Etim. El elemento que en los dialectos orientales se añade a ahari (como tbn., de forma parecida, a aker, zamari), acaso compuesto (-zartz con -zantz seguramente secundario, -zatz, etc.), es de origen oscuro. Acaso entra -zar (< zahar) en su formación.
(BN, S, R; SP ( A); ahartzatz S; H),
aharzartz (S; ahartzartz S; Gèze),
ahatzartz (S; VocBN
, Gèze),
ahatzatz (BN, S; VocBN
, H),
ahazartz (L; Arch VocGr, Hb (-rz-), Dv (S)),
ahazatz (H),
ahazaz (S; Hb),
arzantz (Sal; artz- AN-egüés-erro, Ae, Sal),
artzartz (S),
arzatz (R; artzatz R-uzt)
Ref.:
VocPir 421; Bon-Ond 142; A (ahartzartz, ahatzartz, ahazartz, arzantz, artzartza); Inza EEs 1915, 210; Lh (aharzartz, ahatzartz); Lrq /ãhãrcárc/; Iz R 393.
Carnero. "Bélier. Aharia, capitán de manada. Carnero" SP que cita a Oihenart. "Bélier" SP, VocBN, Gèze, Dv y Lrq. "Ahazarz, bélier, gros bélier; le père de l'agneau" Hb (cf. ib.: "Ahatzartz, gardien de troupeau. Etym.: ahari-artzain, pasteur de moutons", sin duda error). "Morueco, carnero padre" A. "Artzantza esaten diote [Erron] ariari, ta aria, osatua danean" Inza EEs 1915, 210. Lhande añade: "Ahazarz (Hb), pasteur", seguramente debido a error. Cf. akerzaunz(a), zamaltzatz. v. ahari.
Asuri saldo batarik zuatzan bi arzatz eskapatruk ardietra.
Mdg 169.
Bertan tratatu zein arzatzek, eta erranzabein Otsoari.
Ib. 169.
Ahüñemendi Españako ahatzartz batek tokatürik jauzi dela Mauleko plazaren erdiala.
EOnAlm 27-4-1906 (ap. DRA
).