Etim. En vista del apellido Anuncibay podría suponerse que ahuntz deriva de *anuntz.
sense-1
1.
(gral.; IC 445, SP, Mic(-nz-), Urt I 300, VP 1v (-nz-), HtVocGr 269, Lar, Añ, ArchVocGr, VocBN, Gèze, Dv, H);
aintz (R);
euntz (V-ger)
Ref.:
VocPir 366, 415;
Bon-Ond 142;
A(aintz, auntz);
Lrq(/ahünc/ oxítona);
EtxbaEib;
IzArOñ;
IzR 297, 300;
IzUlz(áuntze);
IzAls;
ContR 516, 530;
SatrVocP;
HolmerApuntV;
EAEL 83;
EchaideNav 120;
GteErd 17;
ElexpBerg. Cabra.
"Ahuntza marrumaz dago"SP.
"Azkara da ahuntz hori, cette chèvre est en chaleur"H.
"Chèvres, etc.: auntz, etc. (Ae); [...] aintz, etc. (R)"VocPir 366.
"Chèvre. Auntz (Ae, Sal); aintz (R)"Ib. 415.
"Cabra"A(que da aintz como S, seguramente por error).
"Ahuntzak ardiari ilhe (Sc), la cabra a la oveja (pide) lana"Ib."Ahuntzaren umea, antzumea (G-to). La cría de la cabra, (es) cabra"Ib."Auntza animali garbixa, salan eukitzeko lakua"EtxbaEib.
Tr. Documentado en todos los dialectos.
Esan daroe mandako on bat, aunz on bat ta emazte on bat iru kuka gaizto direala. Mic 13v.
Zeren haur hek nola bethi hazi izan baitziren ahuntzen artean, behin-ere bertzeren mintzorik entzun gabe, etzen miresteko ahuntzen janbatik har zezaten hitz haren erraitea. ES 384.
Auntzak dira gogorraguak, euri ta otzari obeto jarkiten jakozanak, simaurtijak, eznetsubak. MgPAb 109.
Baso-lapur edo azerijak eztira azartuten auntzetara, ardijetara legez. Ib. 110.
Franzian ta Españan, Baigorri ta Bizkaian, nor nai ardiak ta haunzak, arkume ta haunztxumeak, onak eta gaiztoak. Ib. 169 (se trata de una errónea imitación del habla del bajo-navarro).
Auntzen ulle ta narruak. AñLoraS 146.
Buruetan dituzte Idiskoak bezelako adarrak; oñetan dirudite Auntzak. VMg 87.
Aunz bat zijoan basora / Antxumea etxean itxirik. Mg(inVMg 93; auntz Zav Fab RIEV 1909, 32 en el mismo contexto).
Otsoak tarrapata / Semeak zalaparta / Eta auntzak marraka, / Ar giten gu koplaka. Bordel 31.
Bi bider gutxienaz / oi dizkitek biak / kontatzen egunean / auntz eta ardiak. ItFab 189.
Kontrara gertatzen da / gaurko egunean, / akerrak auntz nai dute / izan geienean. Ib. 74.
Ezin ukatu leike, bada, dituztela auntzak, / Guztiz zorrotzak, / Agiñakin ortzak, / Baita ere errapeak / Esnez ondo beteak. IztC 189.
Eta orain zergatik / Ez degu bear auntzik / Ez gitxi ta asko? / Basoak galtzen dizkigutelako!Ib. 190.
Ahunzak errapiaren betatzera / Joaitian, eta belhar fresk jatera, / Bortha zerratu zien klisketian. ArchFab 149.
Bazuela ahuntz bat, Yupiter haurrean / Bere errape urusaz bazkatu zuena. Gy 185.
Auntz bat juan dan urtean / nik erosi nuan, / nai ainbat esne izango / zualakuan. Noe 54.
Bizi da bere lur, soro, baso, bei, ardi, auntz da beorrai begira. AgAL 48.
Euria egingo dau: [...]. Ariak eta auntzak gora-goraka ta agiraka dabilzanean. Ezale 1897, 198a.
Korostiaren ostoa da on aintz eta ardientako. Mdg 131.
Abere asko daukadaz, zezen, bei, ardi, auntz ta zaldi, ta aren ardurea artuteko bear zaittut. EchtaJos 307.
Kabala hazkuntzari jarraikitzen da oraino hango jendea: behi, ardi, ahuntz. JEBur 83.
Errape luz, esne gozo, bordan zagon / ahuntza / Amak utzi Baigorrirat, egin dezan / Ezkontza. Ox 113.
Eta horra, azari oharturik eta hartaz gutiziaturik, heldu zaizkotela bide-bazterreko hiru ahuntz alimale. BarbLeg 137.
Auntzen oin-bidetik, bata besteari elduz, apoka, arkaitzulora arte. OrSCruz 51.
Auntza baño ariñago ba doaie berela mutil zintzoa. OrMi 108.
Han dabiltzan ahuntzek erorarazten dituzte oraiko egunetan noizian behin harri puskak. Zub 30.
Ondo dabil auntz trinkua berekittian, otsuak tope egin eztagijon artian. Otx 53.
Gizakumeentzat baño obeto dirudi auntzak ibiltzeko egiña, arrartean urratu duen bidexka estuak. TAgUzt 89s.
Gero Josepen jauntzia ahuntz baten odolean gorritu eta hau Jakoberi igorri. ZerbIxtS 25.
Auntza, lotua ez badago, zuaitz edo arbola ondatzallea da. Munita 131.
Goibelak igaro zitun Piarresek ardi ta auntzak zaitzen. EtxdeJJ 247.
Auntzek eznean ziranean, soloan bearrean aspertute, iluntze guztietan auntzek etzera ekarten yoaten zan Gergorio. AkesIpiñ 32.
Ahuntzaren esnea nuen pozoatu. ArtiMaldanB 200.
Belarra jaten zuten ahuntz batzuen arranotsa edo urrungo asto baten orroa izan ezik, etzan ezer ere entzuten. OskKurl 145.
Ardi ta auntz ibilkoiak lore artean iauzika ari ez ditezkena. IbiñVirgil 107.
Larra itzatzu auntzak, Titir. Ib. 59.
Behiak, zaldiak, ahuntzak eta ardiak bazituzten. JEtchep 15.
Xaberriko mendixketan, hango ahuntzak bezain zalu, jauzika zohan haur erneaz?ArdoySFran 233.
Beste etxe batera eroan, akerra auzoko auntza akertzera eroan oi dan legez.Gerrika 175.
v. tbn.
Noe 54. Laph 196. AB AmaE 235. Azc PB 290. A BeinB 91. Iraola 92. Lh Yol 16. Tx B II 101. JMB ELG 49. NEtx Antz 146. Bilbao IpuiB 130. And AUzta 67. Zait Plat 40. Mattin 109. Berron Kijote 222. Aaño TxanKan 236. Etchebarne 10. Zendoia 198.
azpiadiera-1.1
(Empleado en refranes, acertijos y similares)."Ahuntz bat maite liozu mothotia den ber, il aimerait une chèvre pour peu qu'elle ait 1 bonnet"StJaymeAnV 15 (se dice del libertino).
"Aintzaren umia aztaparkin [...] la cría de la cabra arañadora"Mdg 145.
"Auntzak adarrak dituan aldera, al revés"AltEusk 1925, 79.
"Auntza baratzean, (dejar) encerrado; litm., la cabra en la heredad (AN-larr)"AEY III 282.
"Auntzak egotzi, echar la culpa a otro (V?, G?, AN?)"Ib. 271.
"Toki onera, auntzak adarrak daukazan aldera!""Al revés te lo digo, Juana, para que lo entiendas".(G, AN, L)Ib. 72.
"Auntzak adarrak dauzkan aldera noa ni""Yo voy atrás".(G-to, AN-larr)Ib. 249.
"Auntzaren lorean zegoan ori""Ese estaba en el mundo de los posibles".(AN-larr)Ib. 290.
"--E? --Auntz argala beti me. Así contestan al que, habiendo estado distraído mientras otros sostienen alguna conversación, pregunta al fin de ella, de qué se ha tratado"(V-m). AEF 1921, 53.
"Zer da ba etxera datorrenian basora begira ta basora doianian etxera begira? (= auntzen adarrak)"IzArOñ.
"Auntzentzat ez da esirik: gaiztoentzat ez da kontzientzirik (AN-ulz)"InzaNaEsZarr 1002.
Ar ezak Maiatzean aunz bal[z]aren eznearean. RS 411.
Aunza igarota oñaza agiri, batak dagiana bestek igini. Ib. 418.
Aunzak garia ekusi, baia ez esia. Ib. 359.
Ardia aunzari ule eske. Ib. 498.
Ardia ahunzari ile eske. Saug 13 (tbn. en O Pr 31).
Arraika aunzari, / Baihagozke gapharrari. Ib. 14.
Otsoak eta horak ahunzaren buruian bake. Ib. 169.
Ahunz duguneko zubi. OPr 14.
Arraika ahunzari, agozke kaparrari. Ib. 33.
Otsoak eta horak ahunzaren aragiaz bake. Ib. 388.
Batalako beste, auntzaren odoloste. MgPAb 123.
Auntzak iñes egiten deutsanari, akerrak bere egin daroako. msOch 77 (ap. A).
Bainan ikhusten arnotua dela eta baliatu nahi, erran zaharraren araura jokatzen dire: "Ardia ahuntzari ileketa". ArbIgand 133.
Beragaz dakar laguna / auntz bat adar okerduna. AzcPB 290.
Arraia beti urera joaten baita bada, eta auntza berriz larrera. Goñi 37.
Auntza larrera bezela lengo bidera jo zuten obendun adiskide biak. AgG 63.
Larreko auntzak esnea labur. Ib. 323.
Auntza beti mendira. UrruzZer 71.
Iñork larratzen ez duen auntza; arkaizpeetan Bausko oroldioa milikatzen duen auntza. OrMi 26.
Koskak, elkar billatuz, ertsi diranean, / atzenari diote: "auntza baratzean". OrEus 275.
Auntzak bere jokerea mendira: gizartekeriak nora?EguzkGizAuz 38.
Ahuntzak beti basora. ArtiIpuin 82.
Auntzak mendira, eta gure Pedrotxiñek... enparantzara. AlzolaAtalak 65.
azpiadiera-1.2
(Como primer miembro de compuestos). Auntz-tratoan obe det / nik gutxitan sartu. Noe 56.
Andre gazte bat mixerablea / auntz-kontura etorriya, / bere semea xextuan zeukan / zarpa tartean jarriya. TxB 193.
2.
(V-m, G-to, AN-gip-erro, L-ain, BN-baig; Lar, Dv)
Ref.:
A;
AApend;
SatrVocP. "(Jugar las) cabras, auntzak jokatu"Lar.
"Ahuntzak jokhatzea, jouer à qui paiera tout entre deux perdants"Dv.
"Aintzak (R), la vencida, la partida decisiva, estando a iguales los contrincantes, lit. las cabras"A.
"Auntzena, desquite; auntzak jokatu, jugar el desquite"OrEus 303n.
"El tercer juego o lo que llaman la vencida. Cuando un jugador gana un juego y otro gana otro, el juego definitivo es auntz, 'vencida'"A.
"Jugarse todo a una sola partida. Definitiva"SatrVocP.
Cf. ahunzka. Batak auntzak nai; bestêk artzeko geiago. "Los unos quieren jugar el desquite".OrEus 146.
Lau jokatu ta, bi ta bi geldi, / auntzena bosgarrenean. Ib. 303.
sense-3
3."Serfouette; id. ahuntxa"H.
sense-4
4."(V, G, AN, L), ahüntz (L), especie de gamella para conducir mortero. Tenka ganean daukagu auntza (V-ple)"A.
