OEH - Bilaketa

2946 emaitza leon bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
berregindu.
tradizioa
Tr. La forma birrigindu se encuentra en MarIl y en una de las reediciones de Baratciart; beregindu aparece en Pouvreau y Haraneder, Duhalde y Laphitz (en los tres primeros junto a la más frecuente berregindu ).
sense-1
1. (SP, Urt, Lecl, Hb, Dv, H), birrigindu (HeH Voc), birriginatu (Ht VocGr, BeraLzM; biri- Lecl, Dv), beregindu (Hb), birigindu (Hb).
Adornar(se), embellecer(se). "Attisser, enjoliver. Berregindurik dabilla " SP. "Accomodare filias, aedes, ad nuptias, neskátxak, etxeak ezkontzetárako [...] berregintzea " Urt I 83. "Façonner" Ht VocGr 360 (con la misma trad., y en la forma biriginatu, aparece en Lecl y Dv (que cita a Abb); es probable que la -r- se deba a un error de transmisión, y su fuente última sea Ht). "Embellir" Dv. " Zuziz berregindu lekhua, lieu orné, garni de flambeaux" H. v. apaindu. Tr. Documentado en autores septentrionales desde principios del s. XVII; durante el s. XIX disminuye relativamente su uso y apenas aparece en el XX. Al Sur se encuentra en Iraizoz.
Edo ezperen Eliza duk untzi berregindua, / Ifernuko uriz eta haizez tormentatua. EZ Man I 30 (Harriet traduce "vaisseau réparé"). Tresnek erran nahi dute zerbait bere aldetik, / Burlaz zutela Mesia berregindu soñetik. EZ Man II 49. Egun batez Iauna, eta zu geroztik lekhuan, / pagurik lauda zaitzagun zuziz berreginduan. Ib. 32. Asteazkenean lurra / zinduen berregindu, / belhar eta zuhaitz ferdez / hartarakotz beztitu. EZ Noel 141. Berthute ederrez zintuen / Sortzetik berregindu. EZ Eliç 412. Parte iasaiteko borondate gaixtoa gatik berreginzea, ederzea, beztitzea, irakurzea, eta bere gogoz hunelako enseiu debekuzkoak egitea da mortal. Harb 181. Egotu denbora sobera miraketan edo berreginzen. Hm 196s. Eta bekhatuak itsustu zuen edertasuna berritzen da eta berregintzen. "Per peccatum deformata redit pulchritudo" . SP Imit IV 1, 10. Zeren plumaia duten xapelan, zeren aberatski berregindurikako aldagarria darabillaten. SP Phil 198s. Bethi trufa egiten da zaharrez nahi dutenean berregindurik ibilli. Ib. 333. Beregindurik heldu dela emazte edo neskato baten beharrietara hitzkatzera. Ib. 303. Itsumendu borthitza, / Bat bederak duena, / Berreginzeaz gorputza / Munduan hanbat pena. Arg DevB 60. Etzen gozatu Haurtto hau / Balsamo urrin gozoez, / Ezta berregiñdu ere / Handien ponpa ederrez. 70. Gau argian kontenplatzean / Zeruko mobimenduak, / Aingeruen egoitza handi / Izarrez berregiñduak. Ib. 193. Bere gorphutz itsusia bertzeren luma eta plumai ederrez beztiturik eta berregindurik. ES 149. Relijioneko presuna prestu baten bizitzeak behar du izan berthute guziez berregindua, kanpotik ageri den bezalakoa barrenean izan dadiñzat. Ch I 19, 1. Zillhegi delarik jokoan eta dantzan debekhu ez denean haritzea, bereginzea, komedia honest baten ikhustea eta enzutea. He Phil 86 (ed. 1853, 72 berregintzea). Berregiñzen bagare, erranen du zerbeiti garraizkola; arrunterki bestitzen bagare berriz, bihotz behera batena izanen zaio hori. Ib. 432. Zure arima bertute haiñitzez berregiñtzeko. He Gudu 85. Berregintzen baiditutzue justuen ehortzlekhuak. He Mt 23, 29 (HeH berregindu; ornatu, TB, Ur, Ol, Leon, Or, Ker, IBk, IBe aphaindu, Dv, Ip, SalabBN edertu). Jainkoak ez ditu bilhatzen bertzeren merezimenduez berreginduak direnak. Lg I 250. Bulhusteaz Jaunaren tenplua han ziren gauza eder guziez, berregintzekotzat Baalen tenplua. Lg II 7. Dohatsuak baitire lurraren gañean zutaz berreginduak izatu diren arimak. Mih 22. Obra onez berreginduko dut ene arima. Brtc 125. Ala beraz dohatsuak bai dire lurraren gainean berthute huntaz berreginduak diren arimak. Ib. 243 (en la ed. de 1787 (ap. DRA), birriginduak ). Izaten hasten den bezain sarri, Jaunaren graziaz bethea, berregindua ta aberastua da. Dh 262. Bertze prestugunez nere arima beregin eta aberats dezadan. Ib. 245. Haren arima aberastuko eta birriginduko duen grazia saindutzekoak ixituko ditu gizon eta Aingeru guziak saindutzen dituen grazia. MarIl 79. Arima aberasten eta birrigintzen zuten grazia miragarriak. Ib. 94. Uzkinaxo paonaren lumez berregindua. Gy 206. Trinitate saindua zen / Nitaz guziz hartua, / Ene anima hain baitzen / Eder, berregindua. CantIzp (ed. 1868) 86. Etserziziotarik athera ziren bere xede onetan borthiztuak eta berthute berriz bereginduak. Laph 134s. Bertuterik ederrenez berregindua. EE 1880a, 166. Gure ofizier gaztea, egun hartako bere egitate ederragatik, Gobernuak beregindu edo dekoratu zuen. Prop 1911, 33. (ap. DRA) Jauntzi gei poxi bat heltzen ziztaiolarik, behar zuen ikusi nun motz, nun legun, nun egin plegu berri bat, eta gisa hortan berregindurik agertuko zuen. StPierre ( in Lf ELit 241 ). Andregaia bere etxean egoten zan ederki berregindurik (apaindurik), senargaia bere eske noiz etorriko zan begira. Ir YKBiz 417.
sense-2
2. (Urt I 82, H).
Rehacer, reconstruir, reformar. " Berregintzea, birrigintzea, berriz, ongi egitea" HeH Voc. v. berregin (II) .
Gaizkiaren aldeko higuintzaren berregintzeko. Ch (ed. 1788) 367. Donibaneri eman Luis bigarrenak / Dretxo berreginduak Franzisko lehenak. Hb Esk 128.
azpisarrera-1
BERREGINDUXE (Aprox. de berregindu). Rehacer, reparar más o menos.
Gero ahal bezala ereman ginduen gure untzia isla ttipi batetara eta han bereginduxerik, berriz urerat eman. Prop 1889, 98.
berregindu
<< berotu 0 / 0 berreraiki >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper