BITARTEAN.
a)
(gral.; Lar, Añ, VocBN (-ith-), DV, H). Ref.: A; Elexp Berg.
Entre tanto, mientras tanto. "Entre tanto" Lar y Añ. "Dans l'intervalle" VocBN. "Durant cet intervalle, cependant" H s.v. tartea. "Laster etorriko da bera ta bittartian etxoizu kanpuan" Elexp Berg.
Tr. Documentado al Sur desde principios del s. XVII, a partir de principios del XIX es de uso gral. Al Norte lo emplean Leiçarraga y autores labortanos del s. XVII, pero desde mediados del s. XVIII se hace escaso: sólo lo hallamos en Larreguy, Duhalde (tras part.), Goyhetche (137), Hiribarren, Elizanburu (
PAd 41), J. Etchepare y Mattin (41).
Baina bithartean, irakasteko kargua duzuenák, hiru punktuz prinzipalki adbertitu nahi ukhan zaituztét.
Lç
ABC
A, 2v.
Deus berririk baldin badaki, jakingo dugu eta nere eginbidearen egitera ezta faltarik izango. Eta bitartean mana naza bere serbitzuan.
CartEsp
454.
Erran beza zuetarik batek [...] hemen ibeniko dudan othoitza. Eta bitartean eduki bezate berzek ere hartan gogoa.
Mat 327s.
Nik iraglia dakarrenean eragingo diot, badakar. Bitartean aitaorren esanak sofri itzazu pazienziarekin.
CartAzp
124s.
Orain danik iguzkia estal dadin artean [ofizioan nekhatu], / Gaizki enplegatu gabe momentik bitartean.
EZ Man II 35.
Baiña anarteraiño, bitartean, iustizia edukazu zeuretzat.
Ax 145s (V 95).
Orai presenteon ezin obra ditezkeienak gorderik idukitzekoak direla zenbait bihotzeko zokholutan hekin erakusteko ordua dathorrenean, bitartean sasoinezkoak eta ondu direnak obretan eman behar direla.
SP Phil 390.
Ongi hazirik eta indarrak harturik denborarekin estudiaraziko derauela, eta bitartean atsegin hartzera utzi behar direla.
ES 180.
Eleizaren etsai ikaragarri guztiak [...] gautu zutela zirudien Eleiza ama Santaren egun ederra. Ala ere, bitartean Espiritu Santua zebillen Eleizari bere argia prestatzen.
Lar SAgust 9.
Bitartean ematen genien etxekoei nork daki zenbat egiteko.
Mb OtGai I 2, 18.
Bekhatuak ez du desmasia gutiago egiten giriztinoen artean; zenbatak ez dire, bitartean, [...] behin bethiko su lametarat!
Lg I 328.
Bitartean bildu zituan Judas traidoreak soldaduak.
Ub 87.
Bitartian andrakume batek darabill gabikua.
Mg PAb 138.
Propondu ezkero Jaunaren laguntasunaz graziau alkanzetea, bizi zaiteze kontuz bitartean, alan egiteko.
Añ
LoraS
80.
Esaten ditugula bitartean Aita gurea, Abe Maria, Salbea.
AA III 358.
Beasaingo mendiak bitartean ondatzen ezpadira.
Izt C 165.
Bitartean ala Jentillai nola Juduai Jesusen gañean itzegiten zien.
Lard 496.
Bitartean zapatainak izan zituen sustaitzaileak, eta galdetzen ditu berrogoi mila libera.
Hb Egia 18.
Bitartian jendia juan zan Santua zeguan etxera.
Bv AsL 137.
Txili gaisoari bitartean, gorputzaren arintasunak burua ia zorabiatuarte astundu eutsan.
A BeinB 91.
Alan komulgau bear dau urrengo egunean, barriro konfesau baga, pekatu ilgarriren bat egin izan ez badau bitartean.
Itz Azald 171.
(s. XX)
Salto batian botikara nua, eta bitartian oztuko balitz, tiranti oiekin jo zazu bizkarrian.
Iraola 95.
Bakizu [...] lenengoa dala beti lenengo, jazoera txarrik bittartean ezpadago.
