pultsu.
Tr. Documentado en todos los dialectos. En DFrec hay 5 ejs. de pultsu y 1 de pultso.
1.
(
V-gip, R; -ls- Lar,
VP
75r,
Añ,
Hb,
H),
pultso (
V, G, AN; Lcc (-ls-)),
pultzo (
V-gip),
poltsu (
Ae, Sal; H;
-ls- G-to, AN-ulz, B;
SP;
ph- H),
foltsu (
S; SP (-ls-),
Urt II 369,
Ht VocGr 407,
VocBN
,
Gèze,
H,
Foix ap.
Lh.),
fultzo (
V-gip),
boltsu (
Arch VocGr)
Ref.:
VocPir
254;
A (pultsu, polsu);
Lrq (foltsü);
Iz
ArOñ
(fúltzo)
Ulz
(polsu);
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
Pulso.
"Pulsar, tomar el pulso a un enfermo, pulsatu, pulsua artu
"
Lar (tbn. en Añ).
"
Medikuak pultsua artu dost
"
Elexp Berg. Lhande trae "pultsu (L), tas, masse", tomado sin duda de Hb, que relaciona etimológicamente pulsu con multzu.
.
Gizon koleratua, sukharra duenaren polsua bezala da.
Ax 283 (V 189).
Barrengo odola ta pulsua nola zebillen ekusteko.
Mb IArg I 189.
Medikuak dio pulsurik ezdaukadala.
Cb Eg II 91.
Ekus fultsia.
StJul 231.
Miñetik, pulsutik baño obeto medikuak igarten dabe askotan gaixoaren barrua.
Añ
MisE
217.
Gaizki iduritzen zat / gaur zure pulsua.
It Fab 130.
Folsutik ezagutu zuten bizi zela oraino.
Laph 47.
Dakus au pultsu eta / arnasa bagarik.
AB AmaE 341.
Berotasun aundia eta pulsu bizia.
Aran-Bago ManMed 229.
Eriari, berehala, foltsua ikertu zion.
Barb Sup 68.
Gomazko goantiekiñ / artzen du pultsua.
MendaroTx 415.
Mira dezadan foltsua .
(S).
A EY IV 148.
Eskuturretik pultsoa artuaz.
NEtx Antz 129.
Miriku famatuak foltsua hartu zion.
Herr 15-5-1958, 4.
Haztakatu zuen Hasparneko misionesten foltsua.
J.B. Etcheberry GH
1959, 316.
Errezildarrak Zarautz erritik / artuten dizu pultsua.
BEnb NereA 82.
Gorputz guztiya jarri / zitzayon ozturik, / pultsua nasturik.
Auspoa 39, 72.
Ene pulsoa ezpaita sobra ongi ebiltzen zarrerian obenaz.
ZMoso 84.
Pultsua artzeko da, gaixotasunik badau, sendagaiak ipinteko.
Gerrika 269.
(Pl.).
"
Atxeukan fultzuak!
"
Iz ArOñ.
.
Luak errenditzen du / pultsuak iltzian.
Xe 254.
Begiak agor, pultsuak geldi.
AB AmaE 10.
Pultsu guziyak salta zitzaizkan, / kolore danak zuritu.
Auspoa 123-4-5, 110.
Pulsuak ere ez daukat / nik ere lenian.
Tx B 107.
Gizajo asko ibilli ziran / pultsuak alteratuta.
MendaroTx 151.
Eriaren mihiari behako bat, foltsuak mia.
Lf Murtuts 32.
Biotza gelditzen asiko zaio, pultsoak gutxitzen.
Ostolaiz 82.
2.
Pulso, firmeza de brazos y manos.
Larga niri; bada pulsubak ezteust ikararik egiten.
Mg PAb 77.
Ez da folsua behar batere makhurra / lanzixken sakhatzeko ihestuz aderra.
Hb Esk 224.
[Ihiztari] batek bano geiago / Tiratzen zutela, / Eztakiela zoinek duen / Polsu prinzipala.
(1897).
LuzKant
63.
Lerro bi zuzendu nai / eta pultsua dardarrez.
Gerrika 93.
3.
(G-nav ap. Iz Als
),
poltsu (-ls- G-to, B ap. A
),
foltsu (L ap. Lh
).
"
Púlsubák, las sienes"
Iz Als.
.
Gibel-erraiak pitrail edo kizkortuak, foltsuak gogor eta tanpakari.
JE Med 146.
Ezkerreko pultsuan baratxuria yarten da .
(AN-larr).
A EY IV 221.
4.
"
Foltsu, [...] según Saint Jayme en (L) también significa muñeca"
DRA
.
5.
Pulso, competición de fuerza de brazos (sdos.
prop. y fig.).
Burruka guztiz gogorrak ziran, / zan azkeneko pultsua, / mendi ortatik ikusiten zan / or gure Bilbo gaizua.
FEtxeb 35.
PULTSUAN
(V-gip ap. Elexp Berg;
polsuan SP). A pulso. "Eun kilo jasotzeittu pultsuan" Elexp Berg.
Ez har goganbehar gaixtorik: froga luzaro polsuan. Harb (ed. 1690) 446s (ej. citado por SP y H). Zortzi arrua esku batekiñ / pultsuan jasotakua. MendaroTx 326.
(V-gip; pultsoan V, G, AN)
Ref.:
A (pultso); Elexp Berg.
.
(Jugar, competir) a pulso.
"
Pultsuan jokatu edo eiñ, echar un pulso"
Elexp Berg
.
"Nai dokenian pultsuan jokatukostat" Ib.
Jostaldiatzen diraden naierara onestasun andian, batzubek danboliñaren soñuan dantzan, besteak pillotan, [...] zama jasotzen, pulsuan, indar leian, burruka, azpiraketan.
Izt C 213.
Pultsoan jokatzera / erbestera joana.
EusJok 27.
Pultsuban eta karga jasotzen / igual jokatuko zazu.
Tx B I 224.
Karga jasotzen Aritzaga anaiak, / Agerre ta Arteondo; / pultsuan berriz Mujika eta / Ernaniko Eltzekondo.
MendaroTx 321.
Segaketan, Lokate, Florentino, Ondartza, Potrokillo... Pultsuan, Eltzekondo. Burrukan, Otxoa.
AZink 40.
PULTSU-LAN.
Ejercicio de levantar a pulso.
Baña oraindik eibartar Txomin / nagusi pultsu-lanian.
MendaroTx 326.
PULTSU-ON.
"Foltsu-hun (S; Foix), bon tireur" Lh.
PULTSURA
(-ls- Lar, Hb; foltsura H). "(A) pulso" Lar. "Foltsura idukitzea, tenir, porter à bras tendu" H.
PULTSU-ZAPADA.
Latido, pulsación.
Hatsharzeak, folsu-zapadak, arteriako mobimenduak.
Harb 398.