Etim. De beso + har + -ka, litm. 'tomando en brazos'.
1.
(
L, Sal, R, S; Urt III 399,
H)
Ref.:
A;
Lrq
.
Abrazando; tomando en brazos.
"
Besarka norbaiti lotzea, embrasser, jeter les bras autour du cou de quelqu'un"
H.
Cf. Lar s.v. besar: "Besarka, echar los brazos para abrazar".
Tr. Documentado en autores septentrionales desde comienzos del s. XVII; al Sur lo hallamos en Lizarraga de Elcano, y modernamente en Orixe y Alkain.
Zeruan gu Iainkoak besarka errezibitzea.
Harb 228.
Besarka bere anaiei lothu zeien, erraiten zerauela: aitak manatzen nau barkha diazazuedala.
Ax 330 (V 218).
Lehenbiziko egunean besarka, hurrenekoan kolpeka.
Ib. 355 (V 235).
Haren esku ezkerra da / Ene buru azpian: / Et' eskunor lothuko zait / Besarka bere aldian.
Hm 151.
Jendia etsitürik, besarka bata berziari azken adioa erraiten.
Egiat 157.
Ala nola amabát óna / daukána firme besárka / hume txárra dagokióna / kendu náies atzapárka.
LE Kop 143.
Atzo besarka, egun atzaparka.
LE Urt 172.
Etxerakoan, hor heldu zaio alaba, eta besarka lothurik: Ene aita, erraiten dio, bazindaki zer gerthatu zaitan.
Laph 217.
O Josep, oi zein maiteki / Jesus haurra askotan / Adoratuz zein umilki / Besarka zinadukan!
Zby RIEV
1908, 410.
Agur eta ohore / Eskualherriari: / Lapurdi, Basa-Nabar, / Zibero gainari; / Bizkai, Nabar, Gipuzko, / eta Alabari. / Zazpiak bat besarka / lot beitetz elgarri.
Ib. 1909,396.
Sartuta itxi neban atea presaka, nagosiari laguntza-eske besarka, ta, arren etorri eiela atea gordetera.
"Abrazándome dél"
.
Or Tormes 87.
Mutillaren lepora oldartzen da nexka ikaratua [...] biek besarka zilipurdian iraka-belar biguñera erori.
Or Mi 24.
Uros, Amaren altzoan daude / Frantziaren haur maite guziak / Denak besarka amodioan / Elgarri tinki lotiak.
Etcham 120.
Txakurtxoa, gure Txiki polita urbiltzen bazaie, besarka ta musuka ibilliko dute, neretzat, ordea, ezta musurik.
TP Kattalin 186.
Kurutzeari besarka, auhenka eta musuka.
Iratz 136.
Zirimolan doatzi elgarri besarka.
Ib. 130.
Orain joango bagiña, txiki-jendea laister genikek besarka eta muxuka.
Alkain 147.
Estu eta larri lotu zitzaidan besarka, niri eta bizitzari batean agur egiten bailigukeen.
MEIG IX 99.
(Fig.).
Naturalezari on zaio alfer egoitea, eta maite du gorputzeko pausua. Grazia ezin dagoke zerbait egin gabe, eta lanari lotzen zaio besarka.
SP Imit III 54, 3.
A brazos, en los brazos.
[Iratzea] besarka ekartzeko orde, ene Moiua-ri egin nakon trapu tzar batzuekilan kolier bat.
Etchebarne 26.
2.
(gral. ap. A; SP, Aq 848 (AN), Añ, VocBN, Hb, Dv, H).Abrazo.
"
Musu besarkak, les baisers et embrassements"
H.
v. besarkada.
Tr. Documentado en textos septentrionales y meridionales a partir del comienzos del s. XVII.
Besarkak, musuak eta bertze desonheski hukitze guztiak.
Mat 114.
Zure gana hurbiltzeko eta sainduei emaiten deraustetzun besarka eztiez gozatzeko.
SP Imit III 21, 3 (Mst besarka).
Iustiziak eta bakiak elgarri pot besarkha egin dute.
Tt Onsa 119.
Jinkua eta arima penitenta batzen dütüzü alkharreki, besarka saintü batetan.
Mst III 52, 3.
Emain dizut nik nere nai oso garbiarekin ziñezko besarka bat, ar nazazun gero zuk ordañez ni zere besoetan.
Mb OtGai III 11.
Eman zion besark edo laztan onezko bat.
Mb IArg I 287.
Besárka miragarrían / ertxitu gú beretáko.
LE Kop 140.
Salütatzen zütüt / Ene ama maitia / Besarka bat tendreki / galthatzen deizüt berhala.
Xarlem 709.
Batuten zara gazte zoroakaz, gogo onaz artzen dozuz aek egiten deutsuezan llanezak, besarkak.
Añ
MisE
102.
Artzen dute erdian / emanaz besarka, / eta esanaz: "Orain / diagu aitortu: / i bezin mutill latzik / ez dek iñon sortu".
It Fab 98.
Askotan ezdu nahi utzi pikadore; / Zaldipean, adarraz, ferekatzen ere, / Fereka ezdirenak amaren besarkak, / Bainan sorraraztaile bethiko marraskak.
Hb Esk 223.
Azken besarka emaitean, bothererik hedatuenak eta benedizionerik aberatsenak eman ziotzan.
Laph 194.
Zure besarkaz berotu, arren, / gure Erriaren biotza.
Jaukol Biozk 94.
Marotoren saldukeria; Bergarako besarka edo laztana ta olakoak, ezin burutik uxatu.
Or SCruz 22.
Ire besarkak ene pentsamendua sutan yarri duela ez dakin?
Or Mi 26.
Maitasunaren indarrak nau gaur / Toki ontara ekarri, / Anai-besarka bat emotera / Bilbon batu zarenori.
Enb 138.
Goian zerua eta / beian itxasoa, / onek damotsolarik / besarka gozoa.
Ib. 142.
Jaunari otoi egin / anaieri besarka... / berezkerizko kezkak / bertan bera laga-ta.
Ib. 50.
Ongi goxoak izaten ziren zure beso maitekorren besarkak.
TP Kattalin 178.
Bena, errazu, jauna, / eztit untsa konprenitu, / arauz Pierresen zunbait aldiz, / besarkati eztiket defendu?
PierKat 52.
Besarka maitekor batekin eman zion Balendini bere baietzaren agiria.
TAg Uzt 310.
Zure besarkak doatsuago iguriki!
Or Aitork 39.
(Alativo en función de participio).
Oraino solhastatzeaz eta behatzeaz beraz ere, kilikatzen da, orhoitzen da. Zer izanen da bada, ukitzera eta musu besarketara dadinean?
Ax 418 (V 271).
Beso (con abrazo).
"Action de [...] baiser"
Hb.
Ellegatu zékio [Judas] Jesus onái préso inarastekó, emánzio besárka, baize señalea mostratzekó nori bear ziren eutxi.
LE Urt (ms.) 138v bis (tbn. besarka en la ed. de 1846, 390).
[Traidoreak] eman ziakozun besarka.
Samper Mt 26, 49 (Lç, Ip, SalabBN pot, He, TB, Dv, Ur, Echn, Leon, Or, IBk, IBe musu, Ur (V) mosu, Hual bixiko, Ol muin, Ker laztan).
BESARKA-DANTZA.
"Baile agarrado" BeraLzM.
BESARKAN HARTU.
Abrazar. "Almuda besarkan artu ta egiten du lo (AN-5vill), burkoa besarkan artuta lo egiten du (AN-gip-5vill)" Gte Erd 57.