Echta Jos 111.
Zerbait geiago itzegingo degu. Bitartean, kezkak utzi alde batera.
Alz Ram 32.
Geroago bakanago emaiten dautet elhe. Bitartean, ni, ororen gidaria, ene kontzientzia azterzearekin ohartzen niz zoin erho izan naizen.
JE Ber 97.
Orduentxe aitek esaust botikara yuateko, bitartian beste ekinaldi bat eukiteko asmotan.
Kk Ab II 55.
Asmo ta eginbearren berri zeatzagoa, txeegoa, gero ikusiko dezuten ingurtiak emango dizuete. Bitartean, goazen aurrera.
Ldi IL 145.
Latziñaldaritzak idatzitako agiria bitartean duten kutxak.
EAEg 11-5-1937, 1640.
Agur, ba; ta bitartean ar zak ire lagun zar onen besarkada luze bat.
NEtx Nola 23.
Bitartean, gelan zeuden gizonezkoak iritxi ziran eralleaganaño.
Etxde AlosT 102.
Ene izeba berehala jautsiko da .; bitartean nolazpait jasan beharko nauzu.
Mde Pr 94.
An goxo egotea erabaki nuan; bitartean aukera oberik agertzen ez bazitzaidan beiñipein.
Or Aitork 111.
Bitartean, astiak txiri-txara iges egin eban.
Erkiag Arran 46.
Loari emon eutson, bitartean arraiñek eiotuten ebazala.
Bilbao IpuiB 37.
Alki gañetik jausi egiñez bijoaz. Bitartean, ezkerretik antzeztokira Biedermannen andrea sartzen da.
Lab SuEm 174.
Bitartean, gure aldamenean, aurrak koskortzen ari itun.
Ataño
TxanKan
165.
Epaiaren barriztapena lortu eben, bitartian lan gogor egiñaz zerbait lortzekotan.
Gerrika 84.
Zertako ainbat aurrerapen da / orrenbeste jakinduri? / Ta bitartean dana puskatu / ta ainbeste odol ixuri.
Insausti 97.
Bitartean ez zen atertzen iharduna.
MIH 144.
v. tbn. (para textos anteriores a 1800) Arg DevB 107. Harb 330. Cb Eg III 321.
(Tras frase relativa).
"
Errege lo datzan bitártean
"
Urt I 268.
"Mientras, mientras tanto, entre tanto, artean, bitartean, bizkitartean. Y se posponen cuando vienen con verbo"
Lar.
"
Yatagun bittertian, mientras comemos"
Iz Ulz.
"
Bazkaltzen genden bittartian lapurrak autua eruan zoskuen
"
Elexp Berg. "Aita bizi den bitartean (AN-gip)" Gte Erd 22.
Tr. Al Sur se documenta ya en Beriain, y es de uso gral. desde mediados del s. XIX; al Norte sólo lo hallamos en Axular, Pouvreau y Urte.
Sazerdotea sakristaniatik atratzen den bitartean meza erratera.
Ber Trat 121v.
Fidantzia izan zuen bitartean, ongi ioan zeikan.
Ax 132 (V 87).
Danzan hari izan zaren bitartean.
SP Phil 373 (He 376 dantzan ziñen denboran).
Eta Rebekak aditzen zuen, Isaak bere seme Esauri mintzo zitzaion bitartean.
Urt Gen 27, 5.
Mundu onetan bizi geran bitartean.
Ub 149.
Mezea itxadoten zagoan bitartean, euki gogarte [...] gitxi bat.
Añ
EL1
13.
Sorgiñ izan zeran bitaretan, ito dezu aurrik?
AA II 222.
Errezoak egiten / diran bitartean.
It Fab 116.
Zenbatek nere aitaren etxean ogia naroro jango dute, ni emen goseak iltzen naukan bitartean.
Lard 417.
Tomas Arrola onela mintzatzen zan bitartean, Prantxiskari negarra zerion.
Zab Gabon 39.
Onela gauzak iraun zuten Jaungoikuarekin leialak izan ziran bitartian.
Bv AsL 181.
Adalbaldok iardunean ziarduan bitartean, Riktrudis mirarituta legez egoan.
Ag AL 48.
Fraileak koruan erregutean egozan bitartean, angeruak inskribiduten egozala.
Itz Azald 67.
Neskamea erosketara ta izekoa mezatara zirean bittartean, urten eban etxetik.
Echta Jos 296.
Pekatariak ondutzeko ainbeste adoregaz lanegiten eban bitartean, prantziskotarren arazo ta zeregiñetan sartu ta begiratzea, ez eban aztuten.
Belaus Andoni 16.
Bera bero-bero zegon bitartean, emazte gajoa kanpoan.
Muj PAm 53.
Edurra dan bittartian, etxat ondo etorten Jon ikusten juatia.
Altuna 56.
Mugertza jauna dan bitartian / erriko alkate.
MendaroTx 440.
Yendeak lo zeuden bitartean, etorri zan aren etsaia.
Ir YKBiz 175.
Gaztea dan bitartean bizikera erraza eman naiean.
ABar Goi 59.
Zuk ainbeste irabazi dozun bitartean, orreik zelan ibilli ete dira?
Eguzk GizAuz 22.
Itz oek jaulkitzen zitun bitartean, igesika bailijoa, seska artean sartu ta ezkutatu zan.
TAg Uzt 101.
Maian exerita zegon bitartean jendea zizaka ari zan nor ote littekean.
Etxde AlosT 41.
Iaten ari dan bitartean.
Or QA 163.
Etxeko zeregiñak egiten zituan bitartean, alde batetik eta bestera.
Erkiag Arran 148.
Itsasertzeko argi biziak gabean diz-diz egiten zuten bitartean ontzi-gañean ara-onera ibiltzen zan gizona.
Anab Poli 47.
Euskal Unibersidadea eztaukagun bitartean, auxe eskatuko neuke nik.
Alzola Atalak 137.
Gu bertsotan aritzen giñan bitartean, Elustondo tolosar ura bertsoak takigrafiaz artzen jarduten zan.
Alkain 106.
Ondo agertu dira lan orreik / ezer ez dan bitartean.
FEtxeb 196.
Piñudian lan egiten duten bitartean, lan ariñago bat topatu dute beren errian.
AZink 139.
Elkarrekin sesioan ari garen bitartean, hizkuntza bizi da.
MIH 226.
Baina, aldatzen ez diren bitartean, lehengo lepotik izango dut burua.
Ib. 390.
(Con valor condicional).
Siempre y cuando, mientras que.
Lazka ta asarrerik eztatorren bitartean, agintariak egitekorik ez ei-dauke.
Eguzk GizAuz 163.
--Zer gaietan? --Edozein, politika ez dan bitartean.
JAIraz Bizia 50.
(Tras part. o rad. vbal.).
Mientras.
Tr. Aunque se documenta ya en Mendiburu, no es frecuente hasta el s. XX. Es menos usual en los vizcaínos, y al Norte sólo lo hallamos en Duhalde. Con rad. vbal. lo usan algunos autores cultistas como Orixe, Lizardi o T. Agirre.
Bere oñ lizunak garbitu bitartean, Judas bere saltzalleari bihotzez bihotz adirazia.
Mb OtGai II 256.
Orái náiz idúri zerbaitto, pasátu-bitártean.
LE Ong 64v.
Etzan hamar orenen inguruan; eta loan sarthu bitartean Jainkoarekin egon bihotzez, zenbait gogoeta on Izpirituan erabiltzen dela.
Dh 56.
Geisoak eta guztiz osatu-bitartean dagozanak, seindun diran edo seina aziten aurkituten diran emakumeak, eta premiñadun aterik ate eskean dabilzanak.
Itz Azald 115.
Zuk patatak zuritu bitartian, [Meltxor] mantala jantzita eskobakin bakallua garbitzen.
Iraola 26.
Begiratu zioten alkarri itzerdika batzuk esan bitartean.
Ag G 100.
Antxe tenk egin bear izan du aspoak lasatu bitartean.
Mok 13.
