1.
Acto.
Kreatzailleak bere amoriozko eta botherezko esku aldi batez hari naturalezako izaitearekin batean graziako izaitea ere eman izan zioenaz geroztik.
"
Un même trait d'amour et de puissance"
.
SP POB 85 (escrito amoriozco (aren) eta botherezco (aren)
).
2.
(V, G ap. A
; Lar, Añ, H).
Mano (de pintura, etc.), pasada; retoque.
"Cerrar la plana, eskualdi azkena eman
"
Lar.
"Retoque, azkeneko eskualdia
"
Añ.
"
Eskualdi batez hurrenturen dugu, nous l'achieverons en un tour de main"
H.
Eta gero eginai esku-aldi batzuk emotea.
Zav Fab,
RIEV 1907, 91.
Eta leen baño obexeago eta apainduxeago bigarren santxa onetan urten dagiantzat, eskualdi barri bat emon izan yako [liburutxuari]
.
Añ
EL2
7.
Eta eskualdien arteko aldakuntza eta guzti eman zaizkigun testuen aurretik, ikerlan trinkoa dator.
MEIG V 102.
3.
(V, G, AN ap. A
; Lar, Añ, H).
Tanto en un juego; jugada; mano en un juego de cartas.
"
Eskualdia-gaitik gaur karta-iokoan jugadea esaten dabe askok"
A Txirrist 114 nota.
Nai Gei nai Oiñezko bati ikutu dautsanak [ajedrezean], beragaz eskualdi bat iokatu bear dau.
A Ezale
1897, 162b.
Oiñezko guztiak lenengo eskualdian laukitxu bi aurreratu al izango dabez.
Ib. 171a.
Lenengo eskualdia irabazi ebanean.
A Txirrist 114.
4.
Intento, ensayo, experimento.
"(Probar la) mano, eskualdi bat egin
"
Lar.
"Probar la mano, eskualdi bat ikusi (AN)"
Aq 599.
5.
(
-el- G-nav ap. Iz Als; Lar, Añ).
"Puñado"
Lar, Añ.
"
Eskueldiya, el manojo"
Iz Als.
6.
Orden, disposición.
Era askotako ainbeste aldaera miragarriaz, iru dialektoetan, zer armoniazko musika gozoaz ta eskualdi zeñ kabalaz berboa batetik bestera darabillen ta jokatzen duen [Konjugazioak]
.
Cb EBO 32 (cf. Lar Gram 42: "Es tan grande la harmonía del Bascuenze en sus Conjugaciones, y tan admirable su variedad y dispositiva").
7.
(G ap. A),
eskutaldi.
Poder, facultad; derecho.
v. 1 esku
(2).
Nai duen guzia egiteko poderioa edo eskualdia.
Gco I 396.
Etsaiak Jaungoikoari eskatu zion eskualdia edo lizenzia eman zegiola, bere gorputz edo aragian ere Job Santuari ukitzeko.
Ib. 453.
Jaungoikoaren eskualdiarekin agintzen digue.
Gco II 8.
Ezkontzak ematen zion eskualdia emaztearen gorputzarekin artu gabe.
Lard 206.
Diñatu ziñana zure serbitzari Moisisi erakustea zere eskualdia arantza batean.
(1881).
DRA
.
Purgatorioko su-garretan zure antza Migel Anjelek jarri izan balu eskutaldia banuan [...] kentzeko.
J.B. Ayerbe EEs
1912, 58.
Ontan eskualdi aundiko zanak.
Gazt MusIx 57.
8.
(H).
Ayuda, mano que se echa.
"
Eman dezogun gizon gaizo horri eskualdi bat, donnons un coup de main à ce brave homme (pour l'aider en un ouvrage)"
H.
9.
"(V, G, AN), abundancia de recursos"
A.
10.
"4.º (V, G, R), suerte, ganga. 5.º (V, G, R), veta, acierto para hacer algo. Pelotari onek etzuen gaur eskualdi onik (G), este jugador de pelota no estaba hoy en vena"
A.
11.
"
Eskualdidxe, el turno; la vez"
(V-ger).
Ort Voc.
12.
"Relevo en el trabajo. Bidasotik Endarara eramaten genituen paketeak, eta hemen egiten zan eskualdi berria
"
Asp Gehi.
ESKUALDIAN SARTU.
Acceder al poder.
Eskualdian sartzen zanari ematen zion.
Lard 162.