1.
(G-azp-to, AN-larr; A Apend
),
gorbizitu (G-azp; A)
Ref.:
Asp Leiz2;
Iz To;
Gte Erd 252;
ZestErret
(
gorbizittu
) .
"Asar ligeramente manzanas, castañas, etc."
A.
"Se dice cuando un cocido, berza, habas... ha perdido su temple por falta de hervor [...] y se cuece mal. Azea gorbezitu da
"
A Apend.
"1) quedar sin cocer (la alubia) por haberle echado a destiempo agua fría; 2) ponerse la patata con el color verde y que no cuece"
Iz To (en nota: "gorbezittu: [...] 3) perder su temple la comida cuando no se la toma a tiempo").
"Janari batzuk (aza, babarrun, gaztaina, garbantzo, etab.) gaizki egostearen edo gutxiegi irekitearen ondorioz gogortu. Patatak halako earki egosi ondoren gorbizittu intzaizkit
"
ZestErret.
v. gormindu.
Eltzeari zaindu bear, babarrunak gorbezitu ta erre etzitezen.
Zubill 41.
2.
gorbiztu (V-gip ap. A),
gorpiztu.
Enconar(se) una herida (tbn. fig.).
"Enrojecerse o enfurecerse una herida"
A.
Aspaldi osatutako gaitzen zauriak gorbiztea.
Zait Sof 120.
Samiñgarriena zaidan gomuta gorbiztu didazu.
Ib. 185.
Gerora [...] aren arerio gorri bilakatu zan. Areago oraindik: etsaigo ori apetaz eta burutaldiz gorpiztu zuen Platonek.
Zait Plat 29.
3.
gorbiztu.
Recuperarse.
Edan zuan trago baten botillan zegoan guzia eta berotu ta gorbiztu zan.
Urruz EEs
1914, 46.
"Engordar, mejorar. Gaitxok zorion baten bota zittuanetik, oso gorbiztuta agiri da
"
Etxba Eib.
4.
gorbiztu.
Arrasar.
Ezpara-eli aundi batek [...] Aigito osoa bete ta bazterraldeak oro gorbiztu zitun.
Ol Ex 8, 24 (Urt galdu, Dv, Ur usteldu, Ker ondatu, Bibl suntsitua).
5.
gorbizitu.
Insistir, obstinarse.
Borondate etsigaitzak utzi duen eroiera zatitu eta aztarna gorbizitua.
"Huella redoblada"
.
MEIG
IX 124.
(en colab. con NEtx)
Eman nion lanari, hartan gorbizituaz.
"Me obstiné"
.
Ib. 137.
6.
gorpiztu.
Conjurarse, rebelarse.
Zerua bortxatzeko gorpiztu ziran anaiak.
"Coniuratos caelum rescindere fratres"
.
Ibiñ
Virgil
75.
Histro gorpiztutik ieisten den Dakusek.
"Coniurato descendens Dacus ab Histro"
.
Ib. 92.
GORBIZTEKE.
Sin enconar una herida.
Nola esango diogu, ba, "Aurra il da", aren samiña gorbizteke?
Ol 2 Sam 12, 18 (Dv atsekabeztaturen
).