harrika (gral.; Deen I 441, Lar, VP 3v, Añ, Dv, H). Ref. A; Iz ArOñ (s.v. arri), Ulz (arrike); Etxba Eib.
A pedradas.
"(A) pedradas"
Lar, Añ.
"À coups de pierres"
Dv, H.
"
Arrike igorri du, lo ha mandado a pedradas"
Iz Ulz.
"
Arrika bialdu gaittue errittik
"
Elexp Berg.
Txiroak dirudi insausti / guztiok arrika beti.
"El pobre parece nogal, todos le apedrean siempre"
.
RS
467.
Egin zuten egin-ala blasfemariari bezala arrika bizia kendu naizik.
Mb IArg I 261s.
Alkarren artean batzuetan burruka, besteetan auzka, ta ukabilka, ta ez gutxitan arrika.
Mg CC 162.
Antxinako legian egozan pekatuben kastigu, arrika ilte, ta ainbeste kostetan zirian sakrifizijuak, kendu zituzan Jesu Kristok.
Mg CO 144.
Moises miragillea arrika il gura eben.
Añ
NekeA
239.
Ken zekiola arrika bizia onelako bekatari zikiñari.
AA I 570.
Emakume pekatarijari arrika asi biarrian.
fB Ic II 236.
Balego gizon bat plazien erdijan guztijak arrika dirautsela.
Astar II 192.
Eta bethi gabaz eta egunaz mendietan zen, eta hobietan, oihuz, eta bere buruari harrika.
TB Mc 5, 5 (Lç harriz zeraunsala, Dv harriekin sakhituz, Ol, Or, IBe (h)arriz joka
).
Erho bat zarraion behiñ harrika zuhur bati.
Gy 152.
Eman gabe hauzoak elkharri harrika.
Hb Esk 95.
Jainkoak erantzun zion, beren bizilekutik kanpora eraman eta arrika il zezatela.
Lard 93.
Atheak ezin hautsiz, harrika xehatu zituzten berinak.
Laph 240.
An dijoaz igesi ganbelu adardunak aurretik eta Joxe-Maritarrak arrika aiei atzetik.
Urruz Urz 13.
Beti arrika etxe aurreko intxaurrari.
Apaol 32.
Jo harrika gaixoari.
Zby RIEV
1909, 103.
Beti nai izaten neban / ibili burruka, / arrika ta ukabilka / nai bardin paluka.
Azc PB 340.
(s. XX)
Arrika edo agaka norbaiti burua austea be gertatu oi da.
Ag Kr 38.
Itxita aurkitxen dabezan ate gustijetan arrika ta makillaka zarata andijak atararik.
Kk Ab I 57.
Pake santuan goiz eleizara / dijuanari arrika.
MendaroTx 169.
Saindueri beti arrika ari zaizkien mundu au.
Or Mi 125.
Arrika lorai ete ago?
Laux BBa 132.
Gure bakartasunean otxan-otxan etsitzen degunezkero, zer dala-ta zuek guri arrika?
Ldi IL 109.
Eiza, uxatuaz eta aienatuaz, toki sakon eta estuetara zuzentzen zuten, eta bertan izkilluz edo arrika galdu oi zuten.
JMB ELG 41.
Olako emakumeak arrika iltzeko agindu zigun Moisek legean.
Ir YKBiz 319.
Behin mutiko bat harrika jin zaitzun.
Iratz 14.
Urrunetik ikusirik, etsaieri, harrika, oihuka eta ez dakigu nola, menturaz tiroka, oroitzeko ongi-etorria egin!
Zerb Azk 16.
[San Elias] arrika atara ebelako.
(V-gip).
Gand Eusk
1956, 228.
Gutxi falta izan ei jakuen arrika asteko be.
SM Zirik 40.
Asi ziran bere aldiko erritarrak arrika gurdiari.
Anab Poli 102.
Xori hiltzen harrika neguan, udako bero handietan suge mandil kalitzen harrusuetan.
JEtchep 16.
Eskuetan arriak artu ta gertu egoten ziran mutikuok, nagusiaren esanera, [...], guztiak arrika erasoteko.
Erkiag BatB 38.
Eguzkia arrika / mendi-tontorrari.
NEtx LBB 266.
Baldiñ ezpanazute / bialtzen arrika.
Olea 196.
Nere semeak beti harrika ari bear zuten oietakoak itun.
Ataño
TxanKan
198.
Geren buruari begiratzen bagenio aurrenik, ez ginateke, noski, horren erraz harrika hasiko.
MEIG II 145.
v. tbn.
CrIc 67. Noe 64. JanEd I 76. Itz Azald 94. TP Kattalin 183. Enb 167. Zait Sof 162. Arti MaldanB 224.
"
Harrika hari da bere buruari, il se nuit à lui-même"
Dv.
Eritzerakoan berriz, erran dena, medikuaren deitzeko herabe. Batzu oro maina eta zinkhurina, bertzeak bere buruer harrika.
EGAlm 1895, 33.
(ap. DRA)
Hire buruari baizik ehiz ariko harrika.
JE Bur 125.
Menturaz nihaur naiz bestetarik urruntzen ari, nihaur nere buruari harrika.
JEtchep 72.
Kontuzago pentsatu behar genuke, bada, opila non dagoen eta ikatza nora daramagun. Eta garaiz, gainera, geure buruari harrika hasi baino lehen.
MEIG VIII 36.
Geuron etxeari harrika harrapatuko ahal gaitu irekitasunak lekarkigukeen aldaketa garaiak.
MEIG IX 64.
Ez dut ere uste, neure teilatura harrika hastea bait litzateke, lanbidez matematiketarako zuen ixuriak makurtu zuenik gai honetan.
MEIG VIII 54.
(Con bota, jaurti, etc.).Tirar, arrojar.
"
Arrika jaurti (vb. trans.), arrojar. Bere ondasunak arrika jaurti zittuan eta gero eskian agertu zan
"
Etxba Eib.
"
Arrika bota, jaurti, arrojar lejos un objeto como se hace con las piedras. Nere txapela artu ta arrika jaurti zeban errekara
"
Elexp Berg.
Lekeitiotik zorgiñ-izena arrika lepoan ezarri-ostenean, ibilli ta ibilli, Ondarroaraiño enintzen gelditu.
A BGuzur 140.
Au esan zuan saskigille aserreak, eta bere lastaira arrika yaurti zuen.
Or Mi 94.
Lesakatik besuak / urrutira arrika.
Yanzi 203.
Jaurti arrika arraunak eta eskeari ekin eutson etxerik-etxe.
TAg GaGo 14.
Irrintzika uretara jaurti zun arrika buruan zeramakin txapela.
TAg Uzt 222.
Arrika bota det eskuan gertu nuen pistola madarikatu ori.
NEtx Antz 113.
Batzuk milloiak arrika botaz / lau zorakeri egiñik.
Basarri 121.
Itaitzen asi ta laister eskua ebaki zuan gizonak eta itaia arrika tira zuan.
EgutAr 26-2-1960 (ap. DRA
).
Eskutatik liburua arrika bota-ta.
Berron Kijote 72.
Arrika botatzekorik ez dago (guztiak zerbait balio dute)
.
(AN-5vill).
Inza NaEsZarr 1678.
Arek etzuan dirurik arrika botako.
TxGarm BordaB 144.
Ez nikek nai [dirua] arrika botatzea. Baiña zurkerian ez adi ibilli.
JAzpiroz 184.
Gure etxetxoa ain lasai ta paketsu gelditzen dan ezkero, bertantxe gelditu genizkela. Zertarako baztarrik baztar diru-arrika ibilli?
EgutAr 27-1-1957 (ap. DRA
).
(V-gip, G-azp).
"Jugar a la pelota agarrándola y lanzándola. I gogorra izango aiz pelotan baiña nik arrika jokatukostat
"
Elexp Berg.
"Para dar y regalar. Gaur tomatia arrika zeuan plazan
"
Elexp Berg.
"Aurten keixia arrika euki dou" Ib.
Nun-nai dituzu [Galizian] arrika ondartzarik txoragarrienak eta ugarterik sorginduenak.
NEtx LBB 31.