1.
(
G, AN, L, BN, S; Urt IV 251,
Dv,
H),
zantsu (
V-gip),
santzu (
V-gip)
Ref.:
A;
Lrq (zañ);
Iz
ArOñ
(santzu);
Etxba Eib (zantsua);
Elexp Berg (zantsu)
.
Nervudo, musculoso; vigoroso.
"Nervudo"
A.
"Musclé"
Lrq.
"
Baserrikua, ixan beti, jende zantsua eta zintzua
"
Etxba Eib.
.
Zaintsüago diradiala sortzen [hüme bastartak]
.
Egiat 275.
Zankhoak eta azpiak azkhar eta zaintsu dituzte [hartzek]
.
"Musculeuses"
.
Arch Gram 18.
Pilotari handiak zaintsu izan behar.
Hb Esk 212.
Ez baitziren segurki gibelatuenak, beren elizarentzat duten atxikimenduaren erakusteko, menditar zaintsu, beldur gabeak.
HU Zez 131.
Aiñ beso zantsu ta anka txit ibiltariak.
Zam Eskual
18-8-1905, 4.
Aizkolari bietatik Bizkaikoa zan gaztiena, gipuzkoatarra bezin eder, zabal, sendo ta zaintsua.
Ag G 97.
[Ez dot ikusi] gizon besalodi, zantsu, arrizko gizakote cíclopes deritxenik.
A LEItz
134.
An Kook australianua, / zaintsua ta bizia, / boseo-lan orretan / ondo ikasia.
MendaroTx 417.
Gorputza luze, besoa zaintsu.
Or Eus 422.
Beso kozkordun zaintsuak ukalondoraño galtzu-artean aurreratuz.
TAg Uzt 80.
Zaintsu eta arin [pottoka]
.
Iratz 51.
Besoak, zaintsuak.
Jaukol Egan
1952 (1), 25.
Hamasei urthetan muthiko arteko bat zen, mehe eta zaintsu.
Othoizlari 2 (1954) 15.
Garai batean gorputzez arterik gogorrena bezin sendo ta gorostirik ezeenaren antzera zimel zitun beso zaintsuak.
Galarraga Elezar 54.
Gizon sendo, azkar eta beso-zaintsuak.
Mde Pr 135.
Mendigiro garbiak gogortutako morrosko sendo ta zaintsua zan.
Etxde JJ 14.
Zintzo gogoz, baiña zaintsu ta sendo gorputzez ere.
Erkiag Arran 35.
Besoak bezain kozkortsua ta zaintsua zuen adimena.
Zait Plat 62.
Diote jitez mutiko pollita zela, zalua bezain zaintsua.
Ardoy SFran 69.
+
santsu.
(Fig.).
Cervantes [...] eta Santa Teresaren izkunde galai eroso zaintsua abarrakitu ta ondatzea bezela.
Aran SIgn 202.
Gure berbeta gozo, bakar, zaar, santsu au.
A Ezale
1897, 52b.
Ez dut uste euskera zaintsuagorik, muindunagorik [...] oraindaino idatzi denik.
Or EEs
1927, 208.
Oi Axularren mintzaira... Zaintsuago, aberatsago, nasaigorik ba othe da?
Ardoy GH
1956, 326.
(Uso adv.).
Zaintsu pitz Eskual-aihena.
Ox 174 (tal vez 'con muchas raíces').
Onari atxikiz bipil, zaintsu ta guren zioazten Pitagorak sortu-anaidikoak.
Zait Plat 53.
2.
(G, AN, L, BN; Lar),
zantsu (V-gip),
santzu (V-gip)
Ref.:
A (zaintsu);
Iz
ArOñ
(santzu);
Elexp Berg (zantsu)
.
"Venoso"
Lar.
"De muchas venas"
A.
"
Gaur ekarri dozun aragixa oso zantsua da
"
Elexp Berg.
.
Kokota, beti betiko zantsua ta tximurduna.
A BeinB 74.
Ipiñi zituan ukalondoak belaunetan da esku zantsu argalen artean buru zuri gurgarria.
Ag AL 85.
3.
(H).
Nervioso.
"Qui est nerveux, sujet à maux de nerfs"
H.
Haur zaintsuei gertatzen zaiote bitxikeria bat gauaz.
JE Med 56.
Zaintsuer [...] burua nahasten omen zakote gutienik ustean.
Ib. 80.
Erran dezagun ahatik haurrek eta jende zaintsuek hobe dutela bertze [filma] zerbaiten ikusterat juaitea.
Herr 7-2-1963, 4.
Ardurenean ez duzu lorik egiten ahal, sobera zaintsia zirelakotz.
Herr 30-7-1963 (ap. DRA
; la ref. es incorrecta).
Jana Mari: 50 urte, zintzo, zaintsu.
Larz Senper 8.
Zaintsua zela eta bolbora bezain bizia.
Ardoy SFran 285.
4.
(G, AN, L, BN ap. A
; Dv, H).
"(Planta) de muchas raíces"
A.
Birraldaketa au, landareak bear bearrezkoa du zaintsu eta ondo etortzeko.
Munita 41.
Gerri lodi, sustar zaintsu, / lur bati lotuak beti, / basoko praille bakarti, / pago zar biak beren bakarra / aitatzen dute negarti.
NEtx LBB 254.
5.
"(G-to), (persona) laboriosa, activa"
A.
Aita-amek etxe hortan ezarria zuten, biziki zaintsua zelakotz.
Herr 11-7-1968, 2.
6.
Provisto de vetas.
Hari eta begiz betetako zur zaintsuak bere ale zakarra gordea du.
"Venosa"
.
MEIG
IX 128.
(en colab. con NEtx)