1.
(Vc, Gc, AN ap. A; Lar, Añ, Lcq 124, Zam Voc),
piparmiñ (V-gip ap. Elexp Berg , s.v. pipar),
bipermin (-ph-Hb)
"Pimentón, piper miña, pipergorria" Lar (v. tbn. Añ). "Guindilla, pimiento picante" A. Ahul... salda, biper-minak hori ez badu ontzen. GH 1926, 326.
Medikuek ostera pipermiña lakoxe arrazpiaz esan eutson [...]. KkAb II 9.
Txatxaliñ pipermiña baiño estuago edo beruago ibiliarren be, lirin-laranka kantetan beti Lorentzo. AlzolaAtalak 57.
Afari atsegiña, pipar miña larregi, arean. ErkiagBatB 167.
azpiadiera-1.1
Piper miñ utsa jaten dutela dirudite. UrruzIru ziri 122.
Ama biotzekoa! / zuk zeustan esaten / ez inos ikasteko / piper mina iaten: / zuk irakatsi zeustan / dotrina santua. AzcPB 357.
azpiadiera-1.2
Apainduririk eztuala nai / baña bai ondo jaztia, / piper miña da onentzaz iñor / apaiñago ikustia. UrruzZer 77.
sense-2
2.Malicia; gracia. Piparmiña zeramakien, berriz, aren ateraldiak. TAgUzt 237.
Zentza gaitezen, ta neurtu ditzagun gure aserre, pipermin eta mingañak. NEtxEG 1958, 206.
Egundoko zaputzak eta pipermiñak izaten omen zituzten. Ib. 206.
Errupiño Pipermiñ deituten eutsen or-an-emen guztiak. Ta euki be gero baeukon piper-miñik naiko gure Errupiñok. BilbaoIpuiB 93.
[Euskal-ipuiak eta bertsoak] biak ere umore bera azaltzen dute; berdin-berdiñak dituzte beren grazia, pipermiña, eztena, ziria. (In MEIG III 109
).
sense-3
3.(Adj.).De mal genio."
Gizon pipermina (B)"GteErd 212 (junto a petral, zakar, zaputz, etc., de otras zonas).
--Piper miñ ao... --Ta i berritsu. ABarGoi 56.
Zakurren ipurtzora [sic] bidaliko luke pozik atso piper miña.EstonIz 67.
Alako gertakizuneri tabernari geienak ez detse kasurik eiten, baña, Mari Piparmin-ek (izena ondo ipiñi zetsen piparmin utsa zalako) ara nun [...].SMZirik 49.
An kamionik ez zala ikusi nuan ikaratuta. Nere "txoper-piper"-ek (ura bai "piper min"), ordua baño len alde egin zuan toki artatik. AnabAprika 69.