(V, G, AN; Lar in Aq 1346, Añ (V), H);
aberetxe (V-m, G);
abel-etseRef.:
A(abeletxe, aberetxe);
EtxbaEib. Establo, redil. "Casa de ganado, borda, abeletxea" Lar in Aq 1346. "Establo, (V), korta, -tea; [...] (V) abeletxea, cuando es separado" Añ. "Étable" H. "Redil, casa de ganado, aparte del caserío" A. "Casa del ganado, un cobertizo abierto por abajo, en él se puede reunir y cebarse el ganado" RIEV 1923, 213. "Es un cobertizo abierto bajo el cual se reúne el ganado y se le da forraje" Ib. 1924, 293. "Majada. Iragorriko abeletxian izan giñan egun artan, en la majada Iragorri" Etxba Eib. Azkue, s.v. aberetxe, cita a Uriarte (Gen 29, 17), pero no hay tal en dicho versículo. v. abeltegi. Ola goazen Arzaiak / Abel-etxera / Lagun berribat / ezagutzera. GavS 22.
(v. tbn. 9)Eurakati yaio zinean abel etse edo korta zantar baten. AñEL2 106.
Abeletxe baten jaio zanetik eta kurutze baten il zaneraño. Astar I 61.
Yaioten da [...] abel-etxe pobre, zar eta zantar baten. ZavSerm I 18.
Abeletxe baster baten / Miren ta Yosebagaz, / abere bi berotzeko
dauz / arnasa lurrunaz. GMantGoi 43.
Jaio zan Belengo abeletxean. ItzAzald 32.
Lope Nagik aberetxeko ate-ostean beregandu zituan iaki guztiak. AgAL 82 (v. tbn. 62).
Korta edo abeletxetan garbitasuna sartzia.ForuAB 107.
Belengo abeletxe txiro baten jaio zan Jesukristo. KIkV 28.
(KIkG 18 estalpe xar batean)Baserritarrok eldu barritan, aberetxeko orman bertan estekatzen zituen abereok, orman egozan estun eta burdiña-kakoetan. ErkiagBatB 50.
azpisarrera-1
ABELETXE-SAGAR (abelitxe-G-azp). "Sagar-mota. Koloreari dagokionez erdi gorrixka, eta zaporez gazia, baina ez bizi-bizia. Beste bat abelitxe-sagarra esateyouna oso ona da"ZestErret.