(V, G, AN, L, BN-lab, S (en gral. variantes con n palatal); SP, Ht VocGr 271, Lar DVC 155, Añ (-ñ-), Arch UFH, Dv, H (L, BN, S, s.v. ama); amagiñharreba S); amaginarra; amaginarraba (V-oroz-ger; Urt I 400 (amagiñh-), Añ (V), Izt 113v); amaginarraua; amaginaurraua; amaginerra (V-ger); amaginerraba (V-arrig-arr); amaginerraba (V-m); amainarreba (V-m-gip, G-goi-azp, L-côte, BN-ad-baig); amaindarraba; amainerraba (V-ger); amamiarreba (AN); aminarre; aminarrea (BN-arb); aminarreba (L-arcang, BN); ama-arreba (AN, Ae); amagiar (G-nav); amagiarba (Sal); amagiarra (G-nav); amagiarraba (G, R; Lcc, Lar, Añ (G)); amagiarraua (H, s.v. ama ); amagiarreba (G, AN, B, R; VP 6r, H; -harreba S; Gèze, H (s.v. ama)); amagier (G-nav); amagierba (Sal); amaiarreba (G-goi-to, AN, L, B, BN-baig-ciz-arb, Ae, R); amaierrea (BN); amaigerrua (AN-5vill); amamiarreba (AN); amarreba (AN-erro); amearreba (Ae); amiarreba (B; VocB ) Ref.: Bon-Ond 139; VocPir 178; A (ama-giharreba, amamiarreba , amiarreba , aminarreba); ContR 515; Iz To (amaiarreba), UrrAnz (aittaiñarreba, amaiñarreba), ArOñ (amáiñarreba), Als (aitagiarreba, amagier), Ulz (amaiarréba), R 283 y 401; Ond Bac (ama-giar), Echaide Nav 221; Etxba Eib (amagiarreba); CEEN 1971, 359; Izeta BHizt2 (amaiarreba); EAEL 350; Elexp Berg.
Suegra. "Consuegra, ama giarraba" Lcc. "Belle-mère" SP. "Se conoce pero no se usa corrientemente esta voz que ha sido avasallada por un erderismo. Amagiarreba da emaztian ama senarrantzat edo senarran ama emaztiandako" Etxba Eib. "Aitagiarreba ta amagiarreba, el suegro y la suegra" Iz Als. "Amagier batzuk, unas suegras. [...] amégiyerrak esan emen zuan" Ib. Cf. aitaginarreba, aitamaginarreba. Tr. Documentado en todos los dialectos. Las formas con -n- son propias de los dialectos vizcaíno, labortano y bajo-navarro; guipuzcoanos, alto-navarros y suletinos emplean las variantes sin -n-. La terminación en -arreba es la más general; hay -arraba en Beriayn, Cardaberaz, Larregui, Uriarte (G; amagiñarreba en V), Lardizabal, Brunet (Lc 4, 38), Azkue y Ortuzar (Oroig 89 amañarraba ), -arraua en Haraneder, -arra en DonibOh y -arre (aminarre ) en J. Etchepare. Hay además amagiñaurraua en alguna ocasión en Haraneder (Lc 12, 52), amaindarraba en un ej. de Akordagoitia. En DFrec hay 2 ejs. de amagiarreba y uno de amaginarreba.
Eta Iesusek Pierrisen etxera ethorririk, ikhus zezan haren ama-ginharreba ohean zetzala eta helgaitzak zadukala. Lç Mt 8, 14 (He amaginarraua, Dv, HeH, Leon, BiblE amaginarreba, Ur (V), Ker amagiñarreba, Ip, Hual, Ol amagi(h)arreba, TB amainarreba, Ur (G), Lard 378 amagiarraba, Echn amiarreba, SalabBN amin-areba [sic], Samper amagiarba). [Ethorri naiz] errenaren bere ama-ginharrebaren kontra [ezartera] . Ib. 10,35. Nola sartu zenean Simonen etxean, zegolarik aren amagiarraba mineki sendatu zuen. Ber Trat 89rs. Ohoratu behar dire halaber Aita-giharreba, eta Ama-giharrebak. CatLav 221 (V 66). Ama giarrabak deabruaren gezurrak ta erraña Santaren birtuteak ondo ezagutu, ta mirabe dollorrak kastigatu zituen. Cb Eg III 375. Ruthek bildu zituen, aiphatu dugun landan, hirur gaitzeru bihi, eta eraman ziotzan amaginharrabari. Lg I 247. Echeverri Ziburuko organistaren ama ginarraren baitan. DonibOh 168. Jaun Doni Petriren amainharreba zagon sukhar handi batekin. Jaur 130. Bere amagiarrebak esperantza oso galdu ez zezan. Zab Gabon 35. Eztakizu zure amagiyarreba gau batian oietik erori ta nola joan giñan nere señora eta ni katillu bat porru saldakin? Iraola 133. Ez du beharko (emazteak) hauzoetarat atheratu amañarrebak nahi dukeenean eta harekien baizik. Prop 1911, 38. (ap. DRA) Lekhu hautan ez zaio suhiari zilhegi aminarrebarekin solastatzea. Prop 1912, 138. (ap. DRA, s.v. xuribeltz) Paper onetan adierazten da nola Eujenio Barelak bere amagiarrebari arrigarrizko eriotza eman zion. Ag G 185s. Osabak barriz ez bakarrik joan ezagaik, ezpada baita eurenera baño len amaindarrabanera joatia be eleuskiyoe lobari parkatuko. Akordagoitia EEs 1914, 5. Amaginarraba maite izanarren, nere burua maiteago nian. A Ardi 20. Simon eta Pedroren amaiarreba sendatu ondoan. Inza Azalp 124. Ikustateño hori, segur zor diotala ene aminarre on maiteari. JE Ber 33. Udabarriko aizea erranendako baiño amaginarrebarendako obea. (V-gip). A EY III 137. Errañak erran zion amaginarrebari: "Ama, [...]". Zerb IxtS 50. Ez ziren orainokoan ohartu Jakulet hainbertzetaraino atxikia zitzaiola bere ama-ginarreba zenari! Lf Murtuts 34. Kamiora iritxi zanean amagiarreba bere alabarekin zai zeukan. JAIraz Bizia 118. Amaiarreba ere lenbizian neskame gaiztoen xuxu-muxuz amaren aurka asarretu zan. Or Aitork 239. Nunbait, goian, beren logeletan edo egon bide ziran errain-amagiarrebak. Etxde JJ 109s. "Atunketari", "Amagiarreba", "Iostuna" eta ango beste komediak [...] gotor nabarmentzen ziran. Zait Plat 16. Bere burua hil eta alarguna sei alaba ta amagiñarreba uzten zituala. Osk Kurl 47. Ene aita eta amaginarrebaren platinazko eztegi eguneko eginak. Xa Odol 243. Ai neure amaginerreba / muskerrez betia / subeak egingo al dautsu / arratserako ohia. (V-arr). Balad 104. Periodikoa gure amagiarrebak txintxo ekartzen zuan. BAyerbe 66. Gero nire amagiñarreba izango zan Franziska Etxebarria. Gerrika 16. Lo daude lasai iloba ttikia eta amagiharreba ezindua. (In MEIG IX 61).
v. tbn. Amaginharreba: Tt Arima 46. Amagiarreba: Oteiza Lc 4, 38. Ir YKBiz 285. Uzt Auspoa 22, 114. Ataño TxanKan 186. JAzpiroz 153. MMant 51. Amainarreba: Zerb Artho 478. Amañarreba: Abeletxe GaziG 15.