Nere errialdeko aizeak artu zetiat irakurri bitartean.
Or SCruz 75.
Apaizak ederretsi zun, eta gosaldu bitartean an ari izan ziran edozer gauzaz izketan.
Ib. 128.
Au yazo bitartean, aulkeri bat etorri yatan burura.
"En cuanto esto pasaba"
.
Or Tormes 31.
Zumitzak garbi bitartean, arren, beor zuri onek edan dezala, iduri ba zaizu.
Or Mi 50.
Azken-aldera, txalo anitz; mintza-bitartean, bat-ere ez: guziak erne, baña iñor ez da berotu.
Ldi IL 25.
Ori egin ez bitartean, eskubide berririk eskatzea yardun alperra.
Ib. 64.
Eta, ibil bitartean, onelan dagi oiu.
TAg Uzt 31.
Botak jantzi bitartean, Mañanak sakristitik bruxa zuria, estola eta olio santua emateko ontzia ekarri zizkion.
Etxde JJ 48.
Eta itzegin bitartean, itsumustuan yoiazan eliza-alderantz.
Erkiag Arran 171.
Baña jan bitartean berba be egin bear da.
Bilbao IpuiB 204.
Bentura, galletak jan bitartean, ixilik zegoan.
Anab Poli 93.
Armak erantzi bitartean onela esan zien grazi ederrean.
Berron Kijote 47.
Agirre jaunari, oiek entzun bitartean, bi begiak dix dix egiten zioten.
Alkain 62.
Oraindik ere kanpotik gabiltza, etxea konpondu bitartean.
MEIG VIII 82.
Umore onez esnatzen da biharamonean eta garbitu bitartean txistuka ari da alaikiro.
MEIG IX 111.
v. tbn.
ArgiDL 133. FIr 173. ABar Goi 69. Lasa Poem 98. Zendoia 19.
Lazaro, zaindu egik etxea, ni mezetara bitartean.
"
En tanto que voy a oír misa"
.
Or Tormes 37.
Mun-bitartean, kanta au Mikeli / oles eta azken-agurra.
"
Mientras veneran la reliquia"
.
Or Eus 264.
Bestea lo bitartean, onela ostutzen zizkion ainbat sagar.
Anab Poli 48.
Itzaiak alea-bitartean, berak[idiak] agotza yan bear dulako?
Or Mi 85.
(Tras sintagma nominal en caso absoluto).
Durante.
"
Meza bitartean, durante la misa"
A Morf 164.
"
Bi egun bitxartian eizian eon dia
"
(G-azp).
EAEL
247.
Zuréki nago [...] zeure trabáju bitártean.
LE Ong 59r.
Ta au, bai ta meza bitartean bere.
Añ
MisE
251.
Lenengo igande-gau artan Tomas beste Apostoluakin arkitu etzan Jesus agertu zitzaienean, eta aste-bitartean lagunak ikusi zutenean bereala esan zioten, Jauna ikusi zutela.
Lard 473.
Ezagutu eban Ioanek / dantza-bitartean / ezagutu ezebana / inos bere artean.
Azc PB 131.
Etziran egoten elizan Meza bitartean.
Ag Serm 513.
Lan bitartean, gomutau zaitez zagozala Jaungoikoaren aurrean.
Itz Azald 204.
Apaizaren jaunartze bitartean.
ArgiDL 69.
Gabeko itxodona-bitartean, yagitzen nintzan.
Or Tormes 53.
Pazko-yaiak bitartean Yerusalemen zegolarik.
Ir YKBiz 60.
Sarrerako ateondoan jartzen dira, meza bitartean, gizonezkoak zutik.
TAg Uzt 25.
--Nun bizi da mutilla? --Ondartzaburuko jauregitxo batean udaldi-bitartean.
Ib. 128.
Kantua darie, lan bitartean, garo-biltzalleai.
Ib. 278.
Guda bitartean Otxandak Usoari egin zizkionak ikaragarriak izan ziran.
Etxde AlosT 59.
Gudaritza bitartean.
Etxde JJ 63.
Itsasoko ura aunditu zan gaua bitartean.
