Harremana

    OEH - Bilaketa

    2942 emaitza leon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    alapide.
    tradizioa
    Tr. En la tradición meridional sólo hay ejs. del s. XX.
    sense-1
    1. (-lh- G, AN, L, B, BN ap. A ; SP, Hb, Dv, H), alhabide (SP, Hb) Lugar de pasto, pastizal. "Alhapideak, lieux commodes pour le pâturage du bêtail (O)" SP. "Alhapidea, alhabidia" Ib. (sin trad.). "Pâturage" H. En Lar Sup hay "camino libre, alapidea", sin duda mala traducción del ej. de Axular.
    Ardia bere lagunei azkentzen zaienean, halako moldez bide onetik eta bere ardi lagunen alhapidetik aldaratzen eta hastantzen da, non geroago [...] eta errebelatzenago baita. Ax 78 (V 52). Hariztegi hauzokotan denak barraiaturik / Alhapideak oro utzi zituzten larruturik. Gy 100. Nere ibilliaren bidez, / Xuxen dautzuet erranen, / Alha-pide onak non diren. Ib. 89. Ni naiz athea. Nitarik norbait sartzen bada, salbatuko da; eta sarthuko da eta ilkhiko da, eta edirenen du alhapide. "Pascua inveniet". HeH Io 10, 9 (Dv, EvS alhapide, Leon alhabide; Lç, LE, TB, bazka, He bazkak, Ol, Or larreak, IBk jatekoa). Alhaturen ditut alhapide gorienetan, eta Israelgo mendi goretan izanen dire hekien alhapideak. Dv Ez 34, 14 (Ol belaze, Ker bedartza, BiblE larre). Non ere baita alhapidea, han nau ezarri. Dv Ps 22, 2 (Or larre). Ardura abereak erdi-goseak dagode alhapidetan. Dv Lab 132. Antxu txar hau bizkarrean ekharri duzu zure alhapide gozoetara. Dv LEd 247 (Cb Eg II 139 larre). Zaintzen dituzte haurrek idiak alhapidetan. Prop 1899, 161. Mendietako bazkagietan edo alhapidetan gaindi. Darric RIEV 1913, 226. Ze alapide ederrak, ze bazka goxoak han dabiltzan behor, behi eta ardientzat. Zub 126. Ardiak eta beiak gainetako alapidetatik yautsirik pentziak betetzen dituzte ttita xuri eta gorrailez. Ib. 101.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.).
    Zendako ez litazke hiri bakotxean facultés derizaten eskolategi handiak oro elgarri eratxik, bat bertzeari loth, gizon gazteek alhapide guziak ukan ditzaten gatik menean, hurbil? JE Bur 49. Zure gogoa alha dadiela ez zu baitan, bainan inguruko alhapidetan. Larz Senper 36s.
    sense-2
    2. (B ap. A (que cita tbn. HeH) ).
    Pasto. "Alapidea eman diegu gure ardiei (B), hemos dado a las ovejas medio de apacentarse" A.
    Larretako alhapideak baitezpadakoak balinbalira. Dv Lab 132s. --Zer dakar Nabarrako lurrak? --Mendietan, naiko egur, ezkur, arto, belar eta alapide. Bera EEs 1915, 213.
    azpiadiera-2.1
    Alimento en gral.
    Mendiko yanariek indarra handia; / Beiratzen hetan yendek luzeki bizia; / Heldek alha biderik heietan ez dute; / Hiri handi usaina hobea zaiote. Hb Esk 17. Han baratuz geroz, han berean baitaude: aterbe gozoa aurkitu dutelakotz, beroa, alde batetik; eta, bertzetik, alapide errexa. JE Med 14 (se refiere a los microbios).
    sense-3
    3. (-lh- Lc ap. A; Dv).Motivo de murmuración. "Alhapide ederra ematen diozute mihi gaixtoeri, vous prêtez un beau champ aux mauvaises langues" Dv. "Gaizki bizi dan batek alapidea ematen die errikoai" A.
    sense-4
    4. Alimento (intelectual).
    Jesus Jaunaren bizia bekigu beraz gure gogoaren alhabide lehena. Leon Imit I 1, 1. Izpirituari nekez lotzen ohi baitzako zerbeit, ez bazako egun guziez emaiten hartaz alhapide. JE Bur 180. Herri ttipirat itzultzeak zaukan lotsaturik, ardura hemen gizon eskolatua, alhapiderik ez ukanez, auzoen ez-jakin eta nagiaren kutsutik egunetik egunera oiestuz baitoa. Ib. 107.
    sense-5
    5. Motivo de queja. Cf. Bera: "Alapide [...], motivo de queja y murmuración" (reproduce el ej. de Azkue citado supra (3)).
    Ta zer da baña aren arrantza? / Auzoan ezta alapiderik...! / Zazpi gau oetan begirik / Ezpaita ba, itxi iñun... "Todos los vecinos están quejosos" JKort EuskOl 1931, 30..
    azpisarrera-1
    ALAPIDETAKO (Animal) de pasto.
    Hamar idi gizendu, hogoi idi alhapidetako eta ehun ahari. "Viginti boves pascuales". Dv 3 Reg 4, 23 (Ol larridi).

    alapide

    alapide
    << alabastro 0 / 0 alarazle >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper