(Lcc, Urt),
artefizio. Artimaña, arte; artificio, ingenio, dispositivo."Artificio por arte, artifizioa
", "artificialmente, artifiziokin" Lcc."Disce bonas artes, ikhastzak arte, artifizio, zuhurtzia, zientzia, molde, ofizio onak
"Urt II 368.
Artifizio gaixtoz da hanbat baliaturen / non Iauntasun handiena baitu ardiatsiren. EZMan I 65.
Artifizio hautzaz da handi errendaturen, / Ipharretik Hegoara non baita famaturen. Ib. 68.
Etzuen hargatik bere burua erho egin nahi, baina sinpleki eta artifiziorik gabe, kanpoko iauskeria hek egiten zituen, bihotzean sentitzen zuen ohi eta neurrigabeko alegrianzaren eredura. SPPhil 212 (He 214 alegiarik).
Nihork irakaztzen [sic] baderaut zenbait arte pensuz eta artifizioz betherik ene etsaiari aspertzeko. Ib. 448 (He 452 arteziaz).
Gizonak gorputzean dituen kanpoko parte guzien artean ezta nobleagorik begia baino, dela konsidera dezagun nolako artifizioz egina den, dela nola bera dabillan. Ib. 377 (He 380 molduratik).
Nihork gure artean artefizio gaistoz eman eztezan disputarik.
CartUrruñ
133.
Deabruaren, munduaren, haragiaren tentazione, illuzione, tronperia, artefizio, gaixtakeria orotarik iagoitikoz largatzen, delibratzen, eta redemitzen baikutu. TtOnsa 171 (ib. 168 artifizio).
Sinplea da, eta artifizio guzien etsaia. Ch III 54, 2.
Eta egor atzu ihesi ene etsaiak bere artifizio guziekiñ. Ib. 48,5.
Badire yende batzu deusere egiten edo erraten ez dutenak, hanbat maiña eta artifiziorekiñ baizen. HePhil 329.
Horra zergatik bere artifizio guziak enplegatzen dituen. HeGudu 159 (SP hainitz enganagarri suerte).
Ezen aitzakia suerte horiek, haragi-korrunpituaren falseriak dire, eta Satanen artifizioak. Ib. 119 (SP sarea).
Dalilaren artifizioek gal-arazi zutela gizon guzietarik sendoena. Lg I 232.
Urguilleriaren antze eta artifizio guziak. Mih 37.
Artifizio suerte hortaz, inozentziako urthetarik beretarik haurren bihotz samurretan sor araziko da Mariaren alderako amodioa eta debozionea. MarIl 11.
[Melxior pilotariak] ez badu artifizio segret zenbaiten medioz egiten bere jokoa. EskLAlm 1855, 22.
azpisarrera-1
ARTIFIZIOZKO.
Artificial. Sufre, bikhe iratxaki, bolbora soñutiak / eta artifiziozko khar ezin iraungiak. EZMan I 103.
Erleek gaitzestentuste artifiziozko usain guziak, eta Espiritu sainduaren gozotasunak ezin daudezke munduko atsegin artifiziotsuekin. SPPhil 485s (He 492 artez egiñikako
).
Artifiziozko erremangu daukatenek eta deusik egiten ez dutenek kondatuz eta pisatuz baizen neurrigabeki unhatzen dute konpainia. Ib. 328 (He 329 manera neurtu eta apaindu).