Anab Poli 25.
Kesaren omenez egiñiko illeta bitartean, dakigunez, aillizar bat agertu zan ortzi zear.
Ibiñ
Virgil
61.
Arrixku bitartean atseden artu oi zuten zaldun aietakoren bat al naiz?
"En los peligros"
.
Berron Kijote 218.
Batzuk josten diardue, beste batzuk goruetan be bai, lan bitartean Ama iraslearen izketa gozo bizia entzunaz.
Onaind STeresa 79.
Txistua atera eta Salbea jo nuen meza bitartean.
MEIG I 61.
(Tras gen.).
Ifini atz bat kandela erexegin baten garrean, aldaizun denpora guztian, batez bere Abe Maria baten bitartean.
Añ
EL1
51.
b)
(Tras part.).
Hasta que.
Bada iduki du bera ill arte edo norbaitek kendu bitartean.
Mb IArg I 342.
Metala urtu eta sugea egin bitartean, lur eskeñian sartuko etzirala.
Lard 100.
Nik esan guzia bete bitartean, ez dezu itzik izango.
Ib. 362.
Biali zuan [...] San Benitoren alabak bizi ziran moja-etxera, antolatu bitartian Klararentzat bizi-leku bat.
Bv AsL 93.
Paper asko egin bear izaten ditu ezkondu bitartean.
Moc Damu 32.
Emen egongo da Pilartxorekin ni etorri bitartian.
Alz Bern 64.
[Markolbe] urittik etorri bittartian etxiaren ardurea euki egijala.
Otx 171.
Muga igaro bitartean, ez beza iñork txintik atera.
Etxde JJ 44.
Ezkontza garaia iritxi bitartean, mutil bazera, ez zaiozu lagundu iñori.
MAtx Gazt 75.
Ez dago jairik egiterikan / oiek ondu bitartian.
Uzt Sas 244.
Au ikusi bitartean bada, euki zazu zure ostatuko giltzapean.
Berron Kijote 83.
Nere sekreto au ixilka ibili bearra izaten nuan, apustua lotu edo zerratu bitartean.
Albeniz 52.
v. tbn. MendaroTx 367. Alkain 47.
(Tras alativo).
Hasta.
"
Eguerdira arte, bitartean lana egingo degu (G-azp)"
Gte Erd 22.
"
Burgosa bitartean (G-azp) [...] Burgosera bitartean (AN-5vill) [...] Elgoibartik Eibarrera bitartean (G-azp) [...] Unanuara bitartean negarrez fan zan (G-nav)"
Ib.
64.
Milla zazpieun berrogei ta amargarren urtetik irurogeira bitartean.
Izt C 72.
Erosi zioten Parixen bere lagunak muxaltxo bat, unetik unera beñepeiñ gañean joan zediñ Españara bitartean.
Aran SIgn 76.
1872 garrengo Apirillaren erdi-aldetik azkenera bitartean.
Or SCruz 29.
Biaramonagoan asi gaitun zelaiez aurrera, ta bigarren geltokira bitartean, xoragarrizko gizalan antzeko batzuk.
Or QA 60.
Santandertik Donostiara bittartean, txalupa asko ondatu zirean ekatx aregaz.
Echta Jos 93.
Urkiolatik Legutianora bitartian, bitxabalaren alde bijetatik urriñeraño, oian edo baso sarratu zabal andijak egozan.
Kk Ab I 114.
Andik etxera bitartean, jakingarririk ez.
Anab Aprika 104.
Gizonak lau aro zituala [...]. Lenengoa, udaberria, ogei urtera bitartean; bigarrena, udara, berrogei urtera arte.
Uzt Sas 181.
Kofradia Barritik Arlanpara bitartean.
Etxabu Kontu 204.
Berriztik Durangora bitartian.
Gerrika 67.
Nere bizitzako trote-aldi gogorra orrera bitartean izan zan.
Albeniz 33.
(Tras sintagma nominal en caso absoluto).
"
Goizuetatik Leitza bitartean (AN-gip)"
Gte Erd 64.
Ama Birjiña Aboztukotik Eguerri bitartean.
