Harremana

    OEH - Bilaketa

    2942 emaitza leon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ahuntz.
    etimologikoa
    Etim. En vista del apellido Anuncibay podría suponerse que ahuntz deriva de *anuntz.
    sense-1
    1. (gral.; IC 445, SP, Mic (-nz-), Urt I 300, Ht VocGr 269, Lar, Añ, Arch VocGr , VocBN , Gèze, Dv, H), aintz (R), euntz (V-ger). Ref.: VocPir 366, 415; Bon-Ond 142; A (aintz, auntz); Lrq (/ahünc/ oxítona); Etxba Eib; Iz ArOñ; Iz R 297, 300; Iz Ulz (áuntze); Iz Als; ContR 516, 530; Satr VocP; Holmer ApuntV; EAEL 83; Echaide Nav 120; Gte Erd 17; Elexp Berg.
     Cabra. "Ahuntza marrumaz dago" SP. "Azkara da ahuntz hori, cette chèvre est en chaleur" H. "Chèvres, etc.: auntz, etc. (Ae); [...] aintz, etc. (R)" VocPir 366. "Chèvre. Auntz (Ae, Sal); aintz (R)" Ib. 415. "Cabra" A (que da aintz como S, seguramente por error). "Ahuntzak ardiari ilhe (Sc), la cabra a la oveja (pide) lana" Ib. "Ahuntzaren umea, antzumea (G-to). La cría de la cabra, (es) cabra" Ib. "Auntza animali garbixa, salan eukitzeko lakua" Etxba Eib. Tr. Documentado en todos los dialectos.
    Esan daroe mandako on bat, aunz on bat ta emazte on bat iru kuka gaizto direala. Mic 13v. Zeren haur hek nola bethi hazi izan baitziren ahuntzen artean, behin-ere bertzeren mintzorik entzun gabe, etzen miresteko ahuntzen janbatik har zezaten hitz haren erraitea. ES 384. Auntzak dira gogorraguak, euri ta otzari obeto jarkiten jakozanak, simaurtijak, eznetsubak. Mg PAb 109. Baso-lapur edo azerijak eztira azartuten auntzetara, ardijetara legez. Ib. 110. Franzian ta Españan, Baigorri ta Bizkaian, nor nai ardiak ta haunzak, arkume ta haunztxumeak, onak eta gaiztoak. Ib. 169 (se trata de una errónea imitación del habla del bajo-navarro). Auntzen ulle ta narruak. Añ LoraS 146. Buruetan dituzte Idiskoak bezelako adarrak; oñetan dirudite Auntzak. VMg 87. Aunz bat zijoan basora / Antxumea etxean itxirik. Mg (in VMg 93)(auntz Zav Fab RIEV 1909, 32 en el mismo contexto). Otsoak tarrapata / Semeak zalaparta / Eta auntzak marraka, / Ar giten gu koplaka. Bordel 31. Bi bider gutxienaz / oi dizkitek biak / kontatzen egunean / auntz eta ardiak. It Fab 189. Kontrara gertatzen da / gaurko egunean, / akerrak auntz nai dute / izan geienean. Ib. 74. Ezin ukatu leike, bada, dituztela auntzak, / Guztiz zorrotzak, / Agiñakin ortzak, / Baita ere errapeak / Esnez ondo beteak. Izt C 189. Eta orain zergatik / Ez degu bear auntzik / Ez gitxi ta asko? / Basoak galtzen dizkigutelako! Ib. 190. Ahunzak errapiaren betatzera / Joaitian, eta belhar fresk jatera, / Bortha zerratu zien klisketian. Arch Fab 149. Bazuela ahuntz bat, Yupiter haurrean / Bere errape urusaz bazkatu zuena. Gy 185. Auntz bat juan dan urtean / nik erosi nuan, / nai ainbat esne izango / zualakuan. Noe 54. Bizi da bere lur, soro, baso, bei, ardi, auntz da beorrai begira. Ag AL 48. Euria egingo dau: [...]