OEH - Bilaketa
16 emaitza harjo bilaketarentzat
goiburua
1 harjo.
etimologikoa
Etim. Se trata de la transposición del sintagma (h)arrak jo 'herido por el gusano', es decir, un compuesto en que el primer miembro corresponde a un ergativo: cf. baztanga-pikatu 'porc-marked', etc.
sense-1
1.
(V, G, AN, B, L, BN; Dv, H (-rio));
artxo (AN; H);
arxo (R (ãr-));
harrio (L, BN, S)
Ref.:
A (harjo , ar-joa , ãr-xoa , artxo , harrio);
Iz ArOñ (arjótuta)
UrrAnz
(arjúa);
Ond Bac (arjo);
Satr VocP (arjua);
Izeta BHizt2 (aryo);
Gte Erd 182.
Agusanado; dañado, deteriorado. "Véreux, piqué par les vers" Dv. "Agusanado (hablando de vegetales)" A. "La fruta atacada por el gusano" Ib. "Árbol cuyos frutos están atacados por el gusano" Ib. "Arjua (AN-araq), agusanado" Satr VocP. "Sagarrak ta udereak denak aryoak" Izeta BHizt2. "Arjoa dago (G-goi), sagarra arjoa da (AN-gip-5vill, BN-arb)" Gte Erd 182. Cf. ejs. de harrak jo s.v. har.
Diréla obra ilak, fruita ártxoak utsálak grazia-faltas. LE Urt (ms.) 83r (ed. 1846, 232 arrak joak, artxoak, utsalak). Gau hartan jakin nuen gure soldadoek lehertu zituztela Alemanak han berean. Ene sotoko gizonetarik batek erran zerautan gibelerat ari zirela, bainan futitzen zela, guk irabaz ala heiek. Pazko goiza zen. Bihotza pizturik ateratu nintzan soto haren barnetik; harjoa zela jadanik atzeman nuen soldado alemana. StPierre 15. Oi bezala, aurten ez dute jardunik asiko, / izotzak uki-artorik ez baita arkituko. / Urte banaka. Ta alare, zenbait ba dira artxo. "Con todo, hay agusanadas algunas". Or Eus 46. Aldiz kezketan asiak direnak "urdalletik" ala, "gibeletik" unela, lasterregi nekatzen dena, atsanditzen dena, gizenegi dagona, oriek guziak arjoak ditezke eta kontu. FIr 175. Egia erran, Iruñeko jende guzia etzuen Espainiak etsai, aspaldian ari zen satorra lanean, aspaldian har-joa, laster erori zan hiria. Ardoy SFran 49s.
Agusanado; dañado, deteriorado. "Véreux, piqué par les vers" Dv. "Agusanado (hablando de vegetales)" A. "La fruta atacada por el gusano" Ib. "Árbol cuyos frutos están atacados por el gusano" Ib. "Arjua (AN-araq), agusanado" Satr VocP. "Sagarrak ta udereak denak aryoak" Izeta BHizt2. "Arjoa dago (G-goi), sagarra arjoa da (AN-gip-5vill, BN-arb)" Gte Erd 182. Cf. ejs. de harrak jo s.v. har.
Diréla obra ilak, fruita ártxoak utsálak grazia-faltas. LE Urt (ms.) 83r (ed. 1846, 232 arrak joak, artxoak, utsalak). Gau hartan jakin nuen gure soldadoek lehertu zituztela Alemanak han berean. Ene sotoko gizonetarik batek erran zerautan gibelerat ari zirela, bainan futitzen zela, guk irabaz ala heiek. Pazko goiza zen. Bihotza pizturik ateratu nintzan soto haren barnetik; harjoa zela jadanik atzeman nuen soldado alemana. StPierre 15. Oi bezala, aurten ez dute jardunik asiko, / izotzak uki-artorik ez baita arkituko. / Urte banaka. Ta alare, zenbait ba dira artxo. "Con todo, hay agusanadas algunas". Or Eus 46. Aldiz kezketan asiak direnak "urdalletik" ala, "gibeletik" unela, lasterregi nekatzen dena, atsanditzen dena, gizenegi dagona, oriek guziak arjoak ditezke eta kontu. FIr 175. Egia erran, Iruñeko jende guzia etzuen Espainiak etsai, aspaldian ari zen satorra lanean, aspaldian har-joa, laster erori zan hiria. Ardoy SFran 49s.
azpiadiera-1.1
(Uso no adj.).
"A
rjota dago (G-azp)"
Gte Erd 182.
v. harjotu.
Platon iakintza-alorrera zaneko, Erakleitoren asmoak ageri ziran nor-nairen eta zer-nairen iaun eta iabe. Ustekizun guziak ar-iota zeutzan. Zait Plat 36. Batzuk zerbait ondarkin biharamun arte utzi zuten; bai eta har-jorik urrindu ere. Bibl Ex 16, 20 (Ker arrez bete).
Platon iakintza-alorrera zaneko, Erakleitoren asmoak ageri ziran nor-nairen eta zer-nairen iaun eta iabe. Ustekizun guziak ar-iota zeutzan. Zait Plat 36. Batzuk zerbait ondarkin biharamun arte utzi zuten; bai eta har-jorik urrindu ere. Bibl Ex 16, 20 (Ker arrez bete).
azpiadiera-1.2
Ezta erori ere ez zait erori [ortzik edo agiñik] usteldu-ta edo ar jota.
"Ni comido de neguijón ni de reuma alguna."
Berron Kijote 204.
sense-2
2.
(V-arr-gip);
arko (V-ger)
Ref.:
A (arko); Iz ArOñ, UrrAnz; Gte Erd 182; Elexp Berg.
"Gusano de la fruta. Arko bako sagarrik eztago aurten" A. "Arjua daukalako: porque tiene gusano" Iz ArOñ. "Arjúa dauka: está agusanada (la manzana)" Iz UrrAnz. "Arjoa deuko sagarrak (V-arr)" Gte Erd 182. "Gusano de la fruta. Aurten urrak, danak arkua dauke" Elexp Berg.
Emen ere sagarrik onenak izan oi dute arjoa. Ag G 60. Bizi hunek, bere gogoaz bertzerik eskatzen ez diotenari, harjorik baizik ez duela eskaintzen. JSotoetan 4 (ap. DRA ).
"Gusano de la fruta. Arko bako sagarrik eztago aurten" A. "Arjua daukalako: porque tiene gusano" Iz ArOñ. "Arjúa dauka: está agusanada (la manzana)" Iz UrrAnz. "Arjoa deuko sagarrak (V-arr)" Gte Erd 182. "Gusano de la fruta. Aurten urrak, danak arkua dauke" Elexp Berg.
Emen ere sagarrik onenak izan oi dute arjoa. Ag G 60. Bizi hunek, bere gogoaz bertzerik eskatzen ez diotenari, harjorik baizik ez duela eskaintzen. JSotoetan 4 (ap. DRA ).
sense-3
3.
Esponja.
Eliza hortan da oraino ezponja edo harjoa minagrean trenpaturik Jesusi Khurutzean eskaini ziotena. Ducq 378s.
Eliza hortan da oraino ezponja edo harjoa minagrean trenpaturik Jesusi Khurutzean eskaini ziotena. Ducq 378s.
azpisarrera-1
HARJOAK JO.
"Arkuak jo. Agusanarse la fruta. Aurten arbola onek sagar ale erkin batzuk besteik eztittu emon, danak arkuak jotakuak" Elexp Berg.
harjo
-
1 harjo....
-
Etim. Se trata de la transposición del ...
-
1. (V, G, AN, B, L, BN; Dv, H (-rio)); a...
-
(Uso no adj.). "A rjota dago (G-azp)" Gt...
-
Ezta erori ere ez zait erori [ortzik edo...
-
2. (V-arr-gip); arko (V-ger) Ref.: A (ar...
-
3. Esponja. Eliza hortan da oraino ezpon...
-
HARJOAK JO. "Arkuak jo. Agusanarse la fr...
0 / 0 2 harjo >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
