1.
(-aña AN, Ae, Sal, R; Lcc, Lar, Añ),
entreña (Lh)
Ref.:
VocPir 289; EI 159; Echaide Nav 136-137
.
(Pl.).
Entrañas.
En AxN se explica errai (280) por entraña. v. errai.
Tr. Documentado desde el s. XVI en textos meridionales, además de en CatLuz; falta en los autores de léxico cuidado. No hay prácticamente ejs. del s. XX. En singular sólo encontramos un ej. de Hualde y otro de Beriain (Trat 88v; si no se trata de una errata --guzias por guzies --; cf.ib. 126r).
Ene entrañaetan renoba ezazu / espiritu malizia bagea.
Miserere 333.
Sarzen dela gure entrañetan.
Ber Trat 89v.
Birjine Marie Santisimeen entraña purisimeetan.
VJ 5.
Bere entrañaetan dadukan aurra.
OA 157.
Ama Birjinaren entrañetan.
SermAN 4r.
Birjina santisimien entraña garbietan.
Urqz 10.
Bere miserikordiazko entrañakgatik.
Cb Eg III 233.
Ama Birjinaren entraña sanduetán.
LE Ong 29r.
Maria Santisimaren entrañetan.
CatB 85.
Ama Birjinaren entrainetako odolik garbienaz.
CatLuz 12.
Sortu baizren kala beren amen entrañatik.
Hual Mt 19, 12 (TB sabeletik, Samper sabeletarik).
Zure entrañetako fruitu bedeikatua.
CatAe 6.
(CatSal 7 y CatR 7 entrañetako)
Birjiñan entrañetan.
Ud 90.
Maria Santisimen entrañe garbietan.
CatUlz 54.
A zer nolako mundu-aldiya / entrañak sano badia.
EusJok 110.
Anparo gabe Afrikan galdu / bere entrañako odola.
Yanzi 82.
Injenieruak billatutzeko / lurrari bere entrañak.
MendaroTx 71.
Amore miñek dozuz, txikitxo / entrañetara sarturik.
Balad 169.
v. tbn. Iraz 53. Oe 56. MurSerm 83.
2.
+
entreña.
Carácter.
Ori da dolor sinple bat, entraina txarretako bat.
(Larrasoaña, 1606).
ReinEusk
116.
Bost, sei urtetakotz ageri zen zer entreñatako eta zer jitetako gizona izan zaitekian.
Const 15.
3.
entreña
(VocBN, Foix ap. Lh, H). "Les articulations du corps. On ne fait usage de ce mot qu'en pluriel. Entreña guzietarik minez nago" VocBN (Dv copia erróneamente entrañak).