Izt C 153.
Zarauzko errian Txiliku esaten zaion tokitik Mirador izendatzen dan etxearen inguru bitartean baziran onzitegiak.
Ib. 128.
San Estebanen eriotzatik Santiagorenera bitartean.
Lard 502.
Asensio ta Pentekostes Pazkoa bitartean.
Aran SIgn 75.
Erromatik Espoleteko ibar bitartian beste izkuntzarik etzuten eraman.
Bv AsL 76.
Lutxanako zubirik / Deusto bitartean.
Azc PB 205.
Amazortzirik ogetasei urte bittartean ebiltzan lau neskatillok.
Echta Jos 316.
Asi gabeko amarretan da / ordu bata bitartian.
Tx B I 261.
Agorretik asi ta otsailla bitartean.
Munita 46.
Ubideti Ipiñeburu bitartean, orraitio, bidarlo luze bildurgarrie eukien.
Akes
Ipiñ
11.
Gizonak lau aro zituala [...]; irugarrena, uda azkena, berrogei urtetik irurogei bitartean.
Uzt Sas 181.
Gure jardunaldiak, gaueko amabietatik goizeko irurak bitartean izaten ziran.
Alkain 95.
San Martiñetatik Ama Birjiña Abendukoa bitartean.
JAzpiroz 79.
Barkaza andiak etorten ziran / arratsalde bitartean.
FEtxeb 59.
(Tras frase relativa).
Nork eman lekikedan infernuko su, eta garren artean ezkutaturik egotea, zure aserrea igarotzen dan bitartean?
AA III 462.
Zure aserrea igaro dedin bitartean.
Ib. 541.
Zeruan sartuko zan bitartean, lurrean izan zezakean zorion guzi-guzia emanaz.
Lard 477.
Isilaldirik, ardoa ekarrerazi nuen bitartean, etzan besterik izan.
A Ardi 34.
Piarres, atxillotu zuten bitartean ur-zurrunbilloa bezala jira-biraka ibilli zen.
Etxde JJ 161.
Itzul nadin bitartean, bidea laburra baita, larra itzatzu auntzak.
Ibiñ
Virgil
59.
Alde ortatik joateko garaia iritxi zan bitartean.
JAzpiroz 147.
Emendik nik ogei urte nituen bitartian ainbat barrikuntza egin ziran.
Gerrika 39.
Axularri dagokionez, ez gaude horren egoera onean, Aita Villasantek hasi duen lan ederra buka dezan bitartean.
MEIG VII 53.
(Tras -(e)raino
).
Kristo zerura iyo zanetik / orañdaño bitartian.
Tx B II 90.
Bertsotan asi giñanetikan / oraindaño bitartian.
Uzt Sas 296.
Kuarteleraño bitartean, naiko ogi eta txorizo eta abar jan genduan.
Alkain 129.
v. tbn. MendaroTx 357.
c)
En medio. "Aberetegia erre da, bainan etxea ez, bitartean baitzuten baratzea, l'étable s'est brulée, mais non la maison, parce qu'ils avaient le jardin entre deux" Dv.
Barberek buruko zaurietan, lehenik haragia aldaratzen dute, eta ezur kroskoa agertzen, bitartean odol ustelik geldi eztadin.
Ax 336 (V 223).
Gogan behartu naiz eta beldurtu, etziren bideak asko segur eta garbi, baden bitartean zenbait trabu edo behaztopa-harri.
Ib. 16 (V 6).
Nik Jangoikuagana juateko daukat enbarazu bat, ta da bitaartian daguan luurrezko orma bat, zeiñ dan nire gorputz ustela.
JJMg
Basc
282.
Ernio bitartean ezpalitz.
A Ardi 134.
Juan giñan, bitartian desierto naiku aundi dan bat bidian atzera itxiaz, Jordan ibai ingurura.
Gerrika 253.
(Fig.).
De por medio.
Zelan beti prest egon biar dogun gauza guztiak sakrifikau ta istera Jangoikuaren gloria ta borondatia bitartian jarri ezkero.
CrIc 50.
