1.
(Bera, Zam Voc). Metro, medida de longitud.(Neol. creado por Arana Goiri en 1896, de neurri 'medida' y -kin; v. AG 1014 y 1511). Bizkaian berton 43.500 neurkin daukaz [Cadagua ibaiak]. AG 1013.
Luzeerea 29 neurkin edo metrokoa da. AEzale 1898, 10.
Neurkin bat lodi ta sei luze zittuen. BeraEEs 1914, 108.
Zenbatzuk ez dira ito bi neurkiñera (metrora) dagoan ola ezin arrapaturik!AnabEEs 1919, 64.
Lukaika polita [aldapa] , zazpireun neurkin gora egin bear baitira...LdiIL 47.
Bost neurkin luze eta bi neurkin [...] zabal dan oialari.EAEg 21-10-1936, 100.
Berreun neurkin baiño gitxiago palta jakozala. EtxabuKontu 129.
v. tbn. Bera EuzkadiRev 1913, 456 (ap. NeolAG).
azpiadiera-1.1
Unidad de medida. Zer metro edo neurri-klase duzue ori jakiteko? Nik ortik ateratzen dudan atsegiña edo asetasuna, ori da neurkin bakarra. VillJaink 85.
Ala-nolako neurkiñak, yarda ta metroa alegia, bazterreratuz. GaztMusIx 69n.
sense-2
2.Instrumento (regla, recipiente, etc.) para medir.Cf. Osk Kurl 117: "Neurteko tresniari erderaz "metro" esaten yakonian, euskeraz neurkin esatia ez legoke txarto". Neurkin edo metro bat atara ta utxearen neurria artu eban. AEzale 1898, 92. Neurkiñaz neurtu itzatzu bitarteak. "Compás"
.ZinkCrit 64.
Iñon diran ontzi ta tresnak agertu ziran leize-zuluetako karraxkoen gisara: abats, erratillo, tutuxkak, azta ta lobel-neurkiñak, katilloak. AnabUsauri 104.
Irradoi ohartu nahian asmatu tresna eta neurkin guziek ez zuten ondoren garbirik ekarri. MdePr 312.
Baña neurtuten dauen edozer eta edonor be "neurkiñak" dira, nahiz litro bateko hontzi bat, nahiz teodolito bat. OskKurl 117.
azpiadiera-2.1
[Iberduerok] indar neurkin bat jarri eta ille bitik baten ordainketa orren txartel bat Kooperatibari pasau. Gerrika 136.
sense-3
3.Metro, medida de los versos. Orain bertsolariak [...]. Aundiak berebiziko neurkin edo metro biguna darabil. LdiIL 46.
NEURKIN-EHUNEN.
"Neurkin-eunen, centímetro" BeraLzM. Luzaeroan 40 neurkin-eunen ditu berak [arlaban-aizkorak]. JMBELG 59.
Lauki alderdi bakoitzak 26 neurkin-eunen ditualarik.EAEg 31-5-1937, 1729.
azpisarrera-5
NEURKIN KUBIKO.
Metro cúbico. Gitxienez amar neurkin kubiko zituen zementozko arritzarrak. EtxabuKontu 141.
azpisarrera-6
NEURKIN KUBO.
Metro cúbico. Ura, zazpi neurkin kubo arte, illeko amar erreal ordaintzen zan.EtxabuKontu 204.
Eta 240 neurkin kubokoa izan bear zan askearen ordez, 345koa egin zan.Ib. 210.
azpisarrera-7
NEURKIN LAUKI.
Metro cuadrado. [Lurrak] zenbat neurkin lauki dituan.EAEg 25-4-1937, 1561.
Abel-gorri bakoitzeko, 2.500 neurkin-lauki.Ib. 11-6-1937, 1796.
azpisarrera-8
NEURKIN LAUKITU.
"Zenbat neurkin laukitu?, ¿cuántos metros cuadrados?" Bera.