"Aintz (R-vid), especie de gamella para conducir mortero"Ib."Oiseau, hotte à mortier"Lh.
"Caja con dos asas por encima y delante, para llevar mortero al hombro"IzArOñ.
Laugarrenak morteroa egin da igotzen zuan bizkarrean, auntza esaten zitzaion alakoxe azpil batean. JAzpiroz 59.
6."(L-ain), andamio sobre el cual se coloca el tronco que se ha de aserrar"A.
"(L), chevalet à scier le bois"Lh.
azpiadiera-6.1
"Aintz (R-vid), soporte en que se sostiene la gamella de los albañiles"A.
sense-7
7."Filatures de peaux qui se détachent près de l'ongle du côté supérieur"Hb.
sense-8
8."Ahüntza, tresna bat altxatzen dena, uraren sartzerat uzteko"Alth(inLanderRIEV 1911, 595).
"(S; Alth, Lf), porte d'écluse, vanne"Lh.
sense-9
9.Aries. Orrez gaiñera Artur-en izarra, baita Auntzaren [= 'Aries'] eta Hydra argiaren egunak oartu bear ditugu. IbiñVirgil 74.
azpisarrera-1
AHUNTX. (Forma con palatalización expresiva).
azpisarrerakoSense-1.1
a)"Dim. de ahüntz, chèvre"Lh.
Ahuntx batek hirur ume egin dituela. ZerbArtho 42.
Ahuntx muñuña bat ere eman zion Erreginari, beren esnearentzat. BarbLeg 69.
azpisarrerakoSense-1.2
b)(Ref. a objetos)."Ahüntx (Sc), agarradero de sierra"A.
"Ahuntxa (L, Har), capsule de fusil"Lh.
azpisarrera-2
AHUNTZ-AMA. Cabra.
Geldi geldi atera / auntz amaren soñuaz / dator, adi gaistoaz ortz artean artzera. ZavFab,
RIEV 1909, 33.
Auntz-amak antxumeekin. OrMi 42.
Auntz-ama eta bere bi kumetxuen ipuiña azalduko deutsuet. BilbaoIpuiB 261.
azpisarrerakoSense-2.1
Ba bainan badakizu lanean ikusi dutala ahuntxama!ZerbArtho 42.
azpisarrera-3
AHUNTZ-ANDANA. "Térébinthe"GH 1930, 225.
v. ahuntzadar.
azpisarrera-4
AHUNTZ-ARALDE (SP). Rebaño de cabras.
azpisarrera-5
AHUNTZAREN GAUERDIKO EZTULA. (Expresión que tiene el sentido de 'cosa insignificante, sin importancia, nimiedad')."Ez duk ori auntzen gauerdiko eztula! (Ez da hori txantxetako gauza) (AN-5vill)"InzaNaEsZarr 1839.
Milloi bat! Auntzaren gaberdiko eztula da!AgKr 134.
Ez da auntzaren gaberdiko estula. AlzTxib 86.
Nik uste, eskari oien etorkizuna ta auntzaren gauerdiko eztula or nonbait ote-diran. LdiIL 21.
Zenbeiten hitza ala ahuntzaren gauerdiko eztula bardin dire. ZerbProv 972.
Auntzaren gaberdiko eztulari baño garrantzi edo inportantzi geiago ezteutso emoten. EguzkGizAuz 84.
Amar milla duro ogei ta bost urtean. Ez da auntzaren gaberdiko eztula!Munita 66.
Bere ogenak ainbeste edo geiago merezi izanarren ere, ezta auntzaren gaberdiko eztula amar urteko illunaldia.EtxdeJJ 182.
Aren biotzak egin eban beera-aldia, etzala gero, auntzaren gaberdiko eztula. ErkiagArran 87.
Ire itz onak eta auntzen gaberdiko eztule berdin dituk. IzetaDirG 48.
Komeni eta kontu auek orain auntzaren gauerdiko eztula bezela dira ta. Insausti 28.
Eta zer axola du honek hemen darabilgun hauzian? Ahuntzaren gauerdiko eztulak baino gutxiago. MIH 82.
Aholku hori eta ahuntzaren gauerdiko eztula paretsuko dira. MEIG VI 134.
azpisarrerakoSense-5.1
Esate baterako, Erakleitok irakatsia gaitzat artuta, par-eragiteko ikusgarria egina zeukan, eta erriak parreka istenak egin zituen, auntzaren gaberdiko eztulak entzunik. ZaitPlat 17.
azpisarrerakoSense-5.2
Auntzan eztula. Se usa en loc. como ésta: Auntzan eztula al da gauza orren gora-beria?EtxbaEib.
azpisarrera-6
AHUNTZ-HARRI. "Auntz-arria: arri gogor mota bat. Plazatan izan oi diran dema edo proga arriak"AyerbEEs 1915, 223.
"Auntzarri, ofita"BeraLzM.
azpisarrera-7
AHUNTZ-ARTALDE. Rebaño de cabras.
Zure ileak dira Galaadeko menditik igan diren ahuntz-arthaldeak iduri. DvCant 4, 1 (Ker auntz-talde).
azpisarrera-8
AHUNTZ-ARTZAIN. Cabrero.
v. ahuntzain. Ba omen zan Extremadura-aldean auntz-artzai bat, auntzaia, alegia. BerronKijote 221.
azpisarrera-9
AHUNTZ-ASKA. "Cada uno de los cuatro palos que abrazan el eje de la rueda principal del molino"DRA(que cita a T-L).
azpisarrera-10
AHUNTZ-AZA (aunzazaLcq(
A)). "Brassica olerácea var. acephala; con tallo rollizo, alargado, con hojas extendidas y flores en panoja; cast. 'col' o 'berza común'; vas. azaberdia, aunzaza"Lcq 51.
azpisarrera-11
AHUNTZ-BEGI. "Ægilops"Urt I 299.
"Plante barbue de la famille des graminée"Hb.
AHUNTZ-BELARRI. "Auns-beláarri (bedarra), la planta (yerba) de hojas con muchas manchas casi negras, parecidas a las del llantén"IzArOñ.
"Aunsbélarrixá"IzUrrAnz(sin trad.).
azpisarrera-14
AHUNTZ-BESO. "Deux longues pièces de bois qui portent le treuil où le cable se roue quand on monte un fardeau"Hb.
azpisarrera-15
AHUNTZ-BIZAR.
azpisarrerakoSense-15.1
a)"Barba de cabra (yerba)"SP.
azpisarrerakoSense-15.2
b)
(V)
Ref.:
A;
EtxbaEib. "Auntz-bizarrak, barbas de chivo; perilla. Lopetxuak zituan lau edo bost auntz-bizar okotzpian"EtxbaEib.
Zuaz ortik orrantz zeure auntz-bixarrakaz. Otx 164.
Nik iri, barriz, okozpeko auntz-bixarrok jan egingo daunadaz. Ib. 146.
azpisarrera-16
AHUNTZ-DANTZA. "Ahuntsa [sic] dantza, baile de la cabra"CEEN 1971, 192.
azpisarrera-17
AHUNTZ-ERDARA. Jerigonza.
"(Vc), lenguaje ridículo que consiste en repetir la sílaba cambiando su consonante en p o intercalando esta consonante si la sílaba no consta más que de vocal o vocales, p. ej.: lepen-guapa-jepe ripi-dipi-cupu-lopo por "lenguaje ridículo". También en francés existe este modo de hablar, sólo que se usa v en vez de p"A.
v. ZAPO-ERDARA. Sorgin-solasa du izena olako izketak: [...] Bizkaian auntz-erdera. Arronan sapo-erdera. AEY I 387.
Berak otoitz ortan ikusten bezala zun ezkero, bitxi iduri zaio ikuste ori itzaltzea, askotan beintzat: "auntz-erdera dirudi" esaten du. OrQA 170.
Hamalauko hau lehenbiziko aldiz ikusi nuenean, miraz gelditu nintzen, [...] ahuntz-erdara harrigarriren batean ote zegoelako beldurrez. MIH 255.
azpisarrera-18
AHUNTZ-ESNE. "Auntz esnia, leche de cabra, que se prescribía a ciertos enfermos. Auntz-esnia artzen zan, esate baterako, errapetik aora, autzduna etortzen zalako atera"EtxbaEib.
Auntz-esniakin illobak azten.MendaroTx 135.
azpisarrera-19
AHUNTZEZ JOKATU Ahuntzez jokhatu eta / Hasi ziren kolpeka. "Après avoir fait partie et revanche".ChantP 310.
azpisarrera-20
AHUNTZ-GAZTA. "Auntz-gaztae, auntz-gaztaia, queso de cabra"ElexpBerg.
azpisarrera-21
AHUNTZ-GAZTAINA (V-gip)
Ref.:
AEF 1927, 108;
IzUrrAnz;
IzArOñ. "Aunsgastaiñaak, aleluzekia, grano un poco alargado"IzurrAnz.
"Auns-gastañia; Antzu/ela gastañi/a; gastáñaak"IzArOñ.
azpisarrera-22
AHUNTZ-GOROTZ. "Autz-korotza, estiércol de la cabra. Genérico del ganado lanar: pekorotza. Autz-korotza, izan laikian zimaur onena"EtxbaEib.
azpisarrera-23
AHUNTZ-ILE. "Cilicinus, ahuntz illezkoa, ahuntz illez egiña"Urt V 31.
"Pelote, auntzillea"Lar.
Ekusiko ditugu besteetan zurdaz edo auntz illez egindako soñekoa larruaren urrena jauntzirik. AA III 614.
Moredina eta purpura, eskarlata bietan thindatua, liho hauta, ahuntz-ilea. DvEx 35, 6 (tbn. en Ur, Ker y Bibl).
AHUNTZ-JABE. Dueño de cabras.
Auntz jabeari ematen bazaio zakelan miñ, / Aren auntzak ez dezake zuriketa asko egin. IztC 189.
Auntz-taldeak ziran inguruetan. Auntz-jabeak bat egin dute mendizaiarekin. Munita 26.
azpisarrera-27
AHUNTZ-KORNO (T-L; aĩnzkorneR ap. A; aintzkorniaMdg 151; <aiuzkornia>Mdg 145). Diente de león.
"Una hierba"A.
"Pissenlit, plante, mando-belhar, sorgin-belhar, ahuntz-korno"T-L.
"Frantsesez 'pissenlit' deitzen duten belharrak hirur izen baditu eskuaraz: ahuntz korno, mando-belharra, sorgin-belharra"GAlm 1955, 32 (ap. DRA).
azpisarrerakoSense-27.1
(ahozkornoDv(
Lcq 144,
A)). "Euphorbe"Dv.
azpisarrera-28
AHUNTZ-LARRU. Piel de cabra.
"Ægis, Jupiter jaunaren ahuntz-larru ezkútua"Urt I 299.
Hara huna ebili izan dirade ardi eta ahunz larruz beztiturik. LçHe 11, 37 (He ahuntz larruz).
Bi atabaletan (batian) ahüntz larrü, berzian otsoarena. Egiat 223.
Beztituak ardi eta ahuntz larruz. TBHe 11, 37.
Askotan aberezaiak bait ziran eta ardi-, auntz- eta beinarruakiñ beren jantziak tajutuko zituzten. JMBELG 70.
Ahuntz larru batez estali ziozkan lephoa eta eskuak. ZerbIxtS 23.
Ardi ta auntz-larruz yantzirik. OlHe 11, 37 (IBk, IBe
ahuntz-larru).
Ain garesti saltzen baitira Milesiko auntz larruak Tiriar gorrimiñean egosi ondoren. IbiñVirgil 100.
azpisarrera-29
AHUNTZ-LATINCf. AHUNTZ-ERDARA. Auzia sub índice utzirik (eta astakiloren batek berriz ere esango du [...] Kintanaren hiztegitik edo hartu dudala [...] bidenabar aipatzen dudan ahuntz-latina). MEIG V 106.
azpisarrera-30
AHUNTZ-MARRUMA (SP). Balido de cabra.
azpisarrera-31
AHUNTZ-OIN.
azpisarrerakoSense-31.1
a)"Pata de cabra, se llama el embarazo que sobreviene en algún negocio, auntzoña"Lar.
"Pata [...] de cabra, aunzoña"Añ.
azpisarrerakoSense-31.2
b)Pata de cabra.
Iñoiz abere-itxuran edo abereen soiñ-atalak dituala (auntz-oñak, sai-erpiak, eta abar) agertzen emen da, toki askotan diotenez. Mari du izena. JMBELG 51.
azpisarrera-32
AHUNTZ-OIN OGI. "Ægipanes, ahuntz oñ ogiak"Urt I 299.
azpisarrera-33
AHUNTZ-OREIN. "Tragelafo, animal, auntzoreña"Lar.
azpisarrera-34
AHUNTZ-ORRI. "Autz-orrixa, hiedra. Autz-orrixa, orma zarretan gora zabaltzen dala, edertzen ditu izan ziran gizaldietako zuti-jausixak"EtxbaEib.
azpisarrera-35
AHUNTZ-HOSTO.
azpisarrerakoSense-35.1
a)
(L, BN, Sc ap. A
; Dv, H). Madreselva.
"Chèvrefeuille. Syn. de untzosto et de untza"Dv.
"Ahuntz-hostoa, chèvrefeuille"H.
AHUNTZ-TALDE. Rebaño de cabras.
"Aunstalde, rebaño de cabras"IzArOñ.
v. ahuntzalde. Agindu zion, auntztaldera joan eta bi antxume obenak ekartzeko. Lard 32.
Joanik aunztaldera ekarzkidazu bi antxume onenak. UrGen 27, 9.
Auntz-taldeak ziran inguruetan. Auntz-jabeak bat egin dute mendizaiarekin. Munita 26.
Zure ulea auntz-taldea da, Galaad-eko mendi-aldeetatik jatsiten. KerCant 4, 1 (Dv ahuntz-arthalde, Echn auntz sail, Ol antxume saldo).
azpisarrera-43
AHUNTZ-TALDETXO. (Dim. de ahuntz-talde). Lurreti etzean bear eudien guztie ezin eudiela atara ta, etzeko bear-ixenak estalduteko, askok eukiten eudien auntz-taldetxoren bat edo. AkesIpiñ 31.
azpisarrera-44
AHUNTZ-TOKI. "Redil"Añ.
azpisarrera-45
AHUNTZ-UME;
AHUNTZ-KUMEv. 1 antxume.
azpisarrera-46
AHUNTZ-URRUN. "Plante médicinale, antipathique aux chèvres"Hb.
azpisarrera-47
AHUNTZ-ZORRO. "Costal de cuero de cabra para transportar harina (S, Darric)"DRA.
azpisarrera-48
AHUNTZ-ZUBI. "Pasadera"DRA.
Cf. supra O Pr 14. Eta ihardesten zaut badela ahuntz-zubi bat urak ereman ez dukena, nun oinezkoak iragan baititazke bainan ez zaldunak. Prop 1882, 97.
azpisarrera-49
ZAZPI-AHUNTZAK. Osa mayor (constelación).
"[Zazpi izarretako] bigarren izar andana huni diote emaiten izena, heuskaldun laphurdikoek, nafarroa-beherekoek, xuberokoek eta nafarroa-garaiko zeinbeitek [...] batzuek ithohoinak, bertze batzuek idi-uhuiñak, bertze batzuek zazpi-auntzak"DarricRIEV 1912, 225.