(Bera, Zam Voc).
Tren.
(Neol. creado por AG en 1897; v. NeolAG
).
v. tren.
Tr. Sólo meridional: los primeros testimonios encontrados son de comienzos del s. XX; escasea en la 2.a mitad del siglo XX. Cf. NeolAG: "Se trata de un término muy utilizado, --menos hoy que hace 20 ó 30 años-- que se extendió rápidamente entre aranistas". En DFrec hay 5 ejs. más, 4 de ellos en textos de dialecto vizcaíno.
Bijamonan ogei ta bi bultzi urten ziran beterik Pariserantz.
AG 1438.
Eusko burnibidea (Ferrocarriles vascongados, erderaz) Gipuzkoan sartzen da Eibarko mugapean, eta bultziak gelditzen dira: Eibarren, Malzagan [...].
Urroz EEs
1915, 20.
Orain bost urte bultzian (trenean) Irunetik Tolosara nindoala, bi baserritarreri entzunda ikasi nuan.
EEs 1917, 105.
Eusko-bultziak.
"
Ferrocarriles Vascongados"
.
Ib. 219.
Etxe ori arkitzen da Urnietan bertan, bultzi edo trenaren geltoki ondo-ondoan.
Garit Usand 40.
Bultzi (edo trena) eldu baño aurreragotik geltokian etzan arkitzen utsuna aundirik.
Ib. 45.
Itxasontziz, belbilez, bultziz eta oñez.
Enb 56.
Bultzi-leiotik.
Ldi BB 64.
Etziran artean sortu gaur Zumaiatik Zumarragara ibiltzen diran bultzi apañak.
TAg Uzt 17.
Ziztualdi larri batez bere ibillia adierazi ondoren [...] arnaska bizian sartu da Zarautzen, burdin-arietan labainka, Donostiko bultzia.
Ib. 5.
Bultziak bidariz leporaño josiak dabiltz.
EAEg 11-11-1936, 268.
Ibai zabalaren ertz gizenetan zear doa trena, gero ta aguroago. Ona emen eguerdi-aldea, ta bultzia geratu egin da.
Erkiag BatB 166.
Ez da esaten trena euskeraz [...], trena deituten da euskeraz bultzija.
Osk Kurl 217.
Bultzia Deban artzen dogu.
Etxabu Kontu 222.
Bagoaz Sevillako bultzia artzeko geltokira.
Gerrika 111.
BULTZI-BATZA.
"Compañía de ferrocarriles" BeraLzM.
BULTZI-BIDE (BeraLzM, PMuj).
Raíl, vía férrea. v. trenbide.
Aldi laburra, baña, benetan / aldi onuragarria... / zuzen jarraitzen dabenentzako / Zeruko bultzi-bidia.
Enb 204.
BULTZI-ERAINGI.
"Locomotora" BeraLzM.
BULTZI-ERAMAILE.
Aurretik igaro zaien berekizko bultzi-eramalleren batek esanda.
"Maquinista del primer tren especial"
.
EAEg
23-10-1936, 118.
BULTZI-GELTOKI.
Estación de trenes.
Ormaiztegiko bultzi-geltokian jetxita, Liarnira igotzeko asmoan, malkarrak gora zijoan [...] baserritar emakume gazte bat.
Ayerb EEs
1917, 79.
BULTZI-GIDARI.
"Maquinista, conductor de tren" PMuj.
BULTZI-GURDI (BeraLzM),
BUZPURDI (Bera).
Vagón. v. bagoi.
Beretan [Gipuzkoako olandi eta lantegietan] eraztu edo ekidatzen ez dan gauzik ez da, esan baterako [...] bultzi-gurdi (treneko kotxe) eta beste gauz asko eta asko.
IPrad EEs
1915, 121.
Bultzi-burdiaren babesean artu dabe Loretik eta Balendiñek toki egokia. Beste emakume bi ditue bide-lagun.
TAg GaGo 17s (ib. 78 tren-burdi
).
BULTZI-MORROI.
Bultzi-morroiak, 3.650 [laurleko]
.
"Mozos de tren"
.
EAEg
27-12-1936, 660.
BULTZI-MUTIL.
Albarez del Rio'tar Akazi, bultzi-mutilla.
"Mozo de tren"
.
EAEg
27-10-1936, 150.