. Ariak eta auntzak gora-goraka ta agiraka dabilzanean. Ezale 1897, 198a. Korostiaren ostoa da on aintz eta ardientako. Mdg 131. Abere asko daukadaz, zezen, bei, ardi, auntz ta zaldi, ta aren ardurea artuteko bear zaittut. Echta Jos 307. Kabala hazkuntzari jarraikitzen da oraino hango jendea: behi, ardi, ahuntz. JE Bur 83. Errape luz, esne gozo, bordan zagon / ahuntza / Amak utzi Baigorrirat, egin dezan / Ezkontza. Ox 113. Eta horra, azari oharturik eta hartaz gutiziaturik, heldu zaizkotela bide-bazterreko hiru ahuntz alimale. Barb Leg 137. Auntzen oin-bidetik, bata besteari elduz, apoka, arkaitzulora arte. Or SCruz 51. Auntza baño ariñago ba doaie berela mutil zintzoa. Or Mi 108. Han dabiltzan ahuntzek erorarazten dituzte oraiko egunetan noizian behin harri puskak. Zub 30. Ondo dabil auntz trinkua berekittian, otsuak tope egin eztagijon artian. Otx 53. Gizakumeentzat baño obeto dirudi auntzak ibiltzeko egiña, arrartean urratu duen bidexka estuak. TAg Uzt 89s. Gero Josepen jauntzia ahuntz baten odolean gorritu eta hau Jakoberi igorri. Zerb IxtS 25. Auntza, lotua ez badago, zuaitz edo arbola ondatzallea da. Munita 131. Goibelak igaro zitun Piarresek ardi ta auntzak zaitzen. Etxde JJ 247. Auntzek eznean ziranean, soloan bearrean aspertute, iluntze guztietan auntzek etzera ekarten yoaten zan Gergorio. Akes Ipiñ 32. Ahuntzaren esnea nuen pozoatu. Arti MaldanB 200. Belarra jaten zuten ahuntz batzuen arranotsa edo urrungo asto baten orroa izan ezik, etzan ezer ere entzuten. Osk Kurl 145. Ardi ta auntz ibilkoiak lore artean iauzika ari ez ditezkena. Ibiñ Virgil 107. Larra itzatzu auntzak, Titir. Ib. 59. Behiak, zaldiak, ahuntzak eta ardiak bazituzten. JEtchep 15. Xaberriko mendixketan, hango ahuntzak bezain zalu, jauzika zohan haur erneaz? Ardoy SFran 233. Beste etxe batera eroan, akerra auzoko auntza akertzera eroan oi dan legez. Gerrika 175.
    v. tbn. Noe 54. Laph 196. AB AmaE 235. Azc PB 290. A BeinB 91. Iraola 92. Lh Yol 16. Tx B II 101. JMB ELG 49. NEtx Antz 146. Bilbao IpuiB 130. And AUzta 67. Zait Plat 40. Mattin 109. Berron Kijote 222. Aaño TxanKan 236. Etchebarne 10. Zendoia 198.
    azpiadiera-1.1
    (Empleado en refranes, acertijos y similares). "Ahuntz bat maite liozu mothotia den ber" StJayme (ap. DRA , que explica: "se dice de un lujurioso"). "Aintzaren umia aztaparkin [...] la cría de la cabra arañadora" Mdg 145. "Auntzak adarrak dituan aldera, al revés" Alt Eusk 1925, 79. "Auntza baratzean, (dejar) encerrado; litm., la cabra en la heredad (AN-larr)" A EY III 282. "Auntzak egotzi, echar la culpa a otro (V?, G?, AN?)" Ib. 271. "Toki onera, auntzak adarrak daukazan aldera!" "Al revés te lo digo, Juana, para que lo entiendas". (G, AN, L) Ib. 72. "Auntzak adarrak dauzkan aldera noa ni" "Yo voy atrás". (G-to, AN-larr) Ib. 249. "Auntzaren lorean zegoan ori" "Ese estaba en el mundo de los posibles". (AN-larr) Ib. 290. "--E? --Auntz argala beti me. Así contestan al que, habiendo estado distraído mientras otros sostienen alguna conversación, pregunta al fin de ella, de qué se ha tratado" (V-m). AEF 1921, 53. "Zer da ba etxera datorrenian basora begira ta basora doianian etxera begira? (= auntzen adarrak)" Iz ArOñ. "Auntzentzat ez da esirik: gaiztoentzat ez da kontzientzirik (AN-ulz)" Inza NaEsZarr 1002.
    Ar ezak Maiatzean aunz bal[z]aren eznearean. RS 411. Aunza igarota oñaza agiri, batak dagiana bestek igini. Ib. 418. Aunzak garia ekusi, baia ez esia. Ib. 359. Ardia aunzari ule eske. Ib. 498. Ardia ahunzari ile eske. Saug 13 (tbn. en O Pr 31). Arraika aunzari, / Baihagozke gapharrari. Ib. 14. Otsoak eta horak ahunzaren buruian bake. Ib. 169. Ahunz duguneko zubi. O Pr 14. Arraika ahunzari, agozke kaparrari. Ib. 33. Otsoak eta horak ahunzaren aragiaz bake. Ib. 388. Batalako beste, auntzaren odoloste. Mg PAb 123. Auntzak iñes egiten deutsanari, akerrak bere egin daroako. msOch 77 (ap. A). Bainan ikhusten arnotua dela eta baliatu nahi, erran zaharraren araura jokatzen dire: "Ardia ahuntzari ileketa". Arb Igand 133. Beragaz dakar laguna / auntz bat adar okerduna. Azc PB 290. Arraia beti urera joaten baita bada, eta auntza berriz larrera. Goñi 37. Auntza larrera bezela lengo bidera jo zuten obendun adiskide biak. Ag G 63. Larreko auntzak esnea labur. Ib. 323. Auntza beti mendira. Urruz Zer 71. Iñork larratzen ez duen auntza; arkaizpeetan Bausko oroldioa milikatzen duen auntza. Or Mi 26. Koskak, elkar billatuz, ertsi diranean, / atzenari diote: "auntza baratzean". Or Eus 275. Auntzak bere jokerea mendira: gizartekeriak nora? Eguzk GizAuz 38. Ahuntzak beti basora. Arti Ipuin 82. Auntzak mendira, eta gure Pedrotxiñek... enparantzara. Alzola Atalak 65.
    azpiadiera-1.2
    (Como primer miembro de compuestos).
    Auntz-tratoan obe det / nik gutxitan sartu. Noe 56. Andre gazte bat mixerablea / auntz-kontura etorriya, / bere semea xextuan zeukan / zarpa tartean jarriya. Tx B 193.
    azpiadiera-1.3
    "Ori auntza dakarra (AN-gip) [moxkortu]" Gte Erd 224.
    sense-2
    2. (V-m, G-to, AN-gip-erro, L-ain, BN-baig; Lar, Dv). Ref.: A; A Apend; Satr VocP.
     "(Jugar las) cabras, auntzak jokatu" Lar. "Ahuntzak jokhatzea, jouer à qui paiera tout entre deux perdants" Dv. "Aintzak (R), la vencida, la partida decisiva, estando a iguales los contrincantes, lit. las cabras" A. "Auntzena, desquite; auntzak jokatu, jugar el desquite" Or Eus 303n. "El tercer juego o lo que llaman la vencida. Cuando un jugador gana un juego y otro gana otro, el juego definitivo es auntz, 'vencida'" A. "Jugarse todo a una sola partida. Definitiva" Satr VocP. Cf. ahunzka.
    Batak auntzak nai; bestêk artzeko geiago. "Los unos quieren jugar el desquite". Or Eus 146. Lau jokatu ta, bi ta bi geldi, / auntzena bosgarrenean. Ib. 303.
    sense-3
    3. "Serfouette; id. ahuntxa" H.
    sense-4
    4. "(V, G, AN, L), ahüntz (L), especie de gamella para conducir mortero. Tenka ganean daukagu auntza (V-ple)" A. "Aintz (R-vid), especie de gamella para conducir mortero" Ib. "Oiseau, hotte à mortier" Lh. "Caja con dos asas por encima y delante, para llevar mortero al hombro" Iz ArOñ.
    Laugarrenak morteroa egin da igotzen zuan bizkarrean, auntza esaten zitzaion alakoxe azpil batean. JAzpiroz 59.
    sense-5
    5. "(BN-ciz), ahüntz (Sc), cabrestante" A. "Cabestan, ahuntz, birader, gindel, gindatx" T-L.
    sense-6
    6. "(L-ain), andamio sobre el cual se coloca el tronco que se ha de aserrar" A. "(L), chevalet à scier le bois" Lh.
    azpiadiera-6.1
    "Aintz (R-vid), soporte en que se sostiene la gamella de los albañiles" A.
    sense-7
    7. "Filatures de peaux qui se détachent près de l'ongle du côté supérieur" Hb.
    sense-8
    8. "Ahüntza, tresna bat altxatzen dena, uraren sartzerat uzteko" Alth ( in Lander RIEV 1911, 595). "(S; Alth, Lf), porte d'écluse, vanne" Lh.
    sense-9
    9. Aries.
    Orrez gaiñera Artur-en izarra, baita Auntzaren [= 'Aries'] eta Hydra argiaren egunak oartu bear ditugu. Ibiñ Virgil 74.
    azpisarrera-1
    AHUNTX. (Forma con palatalización expresiva).
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) "Dim. de ahüntz, chèvre" Lh.
    Ahuntx batek hirur ume egin dituela. Zerb Artho 42. Ahuntx muñuña bat ere eman zion Erreginari, beren esnearentzat. Barb Leg 69.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) (Ref. a objetos). "Ahüntx (Sc), agarradero de sierra" A. "Ahuntxa (L, Har), capsule de fusil" Lh.
    azpisarrera-2
    AHUNTZ-AMA.
    Cabra.
    Geldi geldi atera / auntz amaren soñuaz / dator, adi gaistoaz ortz artean artzera. Zav Fab, RIEV 1909, 33. Auntz-amak antxumeekin. Or Mi 42. Auntz-ama eta bere bi kumetxuen ipuiña azalduko deutsuet. Bilbao IpuiB 261.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Ba bainan badakizu lanean ikusi dutala ahuntxama! Zerb Artho 42.
    azpisarrera-3
    AHUNTZ-ANDANA.
    "Térébinthe" GH 1930, 225. v. ahuntzadar.
    azpisarrera-4
    AHUNTZ-ARALDE (SP).
    Rebaño de cabras.
    azpisarrera-5
    AHUNTZAREN GAUERDIKO EZTULA. (Expresión que tiene el sentido de 'cosa insignificante, sin importancia, nimiedad'). "Ez duk ori auntzen gauerdiko eztula! (Ez da hori txantxetako gauza) (AN-5vill)" Inza NaEsZarr 1839.
    Milloi bat! Auntzaren gaberdiko eztula da! Ag Kr 134. Ez da auntzaren gaberdiko estula. Alz Txib 86. Nik uste, eskari oien etorkizuna ta auntzaren gauerdiko eztula or nonbait ote-diran. Ldi IL 21. Zenbeiten hitza ala ahuntzaren gauerdiko eztula bardin dire. Zerb Prov 972. Auntzaren gaberdiko eztulari baño garrantzi edo inportantzi geiago ezteutso emoten. Eguzk GizAuz 84. Amar milla duro ogei ta bost urtean. Ez da auntzaren gaberdiko eztula! Munita 66. Bere ogenak ainbeste edo geiago merezi izanarren ere, ezta auntzaren gaberdiko eztula amar urteko illunaldia. Etxde JJ 182. Aren biotzak egin eban beera-aldia, etzala gero, auntzaren gaberdiko eztula. Erkiag Arran 87. Ire itz onak eta auntzen gaberdiko eztule berdin dituk. Izeta DirG 48. Komeni eta kontu auek orain auntzaren gauerdiko eztula bezela dira ta. Insausti 28. Eta zer axola du honek hemen darabilgun hauzian? Ahuntzaren gauerdiko eztulak baino gutxiago. MIH 82. Aholku hori eta ahuntzaren gauerdiko eztula paretsuko dira. MEIG VI 134.
    azpisarrerakoSense-5.1
    Esate baterako, Erakleitok irakatsia gaitzat artuta, par-eragiteko ikusgarria egina zeukan, eta erriak parreka istenak egin zituen, auntzaren gaberdiko eztulak entzunik. Zait Plat 17.
    azpisarrerakoSense-5.2
    Auntzan eztula. Se usa en loc. como ésta: Auntzan eztula al da gauza orren gora-beria? Etxba Eib.
    azpisarrera-6
    AHUNTZ-HARRI.
    "Auntz-arria: arri gogor mota bat. Plazatan izan oi diran dema edo proga arriak" Ayerb EEs 1915, 223. "Auntzarri, ofita" BeraLzM.
    azpisarrera-7
    AHUNTZ-ARTALDE.
    Rebaño de cabras.
    Zure ileak dira Galaadeko menditik igan diren ahuntz-arthaldeak iduri. Dv Cant 4, 1 (Ker auntz-talde).
    azpisarrera-8
    AHUNTZ-ARTZAIN.
    Cabrero. v. ahuntzain.
    Ba omen zan Extremadura-aldean auntz-artzai bat, auntzaia, alegia. Berron Kijote 221.
    azpisarrera-9
    AHUNTZ-ASKA.
    "Cada uno de los cuatro palos que abrazan el eje de la rueda principal del molino" DRA (que cita a T-L).
    azpisarrera-10
    AHUNTZ-AZA (aunzaza Lcq ( A)).
    "Brassica olerácea var. acephala; con tallo rollizo, alargado, con hojas extendidas y flores en panoja; cast. 'col' o 'berza común'; vas. azaberdia, aunzaza" Lcq 51.
    azpisarrera-11
    AHUNTZ-BEGI.
    "Ægilops" Urt I 299. "Plante barbue de la famille des graminée" Hb.
    azpisarrera-12
    AHUNTZ-BELAR.
    "Ahuntz-belar, euforbio (L, Darric)" DRA .
    azpisarrera-13
    AHUNTZ-BELARRI.
    "Auns-beláarri (bedarra), la planta (yerba) de hojas con muchas manchas casi negras, parecidas a las del llantén" Iz ArOñ. "Aunsbélarrixá" Iz UrrAnz (sin trad.).
    azpisarrera-14
    AHUNTZ-BESO.
    "Deux longues pièces de bois qui portent le treuil où le cable se roue quand on monte un fardeau" Hb.
    azpisarrera-15
    AHUNTZ-BIZAR.
    azpisarrerakoSense-15.1
    a) "Barba de cabra (yerba)" SP.
    azpisarrerakoSense-15.2
    b) (V). Ref.: A; Etxba Eib.
     "Auntz-bizarrak, barbas de chivo; perilla. Lopetxuak zituan lau edo bost auntz-bizar okotzpian" Etxba Eib.
    Zuaz ortik orrantz zeure auntz-bixarrakaz. Otx 164. Nik iri, barriz, okozpeko auntz-bixarrok jan egingo daunadaz. Ib. 146.
    azpisarrera-16
    AHUNTZ-DANTZA.
    "Ahuntsa [sic] dantza, baile de la cabra" CEEN 1971, 192.
    azpisarrera-17
    AHUNTZ-ERDARA.
    Jerigonza. "(Vc), lenguaje ridículo que consiste en repetir la sílaba cambiando su consonante en p o intercalando esta consonante si la sílaba no consta más que de vocal o vocales, p. ej.: lepen-guapa-jepe ripi-dipi-cupu-lopo por "lenguaje ridículo". También en francés existe este modo de hablar, sólo que se usa v en vez de p" A. v. ZAPO-ERDARA.
    Sorgin-solasa du izena olako izketak: [...] Bizkaian auntz-erdera. Arronan sapo-erdera. A EY I 387. Berak otoitz ortan ikusten bezala zun ezkero, bitxi iduri zaio ikuste ori itzaltzea, askotan beintzat: "auntz-erdera dirudi" esaten du. Or QA 170. Hamalauko hau lehenbiziko aldiz ikusi nuenean, miraz gelditu nintzen, [...] ahuntz-erdara harrigarriren batean ote zegoelako beldurrez. MIH 255.
    azpisarrera-18
    AHUNTZ-ESNE.
    "Auntz esnia, leche de cabra, que se prescribía a ciertos enfermos. Auntz-esnia artzen zan, esate baterako, errapetik aora, autzduna etortzen zalako atera" Etxba Eib.
    Auntz-esniakin illobak azten. MendaroTx 135.
    azpisarrera-19
    AHUNTZEZ JOKATU.
    Ahuntzez jokhatu eta / Hasi ziren kolpeka. "Après avoir fait partie et revanche". ChantP 310.
    azpisarrera-20
    AHUNTZ-GAZTA.
    "Auntz-gaztae, auntz-gaztaia, queso de cabra" Elexp Berg.
    azpisarrera-21
    AHUNTZ-GAZTAINA (V-gip). Ref.: AEF 1927, 108; Iz UrrAnz; Iz ArOñ.
     "Aunsgastaiñaak, aleluzekia, grano un poco alargado" Iz urrAnz . "Auns-gastañia; Antzu/ela gastañi/a; gastáñaak" Iz ArOñ.
    azpisarrera-22
    AHUNTZ-GOROTZ.
    "Autz-korotza, estiércol de la cabra. Genérico del ganado lanar: pekorotza. Autz-korotza, izan laikian zimaur onena" Etxba Eib.
    azpisarrera-23
    AHUNTZ-ILE.
    "Cilicinus, ahuntz illezkoa, ahuntz illez egiña" Urt V 31. "Pelote, auntzillea" Lar.
    Ekusiko ditugu besteetan zurdaz edo auntz illez egindako soñekoa larruaren urrena jauntzirik. AA III 614. Moredina eta purpura, eskarlata bietan thindatua, liho hauta, ahuntz-ilea. Dv Ex 35, 6 (tbn. en Ur, Ker y Bibl).
    azpisarrera-24
    AHUNTZ-INDIAR.
    "(V-m), habichuela pintorrojeada" A.
    azpisarrera-25
    AHUNTZ-ISATS.
    "(AN-gip), cierto arbusto" A.
    azpisarrera-26
    AHUNTZ-JABE.
    Dueño de cabras.
    Auntz jabeari ematen bazaio zakelan miñ, / Aren auntzak ez dezake zuriketa asko egin. Izt C 189. Auntz-taldeak ziran inguruetan. Auntz-jabeak bat egin dute mendizaiarekin. Munita 26.
    azpisarrera-27
    AHUNTZ-KORNO (T-L; aĩnzkorne R ap. A , aintzkornia Mdg 151, <aiuzkornia> Mdg 145).
    Diente de león. "Una hierba" A. "Pissenlit, plante, mando-belhar, sorgin-belhar, ahuntz-korno" T-L. "Frantsesez 'pissenlit' deitzen duten belharrak hirur izen baditu eskuaraz: ahuntz korno, mando-belharra, sorgin-belharra" GAlm 1955, 32 (ap. DRA ).
    azpisarrerakoSense-27.1
    (ahozkorno Dv ( Lcq 144, A)).
    "Euphorbe" Dv.
    azpisarrera-28
    AHUNTZ-LARRU.
    Piel de cabra. "Ægis, Jupiter jaunaren ahuntz-larru ezkútua" Urt I 299.
    Hara huna ebili izan dirade ardi eta ahunz larruz beztiturik. Lç He 11, 37. Bi atabaletan (batian) ahüntz larrü, berzian otsoarena. Egiat 223. Beztituak ardi eta ahuntz larruz. TB He 11, 37. Askotan aberezaiak bait ziran eta ardi-, auntz- eta beinarruakiñ beren jantziak tajutuko zituzten. JMB ELG 70. Ahuntz larru batez estali ziozkan lephoa eta eskuak. Zerb IxtS 23. Ardi ta auntz-larruz yantzirik. Ol He 11, 37 ((IBk, IBe ahuntz-larru)). Ain garesti saltzen baitira Milesiko auntz larruak Tiriar gorrimiñean egosi ondoren. Ibiñ Virgil 100.
    azpisarrera-29
    AHUNTZ-LATIN. Cf. AHUNTZ-ERDARA.
    Auzia sub índice utzirik (eta astakiloren batek berriz ere esango du [...] Kintanaren hiztegitik edo hartu dudala [...] bidenabar aipatzen dudan ahuntz-latina). MEIG V 106.
    azpisarrera-30
    AHUNTZ-MARRUMA (SP).
    Balido de cabra.
    azpisarrera-31
    AHUNTZ-OIN.
    azpisarrerakoSense-31.1
    a) "Pata de cabra, se llama el embarazo que sobreviene en algún negocio, auntzoña" Lar. "Pata [...] de cabra, aunzoña" Añ.
    azpisarrerakoSense-31.2
    b) Pata de cabra.
    Iñoiz abere-itxuran edo abereen soiñ-atalak dituala (auntz-oñak, sai-erpiak, eta abar) agertzen emen da, toki askotan diotenez. Mari du izena. JMB ELG 51.
    azpisarrera-32
    AHUNTZ-OIN OGI.
    "Ægipanes, ahuntz oñ ogiak" Urt I 299.
    azpisarrera-33
    AHUNTZ-OREIN.
    "Tragelafo, animal, auntzoreña" Lar.
    azpisarrera-34
    AHUNTZ-ORRI.
    "Autz-orrixa, hiedra. Autz-orrixa, orma zarretan gora zabaltzen dala, edertzen ditu izan ziran gizaldietako zuti-jausixak" Etxba Eib.
    azpisarrera-35
    AHUNTZ-HOSTO.
    azpisarrerakoSense-35.1
    a) (L, BN, Sc ap. A ; Dv, H).
    Madreselva. "Chèvrefeuille. Syn. de untzosto et de untza" Dv. "Ahuntz-hostoa, chèvrefeuille" H.
    azpisarrerakoSense-35.2
    b) "Ahunz hostoa, lierre grimpant. (Landare huni bardin "huntz hostoa" erraten diote. Orok badakite zertako diren bat bertzea bezen xuxen emanak, bigak)" GH 1930, 225.
    azpisarrera-36
    AHUNTZ-PIKORTA.
    "Ahuntz pikorta, amas multitude de crottes de chèvre" H (s.v. pikorta).
    azpisarrera-37
    AHUNTZ-PRAKA.
    "Auntzpraka (V-m), alelí" A.
    azpisarrera-38
    AHUNTZ-SAIL.
    Rebaño de cabras.
    Zure buruko ileak, Galaadgo menditik igan ziren auntz saillak bezala. Echn Cant 4, 1 (Ker auntz-talde).
    azpisarrera-39
    AHUNTZ-SAMALDA.
    Rebaño de cabras.
    Auntz-samaldak, artaldeak eta gamelu asko auturik, oiekin morroiak bialdu zituen Esauk zekarren bideronz. Lard 42.
    azpisarrera-40
    AHUNTZ-SARDE.
    "Serfouette, ahuntz-sarde, aintzur-sarde, arrasklet" T-L.
    azpisarrera-41
    AHUNTZ-SUGE. v. ahuntzuge.
    azpisarrera-42
    AHUNTZ-TALDE.
    Rebaño de cabras. "Aunstalde, rebaño de cabras" Iz ArOñ. v. ahuntzalde.
    Agindu zion, auntztaldera joan eta bi antxume obenak ekartzeko. Lard 32. Joanik aunztaldera ekarzkidazu bi antxume onenak. Ur Gen 27, 9. Auntz-taldeak ziran inguruetan. Auntz-jabeak bat egin dute mendizaiarekin. Munita 26. Zure ulea auntz-taldea da, Galaad-eko mendi-aldeetatik jatsiten. Ker Cant 4, 1 (Dv ahuntz-arthalde, Echn auntz sail, Ol antxume saldo).
    azpisarrera-43
    AHUNTZ-TALDETXO. (Dim. de ahuntz-talde).
    Lurreti etzean bear eudien guztie ezin eudiela atara ta, etzeko bear-ixenak estalduteko, askok eukiten eudien auntz-taldetxoren bat edo. Akes Ipiñ 31.
    azpisarrera-44
    AHUNTZ-TOKI.
    "Redil" Añ.
    azpisarrera-45
    AHUNTZ-UME, AHUNTZ-KUME. v. 1 antxume.
    azpisarrera-46
    AHUNTZ-URRUN.
    "Plante médicinale, antipathique aux chèvres" Hb.
    azpisarrera-47
    AHUNTZ-ZORRO.
    "Costal de cuero de cabra para transportar harina (S, Darric)" DRA .
    azpisarrera-48
    AHUNTZ-ZUBI.
    "Pasadera" DRA . Cf. supra O Pr 14.
    Eta ihardesten zaut badela ahuntz-zubi bat urak ereman ez dukena, nun oinezkoak iragan baititazke bainan ez zaldunak. Prop 1882, 97.
    azpisarrera-49
    ZAZPI-AHUNTZAK.
    Osa mayor (constelación). "[Zazpi izarretako] bigarren izar andana huni diote emaiten izena, heuskaldun laphurdikoek, nafarroa-beherekoek, xuberokoek eta nafarroa-garaiko zeinbeitek [...] batzuek ithohoinak, bertze batzuek idi-uhuiñak, bertze batzuek zazpi-auntzak" Darric RIEV 1912, 225.

    ahuntz

    ahuntz
    << ahulki 0 / 0 ahuspekatu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper