1.
(
V; Lar in Aq 1316, Mg Nom 66, Añ (V)),
garbaatu (
V-m-gip),
garbaitu (
Lar DVC 233,
Añ (V))
Ref.:
A (garbatu, garbaatu);
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
"Arrepentirse"
, "compungirse", "dolerse, tener pesar" Añ.
"Se repentir, avoir regret. [...] Pekatu bat ez egiñik garbatu, avoir eu du regret de n'avoir pas fait un péché (Oe)"
H.
"
Buruan ulerik aiña bidar garbatu jako (V-m), se le ha pesado tantas veces como cabellos tiene en la cabeza"
A.
"Mudar de parecer. Garbatu yako
"
A Apend.
"
Ez dau balio garbatutziak, erremedixorik ez dauken gauzetan. Okerra eiñ da gero etortzen da garbatzia
"
Etxba Eib.
"
Makiña bat aldiz garbatu jata gaztetan neskatan gehixao egiñ eza
"
Elexp Berg.
v. damutu.
Tr. Documentado en textos vizcaínos desde
Refranes y Sentencias ; en el s. XX lo emplean tbn. algunos autores guipuzcoanos.
Garbatu es la forma más frecuente. Hay
garbaitu en Capanaga y, ya en el s. XX, en Etxaide, Zaitegi (
Sof 25) e Ibiñagabeitia (
Virgil 35). Se construye con aux. intrans. unipersonal y bipersonal. Son frecuentes las construcciones con part. det. (
garbatu zaio egina , etc.).
Ezkondu ta garbatu.
RS 102.
Ea garbaitu iakan boto kastidadekoa egina.
Cap 107 (v. tbn. 103).
Ez eukela intenzinoe txarrik; beriala garbatu jakela.
CrIc 60.
[Onelakuen ezkontzaak] amodijo argalak eragiten ditu ta sarri laster garbatu.
JJMg BasEsc 248s.
[Dantzeetara] leen juana garbatu.
fB Olg 103.
Damututa dago, garbatuta dago berbia emona.
fB Ic III 360 (v. tbn. 367).
Bost aldiz garbatu jako / berori ezagutua.
Noe 50.
Geiago eta geiago damutu eta garbatuten zan.
Itz Azald 142.
Ez nauk geiago sartuko. Ondo garbatuta niok.
Ag G 132.
Ori garbatu, ori itzuli? Eztakitela berok ori nor dan.
A Ardi 116.
Zelan ba daukat neure biotza garbatu barik, / zelan ez daukat damutasunez zatituta?
GMant Goi 58.
Garbatuta, damututa [...] parkeskeka zuri.
Otx 52.
Garbaitu (damutu) zitzaion bere jaiotetxera azaldua.
Etxde JJ 198.
Orrenbeste txarkeriyaz egiyazko damu artzen det, eta garbai-garbaiturikan diyotsut.Elizondo KristPE 175.
(Con part. vbal. det. con suf. -z como complemento).
Beranketan jakanari emaiten agindua dago aginduaz damutua ta garbatua.
"Al que se le tarda en dar lo prometido, está pesaroso y arrepentido de haberlo mandado"
.
RS
521.
(Con part. indet.).
Badaki[gu] garbatu / bitartekotzat zeu artu.
BBizk 36.
(Con sociativo).
Konpesau bere ezin leitekeezala [...] pekatu mortalak aintzat artu, areekin garbatu ta [...] artian.
fB Olg 183.
Ez zirian garbatuko bein egin ebeen pekatubagaz.
fB Ic I 16.
Kristinauba bera garbatuten bada bere gaiski eginagaz, parkatuten deutsa.
Ib. 66.
(Con sintagma nominal en caso absoluto).
"
Buruan ulerik aña bidar garbatu jako orduan emon eban pausua
"
Etxba Eib.
Inok absolbidu ezin legiz, eginak garbatu ta ez egiteko asmua [...] artu artian.
fB Olg 114.
(Con sintagma nominal con suf. -z
).
Bere bizibideaz ziaro garbaituta.
Etxde JJ 255.
(Con aux. trans.).
Ez neban iñoiz buruan erabilliko [...] garbatu biarrik izango nebana nere ondo-eiña.
Etxba Ibilt 479.