1.
(V, G, AN-larr-ulz, L, B, BN, Sal, S, R; Lar, Lcq 38; -th- O-SPAd, SP (+ sotal), VocBN , Dv, H)
Ref.:
A; Asp Leiz2 ; Iz Ulz, To ; Izeta BHizt2 ; Elexp Berg; ZestErret
. Tepe."Gazons de terre"O-SPAd 881.
"
Zothalak, baratzeko belhar gaizto zarhatuak, qu'on arrache gazons de terre"SP.
"Gallón", "césped menor y con su hierba" Lar."Turba, césped de tierra con que se hace carbón, zotal ikatz egitekoa
"Ib."Gazon, terre végétale garnie d'herbe"Dv.
"Tepe, pedazo de tierra que arrancan las layas"A.
"En algunos txerritegi-s sobre la capa de helechos (garoa) hay otra segunda de tepes (zotala)"AEF 1927, 20."La cubierta de los tejados se hacía con tepes de tierra (zotalak)"AEF 1955, 80."Pedazo de tierra con su hierba, arrancado de la superficie a golpes de azada"Asp Leiz2..
"
Zotál bat, un tepe"Iz Ulz..
v. 1 zohi. Artzen badet jorrai txiki bat, bigarren zotalean agertuko dizuet. LarCor 152.
Artzainen bizileku mendikoari deitzen zaio Txabola, zeña egiten dan zotal, zarbazta, arba, tantai, aizkorol, eta gisa onetako gauza txeakin. IztC 224 (v. tbn. 234 en una lista de nombres de tierra y productos de agricultura).
Zotalez estalitako borda arlotea. Eusk 1925, 38.
Ta nire lanak etxalde ontan irabazi ditun zoi ta zotalak kontatu ezkero, nire izerdi-tantak kontaturik leudekek. OrMi 95.
Etzitzaion euskerari urte ta urtetan maiatzik etorri: lore ordez, sasiyak; zelai-landaretsuen ordez, zotal irotuak. MujRIEV 1931, 641.
Emakume-taldeak laiariak jasotako zotalak atxurrez xeatzen zizkien. TAgGaGo 93.
Arrizko orma txiki legorrak, eta oen gañean isuribiko estalia, abez, zotalez eta garoz edo iñarrez jantzia. JMBELG 69.
Or lau bat urte zituala, azal-atxurtu egin nuan guzia; ta jakiña, zotala bertan utzi nion. Munita 63.
Oriko txabolen egiteko mirigiten ginuen non zegon belarra anitz usu eta kan aitzurrarekin zotalak egiten gintzan. ZMoso 34.
Zurez edo zotzez egindako armazoi bat, zotalez estalia, izaten zan geienetan ikazkiñen txabola. GarmEskL I 78.
Lenengo, sua sartzeko zuloa egin da kargatzen zuten, da gaiñetik tapatu lurrarekin edo zotal belardunarekin. BasoM 60.
Makil edo zipotz me batzuk zulo gañean ara-onera. Zipotz oien gañean, kendutako zotalak. AtañoTxanKan 199.
En DFrec hay 2 ejs.
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de comp.).v.LUR-ZOTAL. Bidar-hori, berhala / nola boli-zotala / lepoa perla biziz / orhatua bezala. 'Bloc d'ivoire'
.OPo 37 (cf. H: "(Au fig.) on le dit d'une plaque, feuille", y cita el ej. de Oihenart).
Césped, hierba.
Hortaz bertzalde, harriek ez dute uzten zothala landare gaztearen azpian egitera eta arbola ontzen da, jorratzen balitz bezain ongi. DvLab 345.
Zothala azpian izatea gaixto dute zuhamu guziek. Ib. 388.
Erreka-ertzean aize garbia, zotala ta sarats zaarrak, atsegiñez arritu ziren. "Gazon"
.OrMi 25.
Lurraren zotal ebagi barria. Azurm( inGandElorri 43
).
Malda bateko zotal gainean etzanda. ZaitPlat 20.
Sasi ta txillar zearka, or, an, zotal loretu ezea. 'Césped florecido'
.GandElorri 167.
Dana etzegon zotal garbia, / bazeuden leku malkatsak. AZink 155.
Usteltzen egon gabe / zotalan arunztik, / obe erre ta autsak / jotzea eguzkik. Insausti 299.
azpiadiera-1.2
"Amas d'herbes sèches que les laboureurs font brûler et qui proviennent du hersage de terres labourables"VocBN..
sense-2
2.
(H),
xotal (H(L)). "Paresseux, négligent, lâche. Totala da, xotala da, c'est un grand paresseux, c'est une personne lâche, sans énergie, on la compare à un morceau de terre"H.
"
Xotal, lâche, sans courage ni énergie; mou; paresseux"Ib, que cita el ej. de Haraneder.v. total. Horra zergatik arima putrun eta xotal bat, den trabarik xumenak arrestatzen eta izitzen duen. HeGudu 167.
azpisarrera-1
ZOTALEZKO.
"Qui es fait de gazon" Dv.
azpisarrera-2
ZOTAL-TXORI.
Nombre de cierto pájaro. Urrezko txorruaren xinta edo zotal-txoriarena ateratzen zituen, eta neska maitea, yakiñaren gañean, deia ezagutuki, laisterka eta izkutuka elorri-esipera zetorren. 'Moteux'
.OrMi 54.