Zelan bada gero [misinuak] artu gura ezak? Diabruba dabillelako bitartian eragozteko.
Mg CO 296.
Baña persona onek berak ikusi zuen ere, nola Birjiña txit sagraduak bere erreguak bitartean ipiñi eta bere Seme Jaungoikozkoak eranzun zion.
Arr May 41.
Euskeldunak eztaula krimenik egiten, dirua edo interesa bitartian ezpadago.
KK
Ab
II 24.
Legezko adiñera eldu gabeak diralarik, ezin ezkondu gurasoak bitartean ez dirala.
"
Cuya intervención sea indispensable"
.
EAEg
5-11-1936, 219.
Idazkiak erderara itzuli erazi bearko dira bitartean arkitzen dan norbaitek ala eskatuko lukenean.
"
Parte interesada"
.
Ib. 11-10-1936, 21.
Bitartean diranen oarrak [...] adituko ditu.
"
A los interesados"
.
Ib. 24-11-1936, 378.
Ez bait-zuan uste Santxo-ren esku-jokoa bitartean zebillenik.
Berron Kijote 218.
(Tras uno o dos sintagmas nominales en caso gen.). "Aratostiak eta Paskuen bittartian, Garizumia" Etxba Eib.
Ezkonduak, erdi bi egiñak bezala daude Jainkoaren eta munduaren bitartean.
Ub 222.
Amar urteetatik amalauren bitartean.
AA I 485.
Alkarganaturik gorputz bat egiten dira gero [bi errekak] Arizkunekin Azpilkuetaren bitartean.
Izt C 120.
Elizak erdi-erdian zituen bi pillare [...]. Oien bitartean Sanson ipiñi zuten.
Lard 146.
Bi denbor'aben bitartian gertatzen dira txandatzen diran Elizako egun aundiyak.
Sor Bar 71.
Iauna emoidazu zeure eskumati / lekua ardien tartean, / ta ez ezkerreti, ez arren Iauna, / aker deungen bitartean.
Azc PB 30.
Potiñaren da neure gorputzaren bitartean ipiñi neban.
Ag Kr 92.
Berdiñeztasun andi ta agiria zegoan artzai orren ta bere semien bitartean.
Ag G 18.
Eztakit bi gela onen bitartean aterik ote zan zu emen zeundenean.
A Ardi 51.
Erriojan, Kameros eta Kantauri mendien bitartean.
JMB ELG 96.
Zutikako arria besteak baño laburxeagoa izaten da, eta berorren eta estalkiaren bitartean utsune bat egon oi da.
Ib. 87.
Ekarri zuten VI eta VII-garren mendeen bitartean.
Mde Pr 282.
Bi hegazti-zurkaitz larriren bitartean.
Ib. 113.
Ederrarekiko ta besterekikoei buruz askotzak dituen beredin iritziak erabat ez-izanaren eta zer-dan utsaren bitartean pirringilan dabiltzatela.
Zait Plat 48.
Oiek eta erdikoaren bitartean, beste zertan bi ere emanak izan zaizkie ilkor gaxoei iainkoen adeiez.
Ibiñ
Virgil
74.
Pagotxiki eta gure bitartean, Granja esaten genion toki batean, Batallón Rusia zegoan.
Alkain 127s.
Irureun millatik gora dira erri bi onen bitartian.
Gerrika 219.
Kargu bi onen bitartean, ebakuntza gogor bat egin biar izan neban.
Ib. 189.
Kresala eta Garoa-ren bitartean bihurtu ote zitzaigun karlista?
MIH 383.
Galdegile eta aditzaren bitartean, ontzat hartzen ditugula halako tarte-esaldi edo hitz andana aski luzeak.
MEIG VI 166.
(Tras dos sintagmas nominales en caso absoluto).
Erriya ta Loiola bitartean dagon Olazko Ama Birjiñaren pareko tokiya.
Aran SIgn 85.
Aralar eta Aitzgorri bitartian.
Sor AKaik 109.
Senako errira eldu baño len, ara batian, San Quirino ta Campilio bitartian, iru dontzella eder, guztiz pobre jantzita eta irurak berdinak, agur egin zioten.
