Harremana

    OEH - Bilaketa

    2942 emaitza leon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    arintasun.
    sense-1
    1. arhintarzun.
    Ligereza, imprudencia, poco cuidado, despreocupación. v. arinkeria.
    Merezi onez arintasunez akusa ahal neinde, baldin neure ausartgoa hunez zerbait exkusa bereren eman ezpaneza. "Blâmé de témérité". Lç Dedic * 5r. Bada haur deliberatzen nuenean arintasunez usatu ukhan dut? Lç 2 Cor 1, 17 (Dv arinkerian ibili). Hekien ahotan ezta / Behin ere egiarik / Behin ere bihotzetan / Baizen arintasunik. EZ Eliç 301. Gure bihotzeko arintasuna dela kausa eta gure eskasiez axolarik ez izanez. SP Imit I 21, 2 (Ch arintasun, Mst arhintarzün; Ip arhinkeria, Ol biotz arin). Zure gana eztu nihor ekhartzen edozein arintasunek, ez kuriostasunak, ez eta sensuetarasunak. SP Imit IV 1, 8 (Ch arintasun, Mst arhintarzün; Ol, Leon arinkeri(a)). Gizonen arintasunaren marka bat da bere burua halako gogoeta banoez enganatzerat uztea. Ch III 30, 3. Xede hori nuenaz geroz orduan, arintasunez utzi othe ditut konplitu gabe? He 2 Cor 1, 17. Izpirituaren nahasteko, amodio propialaren entretenitzeko, ariñtasunaren emendatzeko. He Gudu 145s. Gure ispiritiaren arhintarzunak, gure otoitzetan emaiten derauzkigun barreadurak. AR 45. Megopiaren arhintarzünak. Egiat 256. Maliziabageak edo asmo gaizto bage arintasunez egiten diranak. Gco II 40. Gaztiak alkarri berbaak emotiak, izanaz ostian sarri arintasunezkuak, oi dirala ez gitxitan arimako arrisku andikuak. JJMg BasEsc (ed. 1845) 243s. Askok itzegiten dute arintasun aundiarekin gizon onezaz. Bv AsL 201. Bere izate artan / nai du gelditu, / baña arantzak ere / arkitzen ditu / kabian sarri, / gizonak baidizkiote jarri / arintasunez. Olea 126.
    sense-2
    2. (V-gip; SP, Urt Gram 42, Ht VocGr 379, Lar, Añ, Dv, H, VocB ; -rh- L, BN), arhintarzun (S; Arch VocGr ). Ref.: Lh (arhintarzün); Etxba Eib. .
     Liviandad, poco peso. "Levedad" , "ligereza, poco peso" Lar y Añ. "Légèreté, en fait de poids" H. "El poco peso" VocB. "Gazan arintasunak jazotzen dau globua, aizia astunagua danetik" Etxba Eib. SP, Urt Gram 42, Ht VocGr 379, Arch VocGr, Dv y Lh traducen "légèreté", que podría corresponder tbn. a otras acepciones.
    Egiteko hunetan eskualdunak laguntzen zituen harmen arintasunak. ES 114. Gorputzik bage ta arintasun uts egiñik arkitzen den aldian. Mb IArg I 254. Txili gaisoari bitartean, gorputzaren arintasunak burua ia zorabiatuarte astundu eutsan. A BeinB 91. Arima, iainko, naiz, jeinu, diranak oro su beretik eginak dira; arintasun eta igiduraz su orri iduriago, ta osotasunez gorago. Zait Plat 32.
    sense-3
    3. (SP, Urt I 138, H).
    Frivolidad. "Gaillardise" SP. "Addicere vitam omni intemperantia, arintasunari jartzea" Urt I 138. "Légèreté, en fait de [...] caractère, d'humeur, de conduite (en cette dernière acception se prend d'une disposition permanente, d'un défaut inhérent)" H.
    Lurreko arintasun argalak. Mg (sg. H, pero no lo encontramos en Moguel). Bai, zophernaka egiten dire munduan bekhatuak, jende gazten ta bereziki neskatxen arintasuna gatik. Dh 144. Haren solas eta kanta arinak gatik, haren aurpegiko ta begietako arintasuna gatik. Ib. 144. Baldiñ emakumeetan eureen arintasunaren señalia bada moda ta banidadiari jarraitutia. JJMg BasEsc 193. Gure izpirituari hain natural zaion arintasun eta inkonstantziaren kontra. MarIl 22. Haren yauntzia bethi izaten ilhuna; / Ez du arintasunik bere itxuretan. Hb Esk 203.
    sense-4
    4. (V, G, B; Lar, Añ, H), ahintasun (Darric ap. DRA .). Ref.: A; Etxba Eib. .
     Agilidad; rapidez. "Agilidad" , "ligereza, presteza" Lar y Añ. "Ligereza, agilidad" A. "Argixan arintasuna, izan laikian aundiña" Etxba Eib. .
    Emoten deutsala bitartian gatzamalliari uragia, gabija erabilli dagijan, berak aginduten deutsan arintasun edo gelditasunaz. Mg PAb 127s. Argatik esan oi da itzaren arintasun ta garbitasuna agertzeko: akerrak adarrak okerrak ditu. Ib. 176. Gaitzerako arintasuna; onerako pisutasuna. Gco I 388. Hirugarren kalitatea da arintasuna, salbatzailearen gorphutza joan zaiteken istant batez Zerutik Lurrera, munduaren pharte batetarik bertzera. Jaur 164. Egiazki ikusgarria da txit pillotariak plazan oi darabilten pizkortasun, azkardade eta arintasuna. Izt C 243. Aldiz-aldiz egokia izango da polliki igari egitia, egikera onenian, igidurai arintasun aundiena emanaz. Anab EEs 1919, 154. [Neskatxak]ibiltzearekiñ zaraman arintasunak, zan baiño aundiagoa zala idurirazten zuan. Lh Yol 15. Badakizue, izkeraren arintasuna ta xalotasuna iñon ageri baldin bada, izenondoetan ageri dela. (Interpr?). Or LEItz 35. Zein bereixgarrik edertuko dittuzte, ba, autatuen gorputzak? --[...] Arintasuna, onengatik aldatuko dira ezer nekerik gabe bat-batean zeruaren baztar batetik bestera. Inza Azalp 111. Katuaren arintasunaz dagi jauzi laisterkakoan eta dantzatzen danetan. TAg Uzt 33. Arintasun guziaz jardun. "Celeridad". EAEg 31-10-1936, 180. Aren beatzen ta orpoen ta orkatillen ta bernen ta iztarren arintasuna. Erkiag Arran 37.
    sense-5
    5. + arhintzarzun. Levedad, poca importancia.
    Materiaren pezü edo arhintarzünaren eta bertze zirkonstanzien araura. CatLan 112. Izango da pekatu arina, txikia edo beniala, arintasunak leku daukan mandamentuetan. Añ MisE 148.
    sense-6
    6. (V-gip ap. Etxba Eib ).
    Alivio. "Au da arintasuna, gaur izan dittugun barrixekin!" Etxba Eib. .
    ETa eziñ kausituko duzu zure penen erremediorik, edo arintasunik. Ch II 12, 4. Geldituten dala espiritu arintasun ta gozotasun [...] bategaz. CrIc 185. Zelango poza artu eban bijotzak, zelango arintasun ta bakia. Mg CO 276. Geure karga astunen arintasuna ta peneen konsuelua. fB Ic II 209.
    azpiadiera-6.1
    Sentiduteagaitik orain daukadan arintasun eta gorputzeko zarrada. Ag Ioan 176.

    arintasun

    arintasun
    << arinkeria 0 / 0 arinzki >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper