Harremana

    OEH - Bilaketa

    2945 emaitza leon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bataio.
    sense-1
    (V-gip, G, L, AN, BN; SP, Urt III 256, Lar, Añ, VocB , Zam Voc; -th- Ht VocGr, Arch VocGr , Lecl, Dv, H); bateo (V, G; Lar, Añ, H, Zam Voc); batheiu (S; Gèze, Foix); bateu (BN, S); bateio; batio (V-gip); batixua(det.). Ref.: A (bataio, bateo, batheiü); Lh (bateu); Lrq /batheiü/; Etxba Eib (batiua); Elexp Berg.
    Bautismo. "Bataio, bataiua, bautizo" Elexp Berg. "Gutxi erabilia. Bautizo da arrunta" Ib. La forma batixe que Azkue da como R-uzt podría ser interpretación errónea de un det. batixia, correspondiente a un tema nudo batixu. v. bautismo, bautisterio. . Tr. Bat(h)aio es la forma más extendida. Bateo aparece en autores vizcaínos (aunque cf. bataio en Azkue y batijo en D. Agirre) y algunos guipuzcoanos como Cardaberaz y Guerrico. En los textos suletinos se encuentra batheiü; batheü en CatLan y batheio en Salaberry de Ibarrola, Jauretche, JesBih y MarIl. La forma det. batixua que aparece en Hualde podría corresponder tanto a un tema batixo como a batixu; en el segundo caso vendría de *batixiua (cf. ib. 21, 18 goxan, ines. de gox ). En DFrec hay 21 ejs. de bataio.
    Erran baita lehenbiziko partean ezen Bathaioa dela lehen Sagaramendua. Mat 126s. Edo graziaz bethean urezko bathaioa. EZ Man I 127. Konsideraturik oraino ene Bataio Sakratuaren egunean hain zori onez eta hain sainduki eman eta konsekratu izan nintzaiola ene Iainkoari. SP Phil 74. Zure Bathaio eta zure Barur Sainduaz, delibra gaitzatzu, Jauna. Gç 52. Bathaioko sakramenduak / Gure gatheak haustean. Ib. 216. Eta Espiritü Saintia urzo baten moldian hala Jesüs Jaunaren batheyian agertü zelakoz. Bp I 85. Haren orhit eraziteko batheiü saintian batbederak errezebitü dian graziaz. Ib. 118. Zeren orduko fedea, eta orduko bathaio bera ditu orai ere gure Eliza Ama sainduak. ES 396. Zer lagun ematen digu bataioak kristioaren biziarendako? El 66. Bathaioak emaiten dituen obligazioneak. CatLav 16. (V 15) Hagitz irakasten zuen Jesusi behatzen zaioena, ezagutzen ez zuen arren Joanesen bathaioa baizen. He Act 18, 25. Lenbizikoa, bateoa, bataioa. CatBurg 33. Bitarte artan Espiritu Santua zebillen uren gañean, santutzen zituela bere ukitzeaz eta birtutez, gero izango genduen bataio santurako. Lar SAgust 8. Elizak gure Salbatzaillearen Bathaioaren Besta egiten zuen egunean. He Phil 511. Etzigun alfer egoteko Jangoikoak eman bataioko grazia. Mb IArg I 229. Espiritu Santuaren doai ori bateoko ur garbian artzen ezpazuen. Cb Just 7s. Zertako da Bataioa? Cb CatG 55. Bateoko Sakramentua zetako egin zan? Cb CatV 49. Jerusalemeko populua osteka zohan entzuterat gizon saindu hura, eta bathaioa errezibitzerat. Lg II 127. Dugúnak Kristorén fedea batáio sánduan profesátua. LE Ong 98r. Zeren Jinkuari konsekratiak baitira batheiaz. CatLan 55. Batheüko eta Penitenziako Sakramendien medioz. Ib. 57. Bathaioan egin darokun grazia handia galtzerat heldu garenean gure faltaz. Brtc 157. Bataio, edo garbiketa onetatik zetorkion San Juani Bautista izena. Ub 73.
    ( s. XIX) Guziz saindua, Jesus dibinoa / Heldu da, Joanes, zure oinetarat / Hobendun gisa zure bataioa / Galdegiterat. Monho 158. Aurtxo txiki bekatua estaldutzeagatik bateo gabe ta amaren sabelean galduak. Mg CC 141. Zerren biar dan ur egijazkua, ta ez begitanduba, batiua ona izango bada. Mg CO 261. Zeure izen miragarria ifini eusten bateoan. Añ EL1 10. Bateo Santuan barkatzen zakuna. Gco II 3. Etziñan alabaña gai, ta etzenduan ezaguerarik ere obra onak egiteko bataioa artu zenduanean. AA III 263. Bederatzigarren zeremonian, bataioa emateko aurrean, galdetu zizun Eliz Ama Santak zere izenez. Ib. 273. Ez naiteke munduaren alde itzul, nere bathaioko hitzak eta obligazioneak hautsi gabe. Dh 116. Lehenik ene batheian, gero ene konfesione orotan. UskLi 97. Batheiüko botuen arraberritzia. Ib. 94. Horra batheiüzko Sakramentiaz proküratü deiztadazün khalitate ezinago gloriusak. UskLiB 102. Erreberri zaitzu zure bathaioko agintzak. MarIl 115. Batheioaz Jainkoaren haur egin, garbitu gure hutsetarik penitentziako sakramenduaren bidez. Jaur 171s. Sortzez eta bataioz / Ni naiz luzaidarra. Bordel 101. Zer? Zuk ni bataiatu bear, eta Zu bataio-eske niri zatozkit? Lard 372. Titoren etxera guziak joan zitzaiozkan, eta bataioa artu zuten. Ib. 515. Bainan, bathaioa nahi zuela erran zionean, urik ez! Hb Egia 22. Aithor ematen diot bathaio bakhar bati, bekhatuen barkhamenduentzat denari. Dv LEd 9. Ikusirik alabaña Fariseoetatik eta Saduzeoetatik asko, zetoztela bere bataiora. Ur Mt 3, 7 (He, TB, Leon bathaiorat, Dv bathaiora, Echn, Or bataiora, Ip batheyiala, SalabBN batheiorat, Hual batixuara, Ker bateoa artzera, IBk bataioa hartzera; Ur (V) bautismura, Samper bautismoala, Ol ukuzketara). Guziak Franzizkoren oinetarat erortzen dire eta bathaioa galdatzen diote. Laph 207. Nik dakidan guzia da Iñazio duela bataioko izena. Ib. 86 (v. infra BATAIO-IZEN). Bataiotikan artu genduen / Jaungoikoaren graziya. Xe 346. Bataioko aidagoa. Zab Gabon 78. Gure beharrak khonda ditzagun lehenago bathaioko seinalea bederen berekin ekhartzen duten gizoneri. Elsb Fram 181. Hura baitan sinhesten eta haren bathaioa hartzen duena, salbatua izanen da. Lap 324 (V 148). Bena elas! zer egin dira gütan, eta batheiüko grazia eta geroztik ükhen dütügünak? Ip Hil 35. Bateoko iturrian / bear da fedea, / ta zuk imini zenduan / nigaiti zeurea. Azc PB 99. Eleizara bertara barriz bataiotik [sartuten gara] . A BGuzur 125. [Pekatua] kentzen da batijo santuaren bitartez. Ag Serm 183 (cf. batio ib. 218, en un texto en guipuzcoano). Eta koprian gordeta idukiko du nere bataioko papera. Moc Damu 9. Bateo edo Garbikera donearen bidez Iaungoikoaren da Eliz-amaren seme egin zan. Ezale 1897, 229a.
    ( s. XX) Bataiokoak eleizatik irten zutenean. Ag G 71. Zorioneko egun onetan Bataio santuan egindako agintzak berriztu nai ditut. ArgiDL 134. Juan Batailariaren eskutik bataioa artu ondoan. Inza Azalp 123. Haur horren bathaioko ageririk ezin ikusi dugu. Ox 189. [Izeba] artxek emanda artua naiz ni / bataiuaren graziya. Tx B II 21. Egun artantxe eskatu zun bataioa Arlesko uriak. Or Mi 135. Farisauak eta lege-irakasleak berriz Yainkoaren buruzpidea gutxietsi zuten ta etzuten artu Yoanen bataioa. Ir YKBiz 153. Pierresenean, ain zuzen ere, / bataio-ondoko oturuntza. Or Eus 207. Zuk ninduzun bataioan besotan atxiki. Iratz 171. Hasian-hasi, zertako ez egin bathaioko bazkaria? Lf Murtuts 53. Bere aurraren bataio egunerako prestaerak egiten. Etxde AlosT 18. Landalde erretor zenaren bataiotako liburutik hartua dugu Xabieraren izena. Zerb Azk 32. Jauna bat bakarra da, bat sinismena, bat bateoa. Ker Eph 4, 5 (Ol ukuzpen bat). Bertan egiten zirean bateo, illeta ta beste eleizkixun guztiek. Akes Ipiñ 13. Bien umea, ordea, bataioan Martiñen seme agertzen zan. NEtx LBB 35. Emazte bat ari zen bataio galdez Frantsesi. Ardoy SFran 175. Hori ezeztatzen du bataio indarrak, / hor bilakatzen gare Jainkoaren haurrak. Xa Odol 347. Gure Jainkuak nai zuelako / ni naiz Arruan sortua, / ta bataioko sakramentua / parroki artan artua. Uzt Sas 44. Leen semea izaten genduanean, bataiora deitzeko. JAzpiroz 153. Kristauarentzat garrantzitsua / beti bada bateoa. Ayesta 57.
    v. tbn. Harb 24. Mih 6. Añ CatAN 46. CatB 74. CatLuz 7. CatEliz 469. PE 25. Bv AsL 24. Zby RIEV 1908, 206. Jnn SBi 22. Auspoa 97, 64. Prop 1896, 91. CatJauf 42. CatUlz 10. KIkG 67. Mattin 43. Ataño TxanKan 23. Larre ArtzainE 209. Bateo: CatOiq 40. CatBus 29. Itz Azald 142.KIkV 84. Onaind STeresa 20. Batheiu: Xarlem 142. CatS 70. Batheio: JesBih 455. MarIl 117.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.).
    --Zer da odolezko bateoa? --Da Jesukristogaitik edo siniste santuagaitik iragoriko martiriyoa. Itz Azald 129. Odolezko bataioa ere ez uan urruti! Neri ezik, iri ere gudateak ez ditek on aundirik ekarriko! Ataño TxanKan 34. [Poeta] biek hartu zuten tintazko bataioa Egan gure errebista maiten honetan. MEIG V 134.
    azpiadiera-1.2
    (V-arr); bateo (V-m); batego (V-m).
    "Batego (V-m), visita a la recién parida" A.
    Onako batzarrak euren izen egokia dauke: Markiña-aldean batiua, Arratian bataiua, Txorierrin Andra-ikustea, Gipuzkoako erri batzuetan martopilla . A Ezale 1897, 163b.
    azpisarrera-1
    AZERI-BATAIO. v. azeri.
    azpisarrera-2
    BATAIOAK EGIN. Celebrar un bautismo con un banquete. "Batiuak eiñ, el banquete que se hacían todos los "senides" al domingo siguiente de un bautizo; a veces se juntaban hasta los primos segundos inclusive. Ahora va decayendo" Iz ArOñ.
    azpisarrera-3
    BATAIO-HARRI. v. bataiarri.
    azpisarrera-4
    BATAIO-AZAL. Apariencia de bautismo.
    Gizon batai-azala baizik etzuena. Mb IArg I 73.
    azpisarrera-5
    BATAIO-BAIESPEN. Sacramento de la Confirmación.
    Obispo jauna izan zan Usauriko neska-mutilleri bataio-baiespena ematen. Anab Usauri (ed. 1986) 20 (ed. 1931, 4 bataio-sendotza).
    azpisarrera-6
    BATAIO-ETSAI. "Anabaptista, [...] bathaio etsaia" Urt II 72.
    azpisarrera-7
    BATAIO IZEN. Nombre de pila.
    Miren Izar jarri zioten bataio-izen. NEtx Antz 151.
    azpisarrera-8
    BATAIOKO HARRI. Pila bautismal. v. bataiarri.
    Harizkiri Jaun andere gaztek ukan dute ontsa, andrei bat, Marie-Madeleine, aitatxi etxekoak eta amatxi Mehainekoak ekarri dutena bathaioko-harrirat. Herr 7-4-1960, 3.
    azpisarrera-9
    BATAIO HOTZ. "Bataio otz (AN-larr), batio otz (V-ple). Llámase así el bautismo cuyo padrino no echa dinero al volver del templo" A EY III 252.
    azpisarrera-10
    BATAIO-SENDOTZA. Sacramento de la Confirmación.
    Aste artako egun batean obispo jauna izan zan Usauriko neska-mutilleri bataio-sendotza ematen. Anab Usauri 4.
    azpisarrera-11
    BATAIO-UKATZE. Apostasía.
    Batio-ukatutia, sakrilejijua, luxurija, pornikazinoia ta beste pekatu ezainak gaiti esan ebeen baixen deungaro. fB Olg 85.
    azpisarrera-12
    BIGARREN BATAIO. "Anabaptisma, bigarren bathaioa" Urt II 72.
    azpisarrera-13
    BIGARREN BATAIOZALE. "Anabaptista, [...] bigarren bathaiozálea" Urt II 72.
    azpisarrera-14
    JAINKO-BATAIOAK. "Jinko-batheiüak (S, Foix), le réveillon de Nöel" Lh.
    azpisarrera-15
    UME BATAIOKO. "Ahijado, hijo de pila [...], hume bataiokoa" Lar. v. ALABA PONTEKO, SEME PONTEKO.

    bataio

    bataio
    << batailatu 0 / 0 1 batan >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper