Etim. v. supra JE Bur 152: haizatu deriva de haize 'viento' y aizkatu de haitz, de donde haizka 'a pedradas'.
1.
(
B),
aizketu (
B)
Ref.:
A;
Izeta BHizt2 (aizketu)
.
Ahuyentar.
"
Aizka tzitzu oiloak baratzetik (B), ahuyente V. las gallinas de la huerta"
A.
"
Aizketu zakur oiek emendik
"
Izeta BHizt2.
.
Cf. JE Bur 132: "Apezetarik batek erran behar ukan bazuela, zenbeit egun lehenago, norbeit bere athetik haizaturik, notariak ihardetsi makur zerasala: haizatzeko orde etzuenetz aizkatu? --Haizea bezala igorri dut handik, zion gora apez gaizoak. --Aizkatu dukezu, aitz edo harri ukaldika zure agerretik iraizi. Hasteko, ez dut behinere aditu haizatzen dela, haizeaz bezala urrutzen, gizonik. // Baditeke etzuen erretor puska onak nehor haizatu, are gutiago aizkatu, bainan hitzek baiterakarzate eskatimarik saminenak", y 152: "Nola behar da erran: aitzkatzea ala haizatzea? Hori zuten beren arteko eztabada. --Ilhunarekin norbeit ikusten dutelarik erdi gordeka leiho batetarik hurbiltzen, zer egiten dakote mutiko gazteek? zuen galdegiten bazkaldiarretarik batek. Haizea bezala ez dutea handik igortzen: haizatzen? --Ez, zakon ihardesten aldeko lagunak. Ba ordean harri edo haitz ukaldika handik iraizten: aitzkatzen". Según el editor hay aizkatu en la Doctrina de Lizarraga de Elcano. v. haizatu.
Beranta ditake engoitik!... goazin berehala norapait, kafe bero batez lanho dorpe hok ditzagun lehen-bai-lehen aizka.
JE Ber 36.
Moroak aizkatu zituzten nabartarrek. Ez ahal ditu balinba ithoko gaztelarren erdarak?
Ib. 38.
Ango algara gozo-arroak / aldameneko sasitik / txori-mordo bat aizkatu zuan.
"Espantó"
.
Lek EuskOl
1931, 54.
Illunabarrez aizkaturikan, / atso ta agureak leiotikan / galdezka daude, arriturikan, / zein ote datorren menditikan.
Lek EunD 51.
Igandik aizkatuta, / maitezko sorterri, / osto galdu antzera / or nabil aspaldi.
Onaind MEOE 722.
Danak ebaindu zituan Don Kijotek [...] eta, nai ez bazuan ere, danak aizkatu zituan andik.
"Les hizo dejar el sitio"
.
Berron Kijote 210.
Aiek mundutik aizkatu nairik gu.
"Echándoles del mundo"
.
Ib. 75.
Erbirik aizkatzen badute, ango zaunka, txistu, tiro-ots ta oiuak!
Ataño
TxanKan
74.
(h- L, BN ap. Lh),
haitzkatu
(BN-baig ap. Lh). "Harri handi, mendietako kotorrer, erraiten ohi zuten beihala aitza, Baigorriko eskualdean; berdin harri xeheer, Aldudan. Hortik aitzkatzea, erran nahi baita harri ukaldikatzea" JE Bur 153. "Lapider" Lh.
2.
"(AN-gip), sublevar, meter bulla"
A.
3.
"(G, AN), huir"
A.
4.
"(G-to), hurgar, excitar, hacer cosquillas"
A.
Incitar.
Josuganako maitasun zindoak egitade aundietara bultzau ta beti onena gura izatera aizkatzen (eragiten) dau.
Pi Imit III 5, 3 (Ol zirikatzen).
[Zerriek] biltzen dituzte basetxeko azienda guztiak eta nagusiaren kontra aizkatzen.
MEIG I 175.
Tentar.
Amar aldiz aizkatu nauten gizonetako batek ere [...] lurraldea ez du ikusiko. Aizkatu nautenetako iñork ere, ez du ikusiko.
'Tentaverunt me'
.
Ol Num 14, 22 (Ker zirikatu).