(
AN-ulz-erro, L, BN, S, R; Aq (AN), Dv, Mdg 149, ZMoso 69; -kh- O-SP 224, VocBN , H (L, BN)),
arkera (
V, G, AN; H (G);
-ea G-azp),
erkara (
V-ger),
erkera (
V-oroz-ple-ger)
Ref.:
A (arkara, arkhara, arkera, erkara, erkera); Bon-Ond 142 (arkera); Lrq /arkháa/; Iz ArOñ (arkera), Als (arke(r)a), Ulz; Izeta BHizt2; Elexp Berg (arkera); ZestErret (arkea)
.
En celo (ref. a la oveja o a la cabra).
"Estar la perra alta, o andar tras el macho, ozal egon (G), ogara ibilli (AN) [...]. De la oveja y cabra, arkara, aunzkara dabil (AN)"
Aq 272.
"Qui est en chaleur, en parlant des brebis et des chèvres"
Dv.
"(R), celo de la cabra"
A.
"
Arkara dago, está en celo (la oveja)"
Iz Ulz (ArOñ arkera dao, Als arke(r)a doo, con la misma trad.).
"Como se les dice a las hembras de cada clase cuando se ponen altas: [...]. A la oveja, [...] arkara
"
Mdg 149.
"
Arkera egon. Estar en celo la oveja"
Elexp Berg.
"
Lelengo bat bakarrik botatzen dot ardixetara, ezta? Baiña geo ardixak mordua dabizela arkera ikusittakuan ba bi botatzeittut
"
Ib.
SP trae "Arzara <arçara>, brebis chaude", pero es corregido en O-SP 224: "Page 27 faut lire arkhara pour dire une brebis chaude, et non arzara qui signifie 'derechef'". DRA trae "Arkhana [sic], celo de la oveja (Archu ms.)".
Arkera dago, entzutea beste bage daki edozein Euskaldunek, ardia dala umea artu nairik dagoena [...]. Arkera, Susara, Yel, Irausi, lau izen bakar oetatik dakite Euskaldunak, ardia, beia, beorra, edo zerria dan ume eske dagoena.
Izt C 168.
(Adj.).
Iges, elkarren billa doaz [aariak] utzi-âla, / ardi-arkera (ardi beroa) alboan baleuke bezala.
Or Eus 30.
(Sust.).
"Celo de la oveja. Agostuan amarrian, olaxe lagatzeotsat aarixai ardixetara da orduantxe asten die arkerak
"
Elexp Berg.
"
Oaintxe arkerak hasten zian San Migel inguru horretan eo, hartu ariya berriz ta hasiko giñan ardita juten
"
ZestErret.
"
Txarri arkerea irostu, ponerse en celo la cerda (V-ple)"
A EY III 260.
ARKARA-ALDI.
Época de celo del ganado ovino.
Erkera-aldian, ardi ta auntzak estaltzen ebezan adari ta aker guztiak nabar [...] zirala ikusi neban amesetan.
Ker Gen 31, 10 (Urt ardiak beroan sartzen ziren denboran, Dv ernaltzeko aroa, Ol ernalaroan, Bibl azkal aroan).
ARKAL-DENBORA.
Epoca de celo del ganado ovino.
Frantzia barneko ahariak ibiltzen dituztener galdegiten dut pausatzerat uztea egunean zonbait oren, arkal denboran memento hortaz balia ditake zaldarearen janarazteko: 60 ardiendako ezar ditake ahari on bat.
Herr 6-7-1961 (ap. DRA
).
Ardien arkal denbora hartan.
Larre ArtzainE 85.