Azpisarrerak (sarrerak) (2)
abitu.
1. (Urt V 42 (h-), Chaho).
"Vêtement" Lfn Eusk 1956, 28. v. abilamendu.
Begirauzue bada profeta falsuetarik, zein ethorten baitirade zuetara ardi abiturekin. Mt 7, 15 (HeH ardien larruz, Dv ardi larruz). Eskale pobre baten abitiak. Tt Onsa 133. Nola zerrenek azanzik egin gabe abithiak andeatzen baitituzte, orobat gure inklinazione gaistuaren harrek. AR 405s. Nihork ez du ezartzen oihal peza berri bat abitu zahar batean, zeren pezak eraman bailezake abituaren alde bat. TB Mt 9, 16 (Lç abillamendu, HeH y Dv aldagarri, Ur jantzi, Leon soineko ).
Zeinén ornamendua eztén lekhoreko bilo izurduratan, edo urrhezko paramendutan, edo abillamenduetako habitutan. "En accoutrement d'habits." Lç 1 Petr 3, 3 (Lafon (Eusk 1956, 28) lo interpreta como "action de porter (un vêtement)").
2. (V-gip ap. Elexp Berg; Lar, Añ), abito (Lcc).
Hábito, traje de eclesiásticos. "Ábito, abitoa, jaztea " Lcc. "Hábito de Religión" , "monjil, hábito de monja, Monjen habitua, Seroren soñekoa" Lar. "Túnica, tunika, barruko habitua " . " Abittua lokatzatuta aillegau zan fraillia baba eskian " Elexp Berg. . v. ABITU-JANTZI.
San Bernardoren abitoa, / oial balza ta zuria. Lazarraga B22, 1198v. Peregrinoa nola zatoz / habitua mudatua: / libreatzat artu dezu / ogi konsagratua. MPortal 5ss. Abitu hunez publikoki beztitua. Harb 445. Habituak eta koroak guti heltzen dute probetxu egitera. SP Imit I 17, 2. Zertara obligatiak dira Tonsüra errezebitü dütenak? Eliza gizon Abitiaren, Koronaren, Bilho labürren ekartzera. CatLan 158. Abitubak soinian janzijak. fB Olg 167. Kendu eutseen Abitu santuba, ta bota ebeen konbentuti kanpora. fB Ic II 232. [San Franziskok] eskatuten deutsee erregurik bizijenakaz habitu santua. Ur MarIl 47. Erlijiosoen oñetan auzpeztu, eta leia eta alegiñ guziaz eskatzen die habitua. Arr May 58. Giristino egiazkoak izanen du soinean, gau eta egun, Ama Birjinak guziz maite duen ordre zenbeiten arropa edo abitua. Jnn SBi 51. Emakumeak oñutsik eta / abitu beltza soñean. SMitx Aranz 123s. Abitu latz uxatiz, / ona, bakarrik, ni. Gand Elorri 103. Senarrak abittua itxultzerakuan eskerrak emonaz fraille santuari, esan zetsan [...]. Etxba Ibilt 465. Amak eta alabak josi dautsoe abitua, latz samarra. Onaind STeresa 88.
(Ref. al hábito de orden militar). "Hábito de [...] Orden Militar" Lar.
Beraren obia arkitzen da jasoa Don Pedro de Etxabe ta Asu Zaldun Calatravako habitukoak. Izt C 475.
Hábito, mortaja.
Zegaz meztitu ta jazten dabe? Ill-janzi zatar eten bateaz edo habitu zar bateaz. EL1 34 ( EL2 39 abitu ). Bost urthez eztiala hunki emaztia, / Haren obratik bada zük düzün frütia, / Aberti ezazü kumai haitatia / Xatharraren plazan eros dezan abitia. 'Habit' . Etch 426. Ta an euan Frantzizkotar praillien abitxuakin kaja baltz baten barruan. SM Zirik 12. Jantziko deustie / limosnako neure / betiko abitua. Gand Elorri 171. Kamixa zuriz eta azpitik gañera apaiñ-apaiñ jazten ziran [illen gorputzak]; gero gañean, habitua zuanak, habitua, eta etzuanak, zuan onena . PEBiz 135s.
3. Escapulario. "Scapulaire" Hb y Ph. Aranart / Lf GH 1936, 91.
Eta ikustearekin Andredena Mariaren abitua Biktoriaren bulharren gainean. Prop 1890, 114. Yohan ziren bataila batetarat kofesaturik, Yesusen Bihotz Sakratuaren abitu gorria ageri zutela papoan. Elsb Fram 118.
ABITUA HARTU. Tomar el hábito. v. ABITUA JANTZI.
Sartu zan Konbentu estu baten ta artu zuen abitua. Mg CC 117. Fraile edo Monjarik arkituko ez da bear bada abitua artzeko denporan. Ib. 163. Egin neban ganadu bategaz pekatu habituba artu baño leenago. Mg CO 168. Habituba artuteko denporan, edo Profesau biar dabenian. Ib. 240. Asko gaztek artzen zuten abitua, ta egunetik egunera San Franziskoren semiak ugaritzen ari ziran. Bv AsL 203. Maria txit santaren jaiotz-egunean jaio zala, egun berean erlijioko habitua hartu zuela, eta profesatu zala. Arr May 194. Habito edo Soñeko Donea artzea. NEtx Nola 37.
ABITUA JANTZI. Tomar el hábito. "Tomar o vestir hábito. Asisko gizajuan abittua jantzi eban estuasun artatik urten ebanian" Etxba Eib. v. ABITUA HARTU.
Bere emezortzi urteetan Santo Domingoren irugarren Ordenako habitua jantzi. Arr May 202. Mezea amaituaz batera, abitua jaztea. Onaind STeresa 69.
ABITU-BARREN. Bajo de un hábito.
Lurrak ez dau zikintzen, / [...] abitu-barren zaarrik. "Las viejas fimbrias" . Gand Elorri 81.
ABITU-JANTZI. Hábito.
Zana bezela azaldurik, ez ala bearrean zeraman habitu-janziya utzi zuen. Aran SIgn 103.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper