Etim. Cf. acaso rom. aballar, v. DCECH , y REW ballare.
sense-1
1.
(V, G ap. A);
abaindu (AN-gip ap. A). Abatir(se), fatigar(se)."Abatirse uno de cansancio"A.
"Rendirse de fatiga"Ib.v. hebaindu,akitu, albaindu. Zu, Iauna, arika ta abaildurik / iarri zinean neure bila. 'Quaerens me sedisti lassus' (Dies Irae). Azc PB 29. Gorputza lotua ta abaildua gelditu [zitzaion]. Ag G 204. Leon Olazarreta, oso abaildua dago, latzak eta beltzak ikusten bizi da errukarri au. A Ardi 99s. Errukarriago, atsekabetuago, abailduago ta gogoz ilago. Ib. 100. Biurkortasun ori eztanean, geiegizko irutzipenaz gogoa abaildu ta argaltzen da. Zink Crit 9n. Aurgintzaren nekeak ezpaitu abaildu [euskera], ez-eta igatu erabilli luzeak. Ldi IL 86. Ogia irabazten zuri laguntzea, abailtzen zaitun pixu-nekezo ori arintzea. Egan 1955 (5-6), 22. Era orretan abailduta, dangilizka, intziriz ikusi ta entzunez, barru guztiak ere bira-egin daust. Erkiag Arran 74. Gogoa abailduta, adorea galduta. Erkiag BatB 191. Lanaren lanez abailduta dauntzala-ta. Zait Plat 117. Tormesen ur-ertzetan abailduta jausi dan Amaren amesa. Onaind STeresa 110.
sense-2
2.
(V-ger-m-gip)
Ref.:
A; Iz ArOñ. . Abatirse los árboles con el peso de la fruta."Asi xate abailketan erramaak, inclinarse las ramas con el peso de la fruta."Iz ArOñ..
Arto musker, / mendi, baserri zârrak; / ale gorriz / abailduta sagarrak. LdiBB 64.
Arloak, udazken-aienez abailduta. IbiñVirgil 82.
Edoi tzarren antzera pillotzen dira ta taldeka zugaitz gaiñean kokatzen adarrak abailduz. Ib. 118.
Basoak ere edotariko igaliz abailtzen dira. Ib. 91.