(
Añ),
batxu (
Vc ap. A).
Dim. de bat.
"Particularizar, (V) batxo, (V) bakoitza berez esatea; (c.) banakatu
"
Añ.
Las formas del tipo bat-txo, battxo, parecen ser meras variantes gráficas. v. batto, batño.
Ogeta lau ordu ditu egunak; geiegi eretxiko deusku, batxo Arimeari emotea?
Añ
LoraS
68.
Baña txorikumetan zelan azkenean / Jateko aurkitzen zan battxo platerean.
AB AmaE 310.
Ardia atrapatea / ezta izaten errez, / noizik beinean battxu / artuten da nekez.
Azc PB 67.
Dalako orrek ikusitakoetatik batxo bakarrik izan zun esateko.
Zait Sof 60.
Bete-betean, baña, azalduko didazu, galde batxori erantzuten badiozu.
Ib. 78.
(Con sust. en caso partitivo).
Erdaldunik battxo etorri ote da egungo jarduna entzutera?
A Ardi 82.
BATXO BAT ERE
(En oraciones negativas). Ninguno.
Ta eskolak ugari zabaldu biar dirala orretariko "analfabeto" batxu bat bera be geratuko eztan arte.
Kk Ab II 79.
Eta beste neskamietarik be etzan batxu bat be azartu Bertoldari murrika egitten.
Otx 34.
Egin egin-biar ixan eutsazan gaztain-opillak mutillari, eta bai Bertoldinek jan batxu bat be itzi barik.
Ib. 168.
BATXO EGON.
Ser alguien de cuidado.
Antoniok sudur-aurrean zeukan platerka [...] , gero min berritua baño okerrago jarri ta azkenez [...], lo. Orixe badago batxo.
Anab Usauri 87.
BATXO ERE
(En oraciones negativas). Ninguno; ningún. v. BAT ERE.
Bekatu mortal guztiak, batxo bere itxi baga, Konfesiñoan agertutea.
Añ
EL1
124.
Seigarreneko gauzeetan eztagoala gauza txikirik [...]: eta alan eztozu batxu bere konfesiñoan atzeratu bear.
Añ
EL2
148.
Bera ta bere soldadu guztiak ito zirian itxasoan, batxok bere iges egin baga.
Añ
MisE
203.
Zuen aitak egaztiai bear daben janaria ta janzia emoten deutse [...] ta batxo bere, danik txikiena, aztutzen eztau.
Añ
CS
33.
Diran diranak batxu bere itxi baga agertuko dira.
Ur MarIl 37.
Bere torreak, bere muruak, bere ontziak, / Zureak dira bereiztu baga battxo bere.
AB AmaE 439.
--Semerik ez alabarik eztekozula? --Orixe da andie! --Eta zure amak ezeban battxu bere euki?
Ezale 1897, 327b.
Baña ez deust esan eragingo konfesinoan entzun izan ditudazan berbetatik batxu bere.
Itz Azald 144.
Inor, battxo ere, ez al zan beealdean, gora, oiutegira, begiratu etzuenik.
A Ardi 121.
Eliz-ezaugarri batxo ere ezta eramaten.
Eguzk RIEV
1927, 432.
Gizakume batxori ere iñoiz ez esan, ez nun eskutaturik dagon, ezta non datzan ere.
Zait Sof 149.
Gizonaren adiskide ohikoetatik batxok ere ez zuen orain haren etserako bidea hartzen.
Mde HaurB 75.
Guzti-guztiek, batxo be itxi bagarik.
Akes
Ipiñ
22.
(Con sust. en caso partitivo).
Uso txit eder eta obenikan batxo ere gabeko bat.
Ur BulaG 554.
BATXO EZ.
Ningún; ninguno.
Eguzkipeko batxori ez azaltzeko nire sorrera.
Zait Sof 96.
Beste gizaki batxori ez zaio yaukiko.
Ib. 198.
Menderdi hontan hilkor batxok ez ditu ukitu.
Mde Pr 117.
Ez zion behatz-puntarekin ere laztan batxo egin.
Mde HaurB 55.
Abere batxok ez zun larreko belarrik ukitu, ez urik dastatu.
Ibiñ
Virgil
46.
Ala ere batxo etzen lizunki aberekin etzan.
Ib. 49.
(Con sust. en caso partitivo).
Zure piñurik battxo baga.
AB AmaE 441.
BATXO IZAN.
Ser alguien de cuidado.
Ai Pilatos, Pilatos! zu ere baziñan bat-txo, baiño oiñordekoak ere...
Urruz Zer 62.
Gizona, zaude ixilik! Bazaitugu zu ere batxo!
Ataño
TxanKan
127.