Bv AsL 173.
Atxerre, Ogoño ta beste mendi asko, ta ganera, ondartza ta itsasbazter edatsuak, Mundaka ta Bermeo bitartean direala.
Echta Jos 248.
Mendi au, Urnieta eta Lasarte bitartean dago.
Alkain 48.
1905 eta 1911 bitartean iraun zuen aldizkari horrek.
MEIG III 110.
(En la construcción ...-tik ...-ra bitartean; cf. supra
(b)
ejs. con el sdo. de 'desde... hasta').
Erosten da ollorik oberenetakoa lau errealetik bostera bitartean.
Izt C 195s.
Andik Endarlatzera bitartean zegoan baserri batera.
Urruz Urz 55.
Asi kabotik eta Buruzagia bitartean arkitzen diran aginte malla guzitako agintariak.
EAEg 27-10-1936, 147.
Ermita ori Oñatitik Mondragoera bitartean dezu.
SMitx Aranz 51.
Billabonatik Andoainera bitartean, Oria-ibai ezkerretik tontortxo batean, eliza agirian dala erritxo polit bat. Uraxe dezu Aduna.
Munita 114.
Eskatzetik portalera bitartean etxaustek ba, neuri be abixurik egin barik, ikaragarrizko domixtikun batek urtetan?
Bilbao IpuiB 253.
Bergaratik Oxintxura bitartean, antxe zegoen Etxeguren basarria.
NEtx LBB 18.
Ardi eta auntz artean beti iru millatik lau millara bitartean izan dirala.
Alkain 46.
Guztira, ogei ta iru milla peztatik laura bitartean kosta zan.
JAzpiroz 204.
(Tras dos sintagmas nominales con el suf. -ko
).
Eztu ahora duzun bezain sarri Sakramendu hunek obratzen bere bertute prinzipala [...], ez ere zure estomakak ukitu duen pontuan, baina bai bateko eta berzeko bitartean.
Hm 211.
d)
(Lc, Sal, R ap. A; Urt). "At, [...] ezperen, bada, bitartean" Urt III 19. "Sin embargo" A. v. bizkitartean.
Plazer dugu bertzeak diren eskasik gabe, eta bitartean geurok eztitugu gure makhurrak xuxentzen.
SP Imit I 16, 2.
Ezta deus flakoagorik eta ez trunpagarriagorik, nola baita mundua [...]. Bitartean gehienek eztute solament segitzen, bañan entzuten dute orakle balitz bezala.
Gç 30.
Ezen lastoa etzaitzue emango, eta bitartean errendatuko duzue adrillu kuantitatea.
Urt Ex 5, 18 (Bibl bainan, BiblE baina
).
Zeren gizonak baitu errespetu zahartasunarentzat; bitartean egun [...] eskualdunak mespreziatuak eta arbujatuak dira, zeren bere hitzkuntza zaharra dadukaten.
ES 97.
Intres, ospe, edertasunak, llilluratzen gaituzte. / Berhute, erlijioneak, desgustu demaigute: / Hauk gabe hek bitartean, zer dukete balio?
Gy 64.
--Bada polboria ez da gatza baño. --Bitartian gatza zurija da ta polboria baltza.
"
Entre tanto; [fr.] cependant"
.
Ur Dial 115 (se diría que Uriarte con bitartian tradujo a la letra el inapropiado "entre tanto" de la versión castellana, sin intentar verter la adversativa que el sentido del texto exige).
Bitartian loikerijatik datozala esaten dabe.
"
Entre tanto"
.
Ib. 34 (v. tbn. 18, 119).
Etxea zutik egotea nai dute, eta bitartean ari azpiak jaten ari zaizkio.
Vill Jaink 80.
e)
(Tras sintagma nominal en gen. o caso absoluto).
Por medio de.
v. tbn. v. DELA BITARTE.
Ala Iaunak anhitz egin / Ezdeusen bitartean.
Hm 140.
Ego-aizea bitartean, mendi bizkarrak garbitzen ari zan eta inguru guzia zoragarri agiri zan begien aurrean.
NEtx LBB 60.