OEH - Bilaketa

2946 emaitza leon bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
banaka.
sense-1
I . (Adv.).
azpiadiera-1.1
1. (V, G, AN-gip-5vill, L-côte, Sal, R; Lar, Añ, Lecl, Gèze, Hb, Dv (BN, S), H) Ref.: A; JMB At ; Etxba Eib ; Gte Erd 36, 40, 218.
De uno en uno, uno por uno. "Uno a uno" Lar y Añ. "(De) uno en uno" Añ. "Un par un" Dv s.v. banazka. "Sagar hogoiak ian ditu banaka" H. "Berex dezatzu banaka, séparez-les, mettez-les un par un" Ib. "(V, Añ), en particular" A. "Illaran jarri gaittian banaka, eta guazen barrura" Etxba Eib. "Espetxeko patioan jendea banaka dabil (G-azp)" Gte Erd 40. "Bertsolariek bakarka kantatu zuten (BN-arb), banaka (G-azp, AN-gip)" Ib. 36. "Banaka ari dira pilotan (AN-5vill) [...] banaka ez bi bitara (AN-gip)" Ib. 218. v. BAT-BANAKA, BANAN-BANAN, banazka. Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XVIII. Al Norte sólo hemos encontrado ejs. de J. Etchepare.
Jaunaren Ministroak badaki, beñ batzuek, gero besteak, banaka ta soseguz eragin bear dirala. Cb Eg III 314. Ori erreglakin erakusteko, A, B, C edo Alfabetoko letra guziak banaka ikusi, begiratu ta esaminatu zituzten. Cb EBO 15. Batetan esan diran gauzak berez eta banaka ekusi ta. Mb IArg II 82. Ezin artu ditezke guziak batetan, ezpada banaka, ta bata bestearen ondoren; beetik asi, eta gorena dagoan Sazerdoziora igotzen dala. Ub 218. Badire alaber ásko berze gauza, Jesusek egin-zituénak: zein eskribi-baleitez banaká, uste-dút múnduak berak ezin lezázkela idúki eskribitu-bear-lirázken libruak. LE Io 21, 25 (Ol banaka; punktuz punktu, He xehero, TB bederaka, Dv bat banazka, Leon bat-bederazka, Ker, IBk banan-banan, IBk bat-banaka). Zerren grazia ta mesede geiago zabaletan dituban Jangoikuak, Kristinaubak gorputz bat eginda alkarregaz zuzenduten ditugun erregubetara, banaka egiten ditugunetara baño. CrIc 97. Asten dira ebagiten atal ifin gaiak, ta adobetan zuloak, ez guztiak beingoan, ezpada banaka. LoraS 46. Nork guziak banaka esan ditzake? Gco I 428. Jaungoikoak zuek merezi bage egin dizkizuen mesede edo fabore andiak banaka gogoratzen eta konsideratzen badituzue. Gco II 9. Sentidu guziak banaka ganzutzeko denborarik ezpada, orduan, [...] onena da oleadura egitea buruan. AA I 537. Au ongi ezagutzeko banaka ekusi nai lirake mesede oek. AA III 341. Modu bitan sinistu giniakez fedeko artikulubak: Lenengo, banaka, bakotza berez edo partikularmente. Astar II 6. Herodesek lau oiekin nai guzia egin zezakean, naiz guziak batean, naiz banaka illaz. Lard 502. Iges-egin zutenak ere etziran elkarrekin bi gelditu, ezpada al-zuten lekura banaka joan ziran. Ib. 157. Gauza oiek guziak Jesusek ain zearo eta banaka egin zituen, uzkurtasun guziari utzita, bete betean sinistu zezaten egiaz biztu zala. Ib. 473. Mira itzik [ardiyak] banaka / bat bestien urren. Bil 118. Istoriya guziya / izango da kaka / nola egin biar degun / guziyak banaka. JanEd I 100.
( s. XX) Edonun ta edonoiz ikusi litezke euskal uri danetako gizaseme ta andrazkoak, banaka, biñaka edo samaldaka. Ag G 180. Edozein lekutan daude antzeturik gurasoak eta semeak, aurrak eta agureak [...], banaka ta pilloan. Ib. 248. Ona emen iru Jaungoiko lagunak banaka: Aitta goittik hitz oek esanez, Semea orduntxe uretik ateratzen eta Espiritu Santua uso irudian. Inza Azalp 38. Igarri ere gabe / juanak banaka [urteak] . MendaroTx 47. Erregebiderat daudela, huna eskuinetarik, banaka, etxe pollit batzu, hiritarren etxeak segur. JE Ber 43. Atadira azaldu zan Iñaxio etxekojauna ere ta danai bostekoa estutu zien banaka. TAg Uzt 157. Orri txigortuak banaka kimatu ta xortatan bilduko diozka. Ib. 290s. Erritar guziak ona, banaka edo sailka, zer egin bearko duten. "Individual o colectivamente" . EAEg 20-10-1936, 91s. Oilloak banaka ba datoz kotara, naiz dan egutera. Or Poem 522. Erdi-erdian jarri, ta gauzak banaka ikusi ondoren, egia deritzana autatzea. Txill Let 135. Atsegin utsa aren letrak banaka irakurtzea. Ib. 42. "Errota" da albo batean buruz beera ta gora egiten dan bira osoa, eskuak lurrean banaka ta segidan, oñak banaka ere. Anab Poli 91. Beste edozeintzuk neskatilla antxe ikusi ta agurtu zituan, banaka, pareka, sailka, mordoka. Erkiag Arran 67. Ez nioa emen liburu bakoitzeko gaiak banaka aztertzen. Ibiñ Virgil 24. Anai zarrenak ezkondu zaizkio banaka. NEtx LBB 90. Gaur Zaldibira etorri dira / banaka eta biñaka. Uzt LEG II 74. Seguru asko, banaka eramango zituan [oilloak] . BBarand 56. Bidian banaka eta aldraka. Gerrika 289. Banaka ez neukan kontrariorik. Albeniz 103. Aukerak eskainiak daude eta, hori aski ez dela, hautespenak ere eginak daudela esango nuke, bai banaka, bai taldeka, gehienetan behintzat. MEIG VIII 47. Eta "auzo-lanean" egina izanik ere, eta, esan didatenez, nork bere zatia banaka itzuli duelarik, ez zaio gehiegi nabari batasunik ez hori. MEIG II 84.

v. tbn. VMg 75. fB Ic II 236. Izt C 223. KIkV 60. ArgiDL 120. Zait Plat 56. Etxba Ibilt 455. Berron Kijote 125. Etxabu Kontu 81. Ataño TxanKan 94.
azpiadiera-1.2
2. "(V-al), jugar a nones. Banaka ala biñaka, a pares o nones" A.
sense-2
II . (Adj.).
azpiadiera-2.1
1. (V, G, AN-gip, R; Lar, , Dv, H) Ref.: A; A EY III 324; Gte Erd 202, 274; Elexp Berg (banaka-banaka).
(Pl.). Pocos, escasos. "Tal qual, tales quales se encuentran, banakak, bakoitzak badira, arkitzen dira. Lat. Aliqui, non nulli inveniuntur" Lar. "2.º (V, G), raro. [...] 5.º (R), aislado" A. "Raro, poco común, que no abunda. Se usa en plural" Zam Voc. v. BANAKA BATZUK, BANAKAREN BATZUK, bakar (4) . Tr. Documentado en autores meridionales a partir de mediados del s. XVIII.
Ta mundua egin zuanetik izan ditu serbitzari fielak? --Bai Jauna, banakak. CatOiq 271. Arin erbestetuko litzaatekez geure euskeera maitia ta aberatsa ezaindu ta lotsatuten dabeen urrin errijetako berba banakaak. fB Ic I IX. Amabi baino izan ez balira? Txito banakak, ta kontaubak baino izan ez balira? fB Ic III 306. Aipatu bage lagatzen ditudan Probinziako Erri banaka oetan ere ez da arriaren bagetasunik. Izt C 59. Zar banaka aiek gaiztakeria onen kontra alperrik otsegiten zuten. Lard 122. Jeptek gazte gaitz-ikusi gabeko banakak baizik etzituen. Ib. 136. Ondamenetik iges-egin zuten gizon banakakin. Ib. 184. Eta oraindik an zirauten lengo serbitzari banakak [...] bere ongietorria egin zioten. Arr GB 95. Etxejaunak zirean euren gurasoak, / Aramaion banakak zirean lakoak. AB AmaE 417. Bere esku eta laguntza samurtasunik andienaz eskatu zion, itz banaka oiez. Arr May 37. Baña "orañ bertan ondu nai det" ziñez eta benaz diotenak txit banakak dira. Ib. 92.
