jenero.
Tr. Documentado en textos meridionales, en Maister y en ChantP . En DFrec hay 21 ejs. de jenero y 5 de genero .
1.
(
V-gip ap. Elexp Berg
).
Género, tipo, clase.
"
Iru soiñu jenero be egoten zien
"
Elexp Berg.
Diferenzietan garealako Mauruetarik, turkuetarik ta beste jenero askotako jenteetarik.
VJ 2.
Zenbat jeneros dire bekatuak?
El 82.
Iru euli jeneruen / persekuziñua.
DurPl 79.
(v. tbn. 82)
Anatomijak daukaz lau jenero.
Mg PAb 83.
Sendátzea gaitz-jenero guziak.
LE Ong 111r.
Izanen da errian libre kontribuzio-jenero guzitik bi urtez.
FrantzesB I 99.
Amar zaran jenero ez ain oneko.
Astar II 246.
Zoin [sarea] egotziz geroz itsasoan arpatzen baitu peskado jenero guzietarik.
Samper Mt 13, 47 (Hual kasta).
Zer jenero zen [haragia] etzen ageri.
ChantP 236.
Zer naspilla jenero egiten dituzte?
Sor Bar 104.
Eriotza jenero edo mueta guzien artean, etxekoen ondoan oian iltzea da biguntxoena.
Ag Serm 248.
Tela-jeneru orrena.
Tx B I 154.
Inguru auetan jenero denak nastuak daude.
Ostolaiz 141.
Urte baterako usteldua dago egur-jenero au.
Ib. 31.
v. tbn. Oe 43. Zuzaeta 46. Gco I 453. fB Ic I 48. JJMg BasEsc 29. CatB 73. CatGartz 991. ASJU 1993, 914 (Munarriz, c. 1831). Izt Po 55. GoldSerm 225. LesakSerm 251. Ud 161. EusJok II 78. JanEd I 84. Aran-Bago ManMed 265.
Zer axola dügü filosofuek jenero eta espeza deitzen dütien hitzetzaz.Mst I 3, 2 (SP 27 gauza jeneralen eta berezien gainean).
Género gramatical.
Berboari jeneroaren eratxekitzea.
ES 91.
Jenero ta preteritoen naspilla.
Cb EBO 33.
Género literario.
Zenbateko lekua du jenero onek, humoredun literatur-gai onek?
Lek SClar 140.
2.
(V).
Género, mercancía; producto.
"
Gerraostian etzeuan jeneroik diruakin be
"
Elexp Berg.
"/xénero/ [...] gutxienez Bizkaia osoan 'salgaiak' adierazteko erabiltzen da, batez ere baserritarrek merkatura dakartzaten ortuari edo barazkiak aipatzen direnean. Jenero ona daukozue gaur
"
X. Kintana Iker
10 (1997) 154.
Eztauke gauzia edo jenerua sei edo zorzik baño.
Astar II 173.
Guk eztakigu zenbat jenero / joaten ziran birajian.
PE 141.
Nik ere pozik jango nituke / jenero txarrak eztia.
Tx B I 113.
Gerniken jeneroa zelan ete ebillen.
Bilbao IpuiB 199.
Itxaz-errian egon ezkero itxaz jenerotik jan biar.
SM Zirik 24.
Baratzan ere jenero danak / berdatu eta neuzkan nik.
Uzt Sas 89.
Gero almazenetan artu jenerua.
Gerrika 60.
Ainbeste jenero / ondatu ta gero.
Insausti 251.
v. tbn.
AzpPr 114. Arrantz 124.
3.
(V-ple)
"Leioa-Erandio aldean bestela erabiltzen da; esaera honetan bereziki: orain beste jenero bat, 'goazen orain beste kontu edo arazo bat tratatzera'" X. Kintana Iker-10 154. "Orain beste jenero bat: bihar mendira ala itsasora joateko zara?" Ib. 154.
JENERO HUMANO.
Género humano, humanidad. "Bene cum rebus humanis ageretur si &c., [...] yenero humanoarekiñ úngi lizáteke baldiñ &c." Urt I 460.
Jaungoikoak jenero humanoari zigon amorio infinitoaren obra.
OA 31.