abeajon,
abiajon,
abeon,
beajon (
Aq 194),
beajun,
beion,
bejaun,
bejuan,
biajon,
bion
(Empleado normalmente ante dei- o dai- (< degi-, dagi-, de egin), + marca de persona + suf. -(e)la). Enhorabuena, bravo, muy bien (usado tbn. irónicamente). "Bien hayas tú, beajon dezaala, dezazula, dagiala, dagizula (G)" Aq 194. "Bejondeizuela: saludo de enhorabuena o al entrar en un lugar luego de saber que les iba bien" Garate Cont RIEV 1935, 349. "Bejondaizula esan, dar el parabién" PMuj. "Bejondeizula, ¡bravo!, ¡muy bien!; ¡a tu salud!, ¡dichoso tú! (G); ¡sea enhorabuena!, ¡que te aproveche!" Ib. "Bejondaiñela!/Bejondaikela!" ZestErret. Cf. EZ Eliç 149: Neure haserrean erran dut biaia gaitz dagitel]l[a haizeak, uriak, egunak eta berze kreaturek.
Tr. Documentado al Norte en Haraneder y en unos versos del s. XVIII (no encontramos ejs. posteriores); al Sur es usado desde principios del s. XIX, aunque no es frecuente hasta finales del mismo. En Moguel (como tbn. en la expresión citada por Araquistáin) la forma verbal es claramente bipersonal. En
DFrec hay 6 ejs. de
bejon- y uno de
beajon- .
Biondagizula, zerbitzari ona eta leiala: zeren gauza gutiren gaiñean leial izan zaren, hainitzen gaiñean ifiniko zaitut.
He Mt 25, 21 (Or bejondaizula; Lç ungi, TB hori ongi da, HeH ongi da, Dv, Ur, Leon, IBk, IBe ederki, Ur (V) ederto, Ip untsa, Echn, Samper arras ongi, Ol eup, Ker ori, ori).
Bion daiola modari / bai halaber modistari, / sortzeak eskas eman guzien / hura dugu konpligarri.
BertsZB 123.
Bion daizula Maria, / zaren luzaro bizia.
Ib. 131.
Soñoko apaindubak ez deutsa gaisuari osasuna emongo. Biajon dagijala nire erriko Barberubak. Bere bideko janzija da [...] txapel eskerga berrogei urte eukiko ditubana.
Mg PAb 45.
Biajun daizula, Txomin. [...] estimatuko dizugu zure borondate ona.
Zab Gabon 28.
A biajon diñala, Kaziñta! I bezelako mutillik etzion Prantzian ta proentzian egia gizonari esateko.
Urruz Urz 23.
--Etorri gero feriya erostera. --Erosiya det bear detan guziya. --Bejon daizula!
Alz STFer 143.
Beajun deizula, Iñaxio, ez dezu izan begi txarra; probentzi guztiyan lana pranko arkitzen ura ainbatekorik beste bat!
Moc Damu 12.
Iru sari eder eman dizkigute jaun aiek. Bejondakiotela! Egi-egiazko eskerrak eskeintzen dizkiegu.
EEs 1912, 148.
Bejondaigula! [...] Au dek obea, au! [...] Entzun bear zaio sermoia, ederra izango da ta.
Ag G 353.
Nai duanean joan dedilla, bejondaiola.
Ib. 315.
Abeajondeiola Euskal-Esnaleari eta protxu on degiela.
Urruz Zer 132.
--Mutill, len baño're bastuago ago. --I berriz piñao. --Bejondaikela!
Alz Bern 61.
Beajundaiela Mandubiko Ezkerra / baita lagundutzalle Santageda zarra.
Auspoa 132, 57.
(ap. ELok 497)
Beajon daikela, errotari! Ori dek gizontasuna!
Ag EEs
1917, 203.
Abiajon deizutela, mutillak! morroi on eta leialak, ain gauza gutxien ain leial izan zeratelako, gauz askoren jabe egingo zaituztet.
JBDei 1919, 372s.
--Noren bila diñagu indioilar ori? --Indioilandaren, no! --Bejondiola! Eztin emen aurkituko.
Lh Yol 18.
Amar minutuz amabi aldiz / jaso zuen kare-aitza, / eta jendeak txaloak joka, / "Bejaundeikela, Aritza!".
EusJok 31.
Jo griñaz ikur-aldera! / Bertan zerate, / arraunkada bi... / abeon degizuela!
EA Txindor 23.
Ori, ori! Bejondeikela! --zioten guziek.
Garit IpuiL 40 (ap. ELok 497).
Beajaundeizutela, / Pedro eta Biktor; / gorroturikan izan gabe alkar / neurtu indarrak jator.
MendaroTx 368.
Bejuandizutela! jaiak ongi antolatzen iaioak zerate.
Lab EEguna 116.
Eman nai duanak eman beza bereala, ta nai eztuanari be[j]ondeiola.
Ldi IL 106.
Bejondeizutela! Eusko-pizkundeak ezer ekarri badu indardunik, iraunkorrik, onaa zuek.
Ib. 86.
Nekazari, / gizandi bat iduri / soroan zut: / beiondeizula zuri!
"¡Dichoso tú!"
.
Ldi BB 64.
Ekin, mutillak! Ori dek, ori! / jo griñaz, jo mugaldera! / Bertan zerate, arraunkada bi... / Yaupa! Bejondeizutela!
EA OlBe 77.
Beiondeiola, Jakintzaren alde gutartean egingo duen lan baliotsua gatik.
Igela 117.
--Oñatiko Kondeak errekaua egin diola Anari. --Bejondaizula, Ana!
(irriz).
NEtx Antz 18s.
Ederki egin dezu, / beajondeizula!
Auspoa 39, 71.
Aski balin badute bizitza onekin, bejondeiela!
Vill Jaink 112.
Burutapen lizun eta gogo loi asko dituzula esango didazu. Bejondeizula! Ori ona da.
MAtx Gazt 52.
Peillo ikusten duaneko, or asiko zaio: --Bejondaikela, Peillo! Andreari aurrea artuta, ala?
NEtx LBB 177.
Ori sasoia daukazutena, / bejondaizuela, gaztiak!
Uzt LEG II 157.
Bejondeikela, motel! Orain al ator alaruka?
Ataño
TxanKan
12.
Bejondeiela esker oneko Aramar nekazariai! In.
Munita 9.
Bejondaiola milla urtetan, aintxen bait-da juez on ta adoretsu.
Berron Kijote 62.
Bejondaizuela! Zuek biok gaur arte buru eta maixu ibilli zerate, eta orain Frantzira igesi?
Alkain 89.
Beajondaikela! Neska laguntzera joateko ez ago gaizki orduan.
BAyerbe 65.
Beharbada uste du Umandik erdalkeriak bera gutxiago kutsatu duela Axular, Mogeldarrak edo Agirre Asteasukoa baino. Beajondeiola!
MIH 85.
Zuri ta lurralde oni bejondaizuela Yainkoek.Zait Sof 138.