( s. XX) Pello Gurreagak, ortz banakak agerian zituela, beraren iritzia onelaxe eman zigun. A Ardi 12. Ufeixindorrak abestutea obe litzake, baña oneik banakak diran artean Eliza txorien abesti apalak be entzun bearko. GMant Goi 9. Baziran eta badira oietan euskaldun onak, banakak badere. Or SCruz 143. Eta geiena jenero fiñak, / [arrai] bastuak banakak tia. Tx B II 52. Itztxo banakakin asi nintzaion. Anab Usauri 27. Gutxik dakite irabazten, banakak gordetzen, geienak galtzen. ABar Goi 59. Arrantzale zaarrak eta legortar agure banakak ere, txapelak erantzi eta euren denpora guztiko arrenak egin zituen. Erkiag Arran 28. Etxe leio guziak itxita zeuden, errian geratutako banakak zeletaka egon arren. Ugalde Iltz 17. Ez dau apartekorik ezer nabari. Etxe banakak; gero, bata bestearen urrengo, lerrokada luzeetan. Erkiag BatB 125s. Bere buruko ille txuri banakak aidean zebilzkila. Ataño TxanKan 98. Eibartik, kotxe banakak be bai. Gerrika 163. Euskal Errian zein izan da Lasarteko Krosa irabazi duana? Eta españoletan ere oso banakak. Albeniz 188. Argitara eman dituen artikulu banakak irakurri gabe utzi ditudanik. MIH 296.

v. tbn. Mok 4. Munita 52.
azpiadiera-2.2
2. Distinto, particular. v. bana (2).
Sinistuten dot Jangoiko bakar baten, iru Persona banakak, zeintzuk dira, Aitea, Semea ta Espiritu Santua. EL1 232. Guk emon gura izan arren osagarri banakak gatx bakotxarentzat, eztaukagu astirik, ez lekurik onetarako. LoraS 15. Gauza banaka ta bakoitzaren gañean erautsizea, ez darama ongi laburkida baten estutasunak. 'Descender a casos particulares' . Aran SIgn 15.
azpiadiera-2.2.1
Oi bezala, aurten ez dute jardunik asiko, / izotzak uki-artorik ez baita arkituko. / Urte banaka. Ta alare, zenbait ba dira artxo. " Año excepcional" . Or Eus 46.
azpiadiera-2.3
3. Escaso, raro.
Itxasoetan, Mundaka! / zu langorik zan banaka; / ikasi barik / inos letrarik / izan zinean Kapitan / estu ta larri sarritan. Azc PB 247. Eurok eztirala idatzi eun urte geruagoko euzkeldunentzako, ezta gaur euzkera ziatz-ziatza ta erdel-antz apur bat daben itz bakua jakin eta erabilli oi daben euzkeldun banakarentzako bakarrik be. Kk Ab I 4.
azpiadiera-2.3.1
(V-gip) (Sing. det.). Algún que otro, algún escaso; alguno que otro. "Bide zuzenetik, banakia; okerretik kabidu ezinda, por el buen camino, algún suelto; por el torcido a no caber" Etxba Eib. "Eztago perretxiku asko, ondo banakia bakarrik" Elexp Berg. "Sagar batzen ibilli ga; banakia bakarrik geldittu da arbolan" Ib. "Umiak okerrak geixenak, eta zuzenak banakia" Ib. "Eztauke arkuik (sagarrak), banakiak baleike baiña" Ib. v. BANAKA BAT.
azpiadiera-2.4
4. " Banakia, ralo. Banakia dago, está ralo" Iz ArOñ. .
Etzan ez millagroa, bizar banakea, / Okotz ta ezpanean ari ernetea. AB AmaE 273.
azpiadiera-2.4.1
" Etxe banakia asko dao, hay muchas casas diseminadas" Iz ArOñ (sg. Izagirre el tema nudo es banakia).
Etxe aundi gitxi dau eta erria zabala da, etxiak be Ondarrun baño banakago dagoz eta. Gerrika 290.
azpiadiera-2.5
5. Individual, no emparejado. "Lardizabal emploie banaka dans le sens de 'impair'" Dv (se refiere tal vez al ej. que citamos).
Kutxan sartu zituen abere edo animali-mota guziak, bakoitzetik pare bat, ar-emeak; eta Jaunari sakrifizioan eskeñtzen zitzaiozkan abere garbietatik , iru pareatu aldi, eta bat bakarka edo laguntzaka [...]. Kutxatik irten, eta lurrean jarri zanean, aldare bat egin, eta abere garbi zazpigarren banaka pareatu gabe aiek Jainkoari ofrendan eskeñi ziozkan. Lard 9.
azpiadiera-2.6
6. "Singular, [...], banaka, bakana, bana " .
sense-3
III . (Sust.).
azpiadiera-3.1
" Gure banakak nahiz dabiltza, ils en veulent à nos restes" Hb.
azpisarrera-1
BANA-BANAKA. De uno en uno, uno por uno.
Orduan ark Erregeari dana bana-banaka esplikatuaz. Cb Eg II 202. Pinariko zugatzak bana banaka iarten iokoezan aurreko aldean. Ag AL 162. Bana banaka urkatu ziran, / orra euren amaiera. Echta Jos 124. Tiroek ere bana banaka / ematen dute gaztigu, / aurrena bakan eizeko gisan, / gero, gerra-antzera, usu. Or Eus 91. Itsas-kaietik bana-banaka / ontziek joku-lekura. Ib. 389. Euzkadik, ordea, norbaitzuek bana-banaka egin izan dituzten lanak izan ezik, ez du deus egin. EAEg 23-11-1936, 370. Bana-banaka an Erri danak; / Europa, mundu guzia... SMitx Aranz 181. Seme onen egiñak / arrigarri dira, / Danak bana banaka / esango balira. Basarri 44. Eta fenomenuak bana-banaka eta partikularki, kausa urbillekin esplikatzen baldin badira, mundu guztia zergatik ez? Vill Jaink 35. Abereak bana-banaka ezagutzen ditu gauzak, eta ezagutu bezala desiratzen ditu. Ib. 113. Lur zabalaren kolkoan bizi diren errialde guztiak bana-banaka arakatzen ibilli diren jaunak. Ib. 16. Mitxeletiak lorarik lora, / kukua kuku abesten, / uda azkenak bana-banaka / guztiak ditu ixiltzen. BEnb NereA 55. Seme onen egiñak / arrigarri dira, / Danak bana banaka / esango balira. Basarri 44. Lurrak orain biltzen / ederra, argi gaiztoz zeruak / begitan artzen berde / arraia, ta bana-banaka / ostoz erazten adar-buruak. Gazt MusIx 113. Bana-banaka len omenduak / badira zortzitaraño. Uzt Sas 295. Utzi nuen ororen deiaren egitera bana-banaka. Larre ArtzainE 23. Alfer lana litzake, beraz, eta ez batere erraza, beregana zenbat aldiz eta nolako estuasunetan jo dugun bana-banaka kontatzea. MEIG VIII 87.
azpisarrera-2
BANAKA ALDIZ.
"Gutxitan. Aiane izan gera banaka aldiz " ZestErret.
azpisarrera-3
BANAKA-BANAKA. De uno en uno; uno por uno. "De uno en uno. Banaka-banaka pasau die korredoriak" Elexp Berg. "Gutxika-gutxika (dezente, asko, azkenerako). Auan banaka-banaka (eritasun) asko, baiña bat txarra naparrixia" Elexp Berg. "Ezta jente asko etorri, baiña banaka-banaka, azkenerako itxuratu ein dda" Ib. "Banaka-banaka atea zian" ZestErret.
Zer trebetasun ta aziertubaekin banaka banaka beretu zituen. Aran SIgn 73. Euren eginkizunak amaituta, inguratu ziran atari-aldera, banaka banaka, Arnoldo, andre Luzia, ta Pedro Mari ta beste ogitukoak. Ag AL 62s. Txakurrak egin diyo alako begiratu xamur bat bere señorari eta asi da banaka banaka guziyak milizkatzen. Iraola 130. Añeketa baten amaitu eben errosaiua ta banaka-banaka, etxekuak ezik, danak alde ein eben andik. Kk Ab II 88. Eta espartz azalezko pototxiñari ba zerion edari izpi berogarri, katilluak banaka banaka bete arteo. Or Mi 35. Banaka-banaka guztiak begira asi zitzaioten. Anab Usauri 69. Ez deritzagu amar olerkitxo oietzaz, yoskerik gabe banaka-banaka azterturik, "Lizardi" zanari olerkari bezela zer aundirik erantsi lezaiotekenik. Aitzol ( in Ldi UO 8 ). Mokoka ta zalapartaka ziarduen bitartean, banaka banaka zenbatu zitun Libek egazti jaleak. TAg Uzt 112. Kabiondotik banaka-banaka atereaz, magaleko txokondo epelean jarri ziozkan poliki arrautzak eta txitatxoak. Ib. 118. Aspertzenago ta moteltzenago yoiazan, banaka banaka isilduaz. Erkiag Arran 141. Asi zirean Ipiñeburuti be gazteak banaka-banaka Bilboko bear-lekuetarantza yoaten. Akes Ipiñ 22. Banaka-banaka geroago ta argiago atematen ditugu urte luzeak zear. Zait Plat 48. Ez, gure yende guziek banaka banaka aztertuak eta esaminatuak izan dira. Izeta DirG 36. Aldaba-otsak asi ziran geroxuago, eta banaka banaka leioak eta balkoietako ateak edegiten zituen. Erkiag BatB 9. Preso zeuden gizon abek egunero ateratzen zituzten, banaka-banaka txandan, kartzelak bere inguruan zeukan plaza batera. Salav 74. Batean jetxi ziranak, banaka-banaka aldapa gora etxera etorriko itun gero. Ataño TxanKan 150. Makiña bat istori / bizitzak badauzka, / ari naiz esplikatzen / banaka-banaka. AZink 41. Betirako ustez egindako legiak eta loturak banaka-banaka askatuaz. Gerrika 267.
azpisarrera-4
BANAKA BAT. Algún que otro; alguno que otro.
--Maisu Juan, entzun ta aitu deutsazu? --Berba banaka bat bai, eze ez geijago. Mg PAb 157. Bada gustiz gitxi dira konfesonarijuan agiri dirianak, eztira ikusten banaka bat, edo beste baño. Astar II 123. Luma zarrak jun ziran / Ez dakit noraño; / Barririk etxakustak / Banaka bat baño... Enb 200. Geraturiko banaka bat ixen ezik, beste enpaduek gatx orrek eroan oazan. Akes Ipiñ 25. Odei txatal batzuek. / Izar banaka bat. / Gari-alor zaarrean, / ipurtargitxuak / esmeral biztu bana / daukie bakoitzak. Gand Elorri 107.
azpisarrera-5
BANAKA BATZUETAN. Pocas veces, de vez en cuando. " Aizarnare jun izan naiz banaka batzutan " ZestErret.
Hospitaletan gaisuen artian dabilzanak, sentidu ez darue usain txar edo antzik, ta bai banaka batzubetan baño ez duazanak. Mg CO 137.
azpisarrera-6
BANAKA BATZUK. Unos pocos. " Ille banaka batzuk gelditze zaizkiyo " ZestErret. v. BANAKAREN BATZUK. Tr. Usado al Sur desde principios del s. XIX; al Norte lo encontramos en Duhalde, Laphitz, Lapeyre, Barbier y J. B. Etchepare.
--Eta zein dira birtute au iristeko eta konserbatzeko berariazko aktoak edo exerzizioak? --Ona banaka batzuek, bada guziak señalatzea edo izentatzea erraz ezta. Gco II 29. Urthe banaka batzu beheramenduan, ta mende guziak zeruko goratasunean ta tronuetan; urthe banaka batzu etsaiaren eta naturaleza gaxtoaren kontra guduan. Dh 179. Urtian egun banaka batzubetan oi diran okasinoietako olganza modu oneek ez istia gaitik. JJMg BasEsc 167. Bere aberatstasuna zenbaterañokoa dan ondo jakiteko, ifiniko ditut ezagungarri banaka batzuk agiri agirian. Izt C 129. Legua banaka batzuetara zegoan erri Zeila zeritzanari. Lard 172. Hainbertze denbora bazuen zeruko erresumaz mintzo zitzaiotela, eta banaka batzuek baizik ez ziren haren oinetarat erortzen. Laph 205. Paganoen artean berean banaka batzuek [ditugu lekuko] . Lap 6 (V 5). Ille banaka batzuek txuritu zitzaizkon. Ag G 129. Ardi-saldo banaka batzu bazoazin Lapurdin ere larre-bixkarretara. Barb Piar I 137. Euzkeldunek santu gitxi, oso gitxi eukela, banaka batzuek bakarrik. Kk Ab II 181. Garbizaleak alda ditzateke itz banaka batzu onelatsu. Ldi BB 72. Ta gerta ere litekena da, banaka batzuk eserleku geiago bear lirakela esatea. Ldi IL 83. Banaka batzuetatik ta ez jakintsu ta aurreratutakoenetatik. ABar Goi 18. Ezkaratzetikan sartuta aurrez-aurre bazkal-mai luzea zegon alki banaka batzuz inguratuta. Etxde JJ 28. Pixkanaka jendea mugitzen asi zan. Banaka batzuk poliki atea artu zuten. Anab Poli 57. Adarrak huts eta beltz, baziren osto banaka batzu haatik, urre koloretan erdoil batzuek itsustuak. JEtchep 23. Danak ez badira ere, banaka batzuk beintzat. Auspoa 77-78, 116. Bertso banaka batzuek orain / jarriko dizkat berari. Uzt Sas 208. Antxo, Altza etxe banaka batzuk besterik ez itun. Ataño TxanKan 149. Banaka batzuk, edo geienak, tratue eginda eukiten eben onenbeste diru alde. Gerrika 106. Garai artan jende banaka batzuk egon ziran erri ortan gaitzak jota. Albeniz 125. Baina, nolanahi ere, banaka batzu baino gehiago dira. MIH 268.
v. tbn. Añ EL2 221. Munita 32. Akes Ipiñ 26. Salav 43.
azpisarrera-7
BANAKA-BINAKA. De uno en uno y de dos en dos. v. BANAN-BINAN.
Alan gizonak banaka, biñaka, gustijok guaz sentitzaka luurrera. JJMg BasEsc 264. Bata batera ta bestea bestera alde egin eben Mendiolako gizon da emakumeak, banaka-biñaka, naibagez, lotsaz da errukiz beterik. Ag AL 107.
azpisarrera-8
BANAKAGO (Forma con suf. comparativo). Menos frecuente.
Antxiña, Kristinaubeen artian, banakaago ziranian pekatubak, ta fedia senduago, emoten ziran urte askotarako penitenzija ikaragarriak, onelako edo alako pekatu mortala gaitik. JJMg BasEsc 60.
azpisarrera-9
BANAKAKO.
azpisarrerakoSense-9.1
a) Individual, particular.
Baña banakako beste berezte bat egin behar du Jangoiko berak, onak eta gaistoak illez doazen horduz ta aldirik galdu bage. Mb IArg I 202. Izan leiteke fedia banakakua, eta guztijenzakua, edo argiago esaterren: modu bitan sinistu giniakez fedeko artikulubak: Lenengo, banaka, bakotza berez, edo partikularmente. Astar II 6.
azpiadiera-1.1
Diferente.
Munduan jaiotzen dira gizonak, batzuek andi, besteak txiki izateko, batzuek aberats, besteak pobre, [...] Baña suerte banakako orien artean ere, ala agintariak nola serbitzariak, [...] guztiak, edo diranak, bakarrik Jainkoa serbitzeko, ta fin onetan guziak dira berdin. Cb Eg I 43. Bada irurak izate edo Jaungoikotasun bat badauke bere, bakotza da persona berezko, banakako edo distintia bestiagandik. Astar I 27. Aditza iragankor ez denean pixkaren bat zaildu egiten dira gauzak: *joaten ari da, ez etortzen, ez da nik uste legezkoa. Errenterian (eta bestetan ere bai, segur aski) badira banaka (eta banakako) batzu: Egonian nago eta ibilliyan nabill, esate baterako. MEIG VI 161.
azpisarrerakoSense-9.2
b) Escaso.
[Etsaiak] zeuzkan guztitara eun ta amalau bajel, eta Okendok ogei ta bat baizik ez [...]. Bereala ingurudeari lagarik, etsaia sakabanatu zan zatika, gure bajel banakakoari ekitera. Izt C 444. Ain ixilik ere, euri-tantoak, asiberriak, banakakoak, garbi nabari... obe, are gutxiago etorriko zan Juanbeltz. Anab Poli 33.
azpisarrera-10
BANAKAN.
azpisarrerakoSense-10.1
a) De uno en uno.
Besteari deritxo Errosarioa, zeinek dituz amabost Amarreko; zeintzuek errezatu leiz nai amabost era batera, nai banakan. EL1 215.
azpisarrerakoSense-10.2
b) (Tras relativo). Las pocas ocasiones en que.
Gitxitan, ta gitxi dantzan egiteko, esaten deutsa san Pranzisko Salesek Philoteari. Ta egiten daben banakaan, esan dirian bost gauzaak, ta geijago penseetako, dantzeetako berenuak ill ezdagijan. fB Olg 164s.
azpisarrera-11
BANAKAREN BAT (V; banakan bat V-gip), BANAKEN BAT. Algún que otro; alguno que otro. "Banakaren bat ikusi dot, he visto alguno que otro" A Morf 233. "Banakan bat, bakarren bat. Banakan bat baleikek, paiña eztok asko topauko" Elexp Berg.
Batez bere Bizkaitaarreen artian, banakareen bat ez izanik, osteruntzeko jakitunak ez dirala dendatu [...] eureen adin aberatseen ondasunak zabaltzen. JJMg BasEsc II. Nos edo noskoren baten, banakaren baten naasteko dantzara juaten danak, ta dantzan ainbat onestidaderik oneenagaz dabilenak, egiten daben pekatu mortala ala beniala? fB Olg 127s. Eta egiten ziozkaten galderai itz banakaren bat edo besterekin baizik eranzuten etzien. Aran SIgn 42. Mendi-txuntxurrean irrintzi banakaren baten oiartzuna ta lagun askoren arantz-onantz bizkor ibiltzea nabaritu zuten. A Ardi 130. Guztijak gaztelarrak dira; euzkotarrik, banakaren bat ixan ezik, nekez aurkitu lei an. Kk Ab I 92. Sartu ziran andrazkoak eta gizon banaken bat elizara. Erkiag Arran 157. Etzerik geienak ondatu zirean-arren, banakaen bat gaur be aurkitzen da oindiño. Akes Ipiñ 8. Bertako ipuiñik geienak Plazentziakoak izanarren, asko ta asko Eibarkoak dira, ta banakaren bat Elgoibar ta Bergarakoak. SM Zirik 5. Orduan, bearbada banakaren batek bai, baiña neskak ez eben igarian egiten. Etxabu Kontu 194.
azpisarrera-12
BANAKAREN BATZUK. Algunos. "Banaka(n) batzuk, bakarren batzuk. Banaka(n) batzuk eitten dabe euskeraz baiña geixenak ez" Elexp Berg.
Hitz banakaren batzuek adituagatik, aizeak daramatzi besteak, eta Jainkoaren hitzaren ogia gelditzen da Euskaldunentzat, txeatu bagez, probetxurik bagea. Lar Carta a Mb 278. Asko, edo obeto esateko, banakaren batzuek ez beste guziak, Sakramentu orren ondasunak dastatu eta progatu ere gabe bizi dira. AA I 439. Bada dantzan dabiltzan emakumeetati banakaren batzuk geratuten badira gorputz osuagaz (pornikau bagarik), areek bere arimako kastidadia galduta, loituten dira. fB Olg 82. Nafar zerri banakaren batzuk agertzen badira. Izt C 187. Azalandare kaiskar banakaren batzuk. Ib. 156. Gaurik geienetan batu oi zirean Satikan auzoetako gazte batzuk eta eurakaz batera atso-agura banakaren batzuk bere. A BGuzur 117. Diru mordoxka bat dakart nagusiarentzat eta banaken batzuek erori zaizkit. Muj PAm 37. Zarautztarrak, ordea, banakaren batzuk izan ezik, Balendinen alde zeuden. TAg Uzt 219. Piñudiak aldatu ezkero ez digu esateko batere lanik eman lenengotan lar banakan batzuek jotzea ez bada. Munita 69. Nere lantxo onek banaken batzuk ortara jarri dituala jakingo banu, zer poza nerea! Ib. 14. Baiña andik geroetara bere, gabontz, mozolo ta saguzar banakaren batzuk ba ebiltzan ibili. Erkiag Arran 49. Euren artean ba eizirean banaken batzuk bekokien erdien begi bakarra eukienak be. Akes Ipiñ 30. Aurrerantzean, ordea, banakaren batzuk soilik iraun zuten zintzo Pitagoraren esanetara ta irakatsietara. Zait Plat 54. Inguru xamarrean eroriko itun arri banakaren batzuk. Ataño TxanKan 196.
azpisarrera-13
BANAKATAN. En raras ocasiones, de tarde en tarde. v. BANAKETAN.
Meza bat arrastaka entzun edo ikusi, ta ez Sermoe, ez Konfesinoe ta ez Eleisako gauzari, banakatan baño, bakarrik emoten deutsee libertadia emon biar ez leuskijueen batzaar geiso ta okasinoetarako. JJMg BasEsc 173.
azpisarrera-14
BANAKETAKO. "Cosa rara es que, banaketakoa da" Añ. Cf. BANAKETAN.
Baña nola berak eskatzen zuen mesedea txit banaketako eta oi ez bezelakoa baizan, berealakoan aditua izan etzan. Arr May 114s.
azpisarrera-15
BANAKETAN.
azpisarrerakoSense-15.1
a) (Vc, AN ap. A; Lar, Añ, H). a) En raras ocasiones, de tarde en tarde. "Tal cual vez, noizean bein, banaketan" Lar. "(Algunas) veces", "raramente" Añ. v. BANAKATAN.
Nere naiari begiratuta sarritan komulgatu naiko nuke, baña banaketan komulgatzea Bisitatzalleak agintzen badit, obedezituko diot. Cb Josefa 93. Ez gara gu gure Jesus maitagarria gana urbiltzen, urbiltzen garan bezain bakan edo banaketan baizik. Mb OtGai III 169. Nosik bein, banaketan baliz, ya; baña beti dagoanari biraoka, nok sinistu biotz baga diñozala? MisE 218. Ala nola banaketan etxea garbitzen duenak, gobada egiten duenak, orrazatzen denak bear du denbora gutxiago, gauza oiek maiz egiten dituanak baño. LE Urt 128. Errugabea ez da izaten beti honratua lurrean, eta au bezelako festa eta atsegiñ-aldi bat banaketan izaten du inozenteak. Arr GB 122. Bourgesko erri andira baztertu zan, non txit banaketan ezpazan, iñoren begietaratzen etzan. Arr May 153. Orrengatikan txit banaketan / ikusten dira bakardadian. Iraola EEs 1914, 75. Oso banaketan aterako niñun ni emendik. Ataño TxanKan 84.
azpisarrerakoSense-15.2
b) "En raros lugares, etc." A.
azpisarrera-16
BANAN-BANAKA. De uno en uno.
Onelan banan banaka irabaziko dozuez bertuteak. LoraS 122. Tximinoa asi zan bigarrenez banan banaka txartelak ateretan. MisE 155. Amurrai ttiki asko badira, amurrai aundi batek aiña izango dute; berdin bait-zait ogei erreal banan-banaka edo ogerleko batean. Berron Kijote 48.
azpisarrera-17
BAT BANAKA. v. bat.
azpisarrera-18
PIXKA BANAKA. v. pixka.
banaka
<< bana 0 / 0 banaloria >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper