OEH - Bilaketa
64 emaitza iruzur bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (58)
- aberats
- agurlari
- ahultasun
- alegiakeria
- apaindu
- apara-behar
- 1 askatu
- atxitu
- atzekera
- babesleku
- bakoitz
- barrualde
- 1 basaki
- 1 bilbatu
- 1 burlatu
- burubide
- engainagarri
- engainu
- erantzun
- errore
- gaubeila
- gorroto
- hamabigarren
- harrokeria
- hobenaldu
- hutsegite
- irusako
- irutxur
- iruzurle
- iruzurtu
- 1 jokatu
- jukutria
- kuskilatu
- lakirio
- laumutur
- loxinkeria
- madarikazio
- maltzur
- mardaila
- maula
- nahi izan
- nola
- paper
- petral
- pozoidun
- sinesbide
- sor-motzo
- 2 toleski
- trankart
- 1 tranpa
- ustel
- zilegi
- zimarku
- 1 ziri
- zorrotz
- zuhurki
- zuribide
- zurikatu
goiburua
zuhurki.
sense-1
1.
(L, BN, S ap. A
; SP, Urt II 373, Ht VocGr 420, Dv, H),
zugurki,
zurki (H),
zuhurkilan.
Sabiamente; prudentemente. "3. sagement, avec raison, bon sens, sagesse. Zuhurki mintatzea, parler sagement, [...]; 4. prudemment, évitant le risque. Zuhurki iokatzea, jouer avec prudence" H. "Con sagacidad, discretamente" A.
Ikhusi zuenean ezen hark zuhurki ihardetsi zuela. Lç Mc 12, 34 (He, Dv zuhurki ). Lauda zezan nabusiak despenser gaixtoa, zeren zuhurki egin ukhan baitzuen. "Prudemment" . Lç Lc 16, 8 (TB, IBe zuhurki, Ol zurki, Or zugurki; He habilki, Dv ohartuki, Brunet zuhurkiro, Leon artexki, Ker maltzurkiro, IBk zuhur). Gogoazue bada nola zuhurki ebil zaitezketen, ez erho anzo, baina zuhur anzo. Lç Eph 5, 15. Aristoteles handiak erran zuen zuhurki. EZ Man I 110. Konpaiñia perilos guzietarik bethi zuhurki aparta beitea. Harb 426. Zuhurki konseilla, kida, goberna eta burutan athera. Ax 5 (V 2). Zenbatenaz agudotzenago baitzare pairatzera, hanbatenaz zuhurkiago egiten duzu. SP Imit III 19, 2. Zaudete zuhurki zuen emazteekin, untzi hautskorrago batekin bezala. (1 Petr 3, 7) "Secundum scientiam" . SP Phil 396 (He 401 xuhurki). Zuhurki eta sainduki ordenatu diala egunian hiruretan elizako zeñiak populu fidelen arian ioerazi litian. Tt Onsa 48. Hetaz [gauza barrenez] zuhurki eta goraki miñzatzea. Ch I 1, 3 (Ol sakonki). Ezta aski zühürki gobernatzen bere büria osoki alagrantziari emaiten diana. "Discrete" . Mst III 7, 3. Hartzen duenean zuhurki zeruko bide dohatsua. Lg I 198. Zühürki bethi da mintzo. Egiat 255. Plazer, gustu, gutiziak / moderatuz zuurki. Monho 96. Segurantza osorekin ezpada ere, bederen zuhurki eta prudentki uste izateko arrazoinak badituzket. Dh 244. Ikhusi bere estatuak zuhurki gobernatuak. Gy 292. Zuhurki egitean dihoazkon lanak. Hb Esk 191. Bainan urrun da hain zuhurki nahi baikare yokhatu. Elsb Fram 62.
( s. XX) Beingo ere kezka naiz iruzur bat edo batera iñoiz ez yotzeko bezain gurbil ta zurki norbera orotan zaitu dezakenik, nor al dago? Ol Imit III 45, 2. Gehein erosten zuhurki eta salgeitu arau zuhurtziarekin dirutzen. JE Ber 49. Zuhurki erraiten zion anaiak. Barb Leg 139. Orain zuurki yokatu bear dezute. Ldi IL 153. Orren zuurki erantzun ziola ikusirik. Ir YKBiz 396. Bizkaian erderakadaz esan oi zan (erregu edo oraziño), Gipuzkoan eta Naparreran zurki otoi esaten dana. EgutTo 10-5-1951 (ap. DRA). Zuhurki ta maltzurki aditzera emango zion. Etxde JJ 147. Zugurki ari zan, gizarteko aundikiengandik gorderik, aiekin pakerik ez galtzeko. Or Aitork 195 (Tormes 109 zuurki). Orren astuan eta garrantzitsu dan arazoan zurki jokatzea egoki iaku. Ibarg Geroko 87 (ap. DRA). Zuurki bizi denak osasuna jasotzen du saritzat. Vill Jaink 103. Bai bizi-gai horien guzien zuhurki hautatzeko, bai xuxen eta xeheki erabiltzeko. Herr 14-11-1963, 3. Gizun jakintsünek die / itxüra haitü berheziak / adelatü zühürkilan, / argitzekotan jentiak. Casve SGrazi 70. Baita zure bide-zorroari / gerorako zuurki zuk ornituari. "Alforjas [...] que mostraron tu cuerda providencia". Berron Kijote 28. Neronek ekingo diot lanari ahal dezakedan hotzenik eta zuhurkienik jokatzeko kemena bilduko dudalakoan. MEIG VII 116. En DFrec hay 3 ejs. de zuhurki.
v. tbn. Mercy 21. Arch Fab 155. Arb Igand 79. Etcham 45. Ibiñ EG 1950 (11-12), 30. Zurki: ZArg n.º 61, 12 (ap. DRA).
Sabiamente; prudentemente. "3. sagement, avec raison, bon sens, sagesse. Zuhurki mintatzea, parler sagement, [...]; 4. prudemment, évitant le risque. Zuhurki iokatzea, jouer avec prudence" H. "Con sagacidad, discretamente" A.
Ikhusi zuenean ezen hark zuhurki ihardetsi zuela. Lç Mc 12, 34 (He, Dv zuhurki ). Lauda zezan nabusiak despenser gaixtoa, zeren zuhurki egin ukhan baitzuen. "Prudemment" . Lç Lc 16, 8 (TB, IBe zuhurki, Ol zurki, Or zugurki; He habilki, Dv ohartuki, Brunet zuhurkiro, Leon artexki, Ker maltzurkiro, IBk zuhur). Gogoazue bada nola zuhurki ebil zaitezketen, ez erho anzo, baina zuhur anzo. Lç Eph 5, 15. Aristoteles handiak erran zuen zuhurki. EZ Man I 110. Konpaiñia perilos guzietarik bethi zuhurki aparta beitea. Harb 426. Zuhurki konseilla, kida, goberna eta burutan athera. Ax 5 (V 2). Zenbatenaz agudotzenago baitzare pairatzera, hanbatenaz zuhurkiago egiten duzu. SP Imit III 19, 2. Zaudete zuhurki zuen emazteekin, untzi hautskorrago batekin bezala. (1 Petr 3, 7) "Secundum scientiam" . SP Phil 396 (He 401 xuhurki). Zuhurki eta sainduki ordenatu diala egunian hiruretan elizako zeñiak populu fidelen arian ioerazi litian. Tt Onsa 48. Hetaz [gauza barrenez] zuhurki eta goraki miñzatzea. Ch I 1, 3 (Ol sakonki). Ezta aski zühürki gobernatzen bere büria osoki alagrantziari emaiten diana. "Discrete" . Mst III 7, 3. Hartzen duenean zuhurki zeruko bide dohatsua. Lg I 198. Zühürki bethi da mintzo. Egiat 255. Plazer, gustu, gutiziak / moderatuz zuurki. Monho 96. Segurantza osorekin ezpada ere, bederen zuhurki eta prudentki uste izateko arrazoinak badituzket. Dh 244. Ikhusi bere estatuak zuhurki gobernatuak. Gy 292. Zuhurki egitean dihoazkon lanak. Hb Esk 191. Bainan urrun da hain zuhurki nahi baikare yokhatu. Elsb Fram 62.
( s. XX) Beingo ere kezka naiz iruzur bat edo batera iñoiz ez yotzeko bezain gurbil ta zurki norbera orotan zaitu dezakenik, nor al dago? Ol Imit III 45, 2. Gehein erosten zuhurki eta salgeitu arau zuhurtziarekin dirutzen. JE Ber 49. Zuhurki erraiten zion anaiak. Barb Leg 139. Orain zuurki yokatu bear dezute. Ldi IL 153. Orren zuurki erantzun ziola ikusirik. Ir YKBiz 396. Bizkaian erderakadaz esan oi zan (erregu edo oraziño), Gipuzkoan eta Naparreran zurki otoi esaten dana. EgutTo 10-5-1951 (ap. DRA). Zuhurki ta maltzurki aditzera emango zion. Etxde JJ 147. Zugurki ari zan, gizarteko aundikiengandik gorderik, aiekin pakerik ez galtzeko. Or Aitork 195 (Tormes 109 zuurki). Orren astuan eta garrantzitsu dan arazoan zurki jokatzea egoki iaku. Ibarg Geroko 87 (ap. DRA). Zuurki bizi denak osasuna jasotzen du saritzat. Vill Jaink 103. Bai bizi-gai horien guzien zuhurki hautatzeko, bai xuxen eta xeheki erabiltzeko. Herr 14-11-1963, 3. Gizun jakintsünek die / itxüra haitü berheziak / adelatü zühürkilan, / argitzekotan jentiak. Casve SGrazi 70. Baita zure bide-zorroari / gerorako zuurki zuk ornituari. "Alforjas [...] que mostraron tu cuerda providencia". Berron Kijote 28. Neronek ekingo diot lanari ahal dezakedan hotzenik eta zuhurkienik jokatzeko kemena bilduko dudalakoan. MEIG VII 116. En DFrec hay 3 ejs. de zuhurki.
v. tbn. Mercy 21. Arch Fab 155. Arb Igand 79. Etcham 45. Ibiñ EG 1950 (11-12), 30. Zurki: ZArg n.º 61, 12 (ap. DRA).
sense-2
2.
(B, S; Dv, H),
zuhurtki, zugurki (B),
zurki (B; H)
Ref.:
A;
Izeta BHizt2 (zuurki)
.
Ahorrativamente, gastando poco. "2. économiquement. Zuhurki bizitzea, vivre économiquement, vivre de peu" H. "(Vivir) económicamente" A. " Orrek zuurki biziz sosa iten du " Izeta BHizt2. .
Hai nekez eta penaz bildu zinituen onak eta onhasunak, eta hain zuhurtki eta maiteki begiratzen zinituenak. Ax 238 (V 159). Zuhurki zazu goberna / handik billdu dukezuna. Gy 45. Hamar bat urthe bada zuhurki bizitzen [bildu nahiz zenbeit sos ezkon aitzinean] . Hb Esk 177. Ogi-joiteko mekanikak ezagutuarren, moda xaharrari badarraizkio zuhurki, gizagaizoak: zonbatez xahubideak ez dituzte horrela gutiago! JE Ber 18. Heien gogo bakarra da, heien artha bakarra, zuhurkiena biziz, lanari yarraikiz, ahal duten guzia beren pobreentzat biltzia. Serora ttipiak 10.
Ahorrativamente, gastando poco. "2. économiquement. Zuhurki bizitzea, vivre économiquement, vivre de peu" H. "(Vivir) económicamente" A. " Orrek zuurki biziz sosa iten du " Izeta BHizt2. .
Hai nekez eta penaz bildu zinituen onak eta onhasunak, eta hain zuhurtki eta maiteki begiratzen zinituenak. Ax 238 (V 159). Zuhurki zazu goberna / handik billdu dukezuna. Gy 45. Hamar bat urthe bada zuhurki bizitzen [bildu nahiz zenbeit sos ezkon aitzinean] . Hb Esk 177. Ogi-joiteko mekanikak ezagutuarren, moda xaharrari badarraizkio zuhurki, gizagaizoak: zonbatez xahubideak ez dituzte horrela gutiago! JE Ber 18. Heien gogo bakarra da, heien artha bakarra, zuhurkiena biziz, lanari yarraikiz, ahal duten guzia beren pobreentzat biltzia. Serora ttipiak 10.
azpiadiera-2.1
(H).
Poco abundantemente, con parsimonia.
Aski xeheki erran darotzut noiz eta nola eman nahi den igeltsua: lur meheetan eta bihietan guti, zuhurki. Dv Lab 199. Zuhurki xederra zazu, nahi ez baduzu urthaldi bat edo bertze gibelatu. Ib. 357.
Poco abundantemente, con parsimonia.
Aski xeheki erran darotzut noiz eta nola eman nahi den igeltsua: lur meheetan eta bihietan guti, zuhurki. Dv Lab 199. Zuhurki xederra zazu, nahi ez baduzu urthaldi bat edo bertze gibelatu. Ib. 357.
azpiadiera-2.2
A la baja (hablando de dinero).
Zenbat diru bear egunkaria irasteko, zenbat eusteko; zurki yota zenbat emate'aal-luken, saltzez bai iragarki-bidez. Ldi IL 73.
Zenbat diru bear egunkaria irasteko, zenbat eusteko; zurki yota zenbat emate'aal-luken, saltzez bai iragarki-bidez. Ldi IL 73.
zuhurki
-
zuhurki....
-
1. (L, BN, S ap. A ; SP, Urt II 373, Ht ...
-
2. (B, S; Dv, H), zuhurtki, zugurki (B),...
-
(H). Poco abundantemente, con parsimonia...
-
A la baja (hablando de dinero). Zenbat d...
<< zorrotz 0 / 0 zuribide >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
