Tr. En la tradición suletina se documenta la forma ürhentü (el ürrentü de Constantin se debe sin duda al editor). Hay hurrendu en Duhalde y HeH, GH, urrendu en Lhande (en guipuzcoano), Inza y Mirande (h- en la ed. de HaurB a cargo de Aresti). Oihenart emplea la forma urhentu para 'acabar' y hurrendu para 'poner en las últimas', dándose en una misma estrofa hil-urhentu y hurrentu.
etimologikoa
Etim. De hurren + suf. -tu.
sense-1
1.
(T-L; h-SP),
urhendu (T-L),
urhentu (S; SP(que cita a O), VocS 129, VocBN, Gèze(ürhentü), Dv(S), H(S)),
hurrentu (Dv(S))
Ref.:
A(urhentu);
Lrq(ürhent)
. Terminar(se)."Achever", "finir" T-L. Tr. Usado por autores suletinos y algunos bajo-navarros.
Hala nola hasi baikünien eta errege iaunen bothere gabe ezin ürhentü. Etchart 9.1r.
Erhoa da hasten duena lan urhent eztezakeena. OPr 582.
Geroz, zezano ainik-eta / urhent-beta / hil-bederatzurruna, / Iainkoari eskerren emaiten / iragaiten / zituen gau' et' eguna. 'Jusqu'à ce qu'elle eût pleinement achevé la période de neuf mois'
.OPo 58 (parece que se trata de una yuxtaposición de los radicales de urhentu y betatu).
Mündia ürhentü datianeko. Bp II 8.
Berriz behar die lana arrahasi, sekülan ez ürrhentzeko ari dirade bethi. Egiat 195.
Jaunak, ürhentü da / Espaiñako gerla. Xarlem 706.
Zure bethian, ilargibethia, has eta ürhentzen da hilabetia. ChahoAztiB 12.
Al-ez ürhenzen diren adjectif hitzek. Arch Gram 17. Othian ürhentü behar dügia zure hilabete maite hau!IpHil 220.
Urthia ürhentürik / berri bat dügü hasten. UNLilia 20.
Bainan, urhent, urhent hitzaldia. LfGH 1924, 738.
Jin zen gazte gaztia, eskolak ürrentü bezain sarri. Const 41.
Holako lan baten urrentzea. GH 1929, 104.
Lana goiz-goizik asirik, bazkal aintzineko urhentzen eta bukatzen dute. Zub 97.
Ikusiz besteak momentoko hurrendu zuela hitzaldia. MdeHaurB 78.
Dena hurrendu artean iraungo ahal zion mozkorrak. Ib. 96.
Ene ipuin-berria urrendu nahi nuen. MdePr 193.
Ezteiak ürhentü ordüko. Ib. 122.
v. tbn.
Ürhentü: Mercy 8. UskLiB 52.
azpiadiera-1.1
(Precedido de part.).Terminar de. Nahi ezpanuzu net hil-urhentu.'Si vous ne voulez pas m'achever complètement'
.OPo 15 (cf. hilurrendu).
Eta hura, erran ürhentü datianian, bere igante señharatien arau berriz has eraziren derie, aski iakinsü diratiano. Bp I 24.
sense-2
2.Poner al borde de la muerte. Nahi ezpanuzu net hil-urhentu / nola bainuzu ia hurrentu.'Si vous ne voulez pas m'achever complètement, comme vous m'avez déjà amené près de la mort'
.OPo 15.
Ondikozko arima hura entsejatzen da, egin duken ongian kausitzerat zenbait arintgarri eta konsolazione hurrendua daukan atsekabe minaren kontra. Dh 128.
sense-3
3.
(B, BN ap. A, que cita tbn. HeH). Aproximarse. Egizatzue [...] onthasun gorde nehoiz ere ahitzen eztiren batzu zeruan, nora ezpaita hurrentzen kaphurrik. HeHLc 12, 33 (He hurbiltzen).
Ondarraizko bi il-arrien mutur ortara urrentzen dira. LhYol 41.
Ezerk ez digu ba eragozten [...] goikoen onbitasunera ta azkartasunera urbiltzea edo urrentzea. InzaAzalp 138.
sense-4
4."
Urhentu (BN?), apagar"A.
Tal vez tomado de il-urhentu de Oihenart (v. supra (1)); cf. ib. : "Hilurhentu (S), apagar".
sense-5
5.Morir. Atezainak ezagutzen du gizona urrentzera dela, eta haren entzumena itzaltzen ari denerat heltzeko oihuz dirausko. MdePr 104.
azpiadiera-5.1
Matar. Makhila gorriekin zien [etsaiak] / bederazka ürhentürik. CasveSGrazi 162.
azpisarrera-1
URREN-PEITURIK.
A falta de acabar. Ezenez eskasik utziten balute [lana] / ed' urhent-peiturik zenbait eretzetan. OPo(ed. Michel) 249.