Harremana

    OEH - Bilaketa

    408 emaitza beharrik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (9)


    Sarrera osoan (399)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zarpail.
    tradizioa
    Tr. Al Norte, salvo en algún. ej. moderno, domina la forma zarpil (aunque cf. xarpaildu en Pouvreau); al Sur es más frecuente zarpail, si bien tbn. se encuentra zarpil.
    sense-1
    I . (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    1. (G ap. A ; H (+ -ph-)), zarpil (Urt II 323, H, A (que citan a Gy)).
    Trapo; harapo. "Arma panificis, pistrinensia, okhiñaren vel okhiñ errementak, okhiñkeriako errementak, phalak, zarpillak, labeak, &c." Urt II 323 (Interpr?).
    Eta illki ziren bezala / ongi nahiak bertzela / doaz zoin bere etxetara, / zarpill utzien hartzera. Gy 24. Hemengo zorion [...] handiena, ez da, nere helburu hunen aldean, zarpil puska bat, edo egiaz, deusere ez da. Dv LEd 40. Prantzira aldegin zuten, eta an ikusi zitun Santa Kruzek, gosea ta zarpilla zeritela. Or SCruz 75. Eun bala genkartzen itzuleran; aize-oiala zarpil, aga ezpal. Or Mi 9. Arabakiz ta zarpallaz jantzia. Anab Poli 125. Badira zarpail zulatuekin ibiltzen diranak. Anab Aprika 98. Aren ama oinutsik eta zarpillez betea. Or ( in Zait Plat 154 ). Semeen itxikeriz zarpaillez josia. Onaind MEOE 722.
    azpiadiera-1.2
    2. zarpil. Resto de comida.
    Aste artako pesta, bai pesta biribil! / Kristau ta katuentzat ba da zerbait zarpil. "Piltrafas". Or Eus 139.
    sense-2
    II . (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. (L, B, BN-baig ap. A), zarpil, zarbail (LE UrtVoc), zarbil (H, A). Estropeado, ajado; basto, de mala calidad. "Zarbailla, ajado" LE UrtVoc ( A, que copia erróneamente zarbil; en el orig. sólo hallamos zarbaildu). "Basto, ordinario, grosero" A. "Zarpil, estropeado" Garate Cont RIEV 1934, 60.
    Elefantien belarriyak ziruditen zapatilla zarpaill batzuek. Iraola 131. Aldiz-aldiz zureganatzeko nere idaztitxo zarpallak. Elzo EEs 1916, 297. Nik etxe zarpail lotsagarri atan ez irautea. "Trabajada". Or Tormes 83. Ta zeñek dik kulpe esango diat nik ere, nere mantala zar, zarpail ta zikin ba zegok! TP Kattalin 179. Mitxeleta gorri, zarpil egoak. "Ajadas alas". Ldi BB 128. Astuna zan, agian, Txantxikoren ontzia, ta Getarin zanik zarpailenetakoa ta baldarrenetakoa. TAg Uzt 135. Soingañean dakarkin dana ere zarra ta zarpilla dik. Ib. 203. Soñeko zarpaillez yantzirik. Zait Sof 103 (17 zarpil). Jazki zarpaillak. Etxde JJ 247. Egia da erriko musikaren aldean zarpalla zala musika ura. Anab Poli 110. Estalpe xixtriñ, zarpill batean. Basarri 63. Zarpil... / geure bizitz zarpilla letz, / zarpil elorria. 'Destartalado'. Gand Elorri 40. Jainkozko arimak ematen zaizkigu, eta gero bizi zarpil kaxkarra eraman bear. Vill Jaink 124. Bere gela zarpillean. Erkiag BatB 185. Euskera bere zarpillean areago zoala iakingai batzuetan inguruko erderak baiño. Or in Gazt MusIx 12. Etxe zarpail batzuk zeuden arkaitzpeko txokoan, paretazar-itxura geiago zutenak etxe-antza baiño. Berron Kijote 226. Beste zugaitz tartean, or-emenka, nik [agin] asko ikusi ditut. Baiñan geienak zugaitz zarpaillak. Ostolaiz 81. Jakina eta ezaguna baitzen euskaldun jatorrek "hobetu beharreko" hizkuntza zarpail batean egiten zutela. MIH 347. Ezpain gainean zeraman bigote zarpail haren beharrik ez du orain. MEIG I 124. Aldizka itzulpenak hitzez hizkoak dira, erdal belarriarentzat, ene ustez, gogor eta zarpailak. MEIG II 46.
    azpiadiera-2.1.1
    (B; -ph- H), zarpil (B) Ref.: A; Izeta BHizt2. .
     Andrajoso; mal vestido. " Neska zarphaila, fille qui est une guenipe" H. Cf. VocNav: "Zarpalla, mujer desaliñada, zarrapastrosa (Regata)".
    Huna zer hion hetaz: ezkontzekotz umil, / jaun bat ukan orduko, gain-gainetik zarpil. Ox 154. Illoba zarpaillen batzuk [...] bilduko zaizkizu ezurretaraiñoko guzia zupatu bearrean. Mok 9. Zarpail orrek ara oan ezkero, esaiok. 'Ô déguenillé' . Or Mi 56. Kito-kume zarpaila! TP Kattalin 179. Ainbat aldiz [soiñekoa] agindu ta / zarpil bearko nauzu. Or Eus 63. Baserritar zarpail ari. TAg Uzt 185. Eskale zarpilla. Ib. 237. Zer zimino zarpila den! [gizona] [...]. Zarpilenak izaten dituztela emazte ederrenak. Herr 10-2-1955 (ap. DRA ). Mutiko zarpila hori sosa galdez lothu zakona. JEtchep 115. Gallego izena, arlote ta zarpail esatea bezelaxe da gure artean. NEtx LBB 31.
    azpiadiera-2.1.2
    (B), zarpil (B) Ref.: A; Izeta BHizt2. .
     Vulgar, ordinario, grosero. " Gizon zarpaila, hombre grosero. Ken adi ordik zarpailla, ik beti ola beauk (B)" A. "Ordinario" Izeta BHizt2. .
    Baserritar kankallu bat da. Oso zarpalla. Laguna marruskatu gabe ez daki itzegiten. Alz Burr 16. Exeri-aurretik, agurpen zarpaillak egiñaz, zera eskatu zioten Don Kijoteri. "Groseras ceremonias" . Berron Kijote 123.
    azpiadiera-2.1.3
    Burdo.
    Marx-en gaikeri (materialismo) zarpallak de los Rios-i iguin emoten dautso. Eguzk GizAuz 78.
    azpiadiera-2.1.3.1
    (Uso predicativo).
    Leen burugabe ta zarpail jokatu bai'aiz, orain buruz eta erne jokatzea zegokigun, ni bitarteko naizan ezkero beintzat. TAg Uzt 127.
    azpiadiera-2.2
    2. Perverso. " Zarpil (B), desvirtuado, pervertido" A.
    Mari Madalen girixtinoek orai othoizten duguna, / izana da ba gizon emakoi, zarpil hordien laguna. Ox 72. Zenbat nahi zarphail eta borthitz, gudukari eta lixkargose izana gatik jendea, urrikia eta emaitza laster zariozten. GH 1932, 412.
    azpiadiera-2.3
    3. "(AN-gip), bochornoso. Eguraldi zarpailla " A.
    azpiadiera-2.4
    4. " Pauso moñoñua (irónico), pauso zarpalla, andar a zancadas" BU Arano (s.v. pauso).
    azpiadiera-2.5
    5. Malo (ref. al color de la cara). " Kolore zarpilek ditu orrek (B)" Gte Erd 312. v. zurpail.
    azpisarrera-1
    XARPAIL (txarpil BN-baig ap. Satr VocP). (Forma con palat. expr.). a) (Adj.). "De mala calidad" Satr VocP.
    Ta asi nintzan ogiak apurtuten mai zapi txarpil batzuetara. "Sobre unos no muy costosos manteles" . Or Tormes 47. Prantxexek ere zertzuk esan oi ditute beren izkera xarpil orren alde! Or QA 198. Bainan kartuxa xarpila bat baizik ez ukanki bere armategian. SoEg Herr 25-7-1963, 1. Irringarriko tiratzale xarpila baita mandoa tresnaren aldean. SoEg Herr 2-12-1965, 1. (Uso predicativo).
    Aren xaldiak topa baleza / gizaki xarpil-jantzirik. "Andrajosamente vestido". Or Eus 423. Baztar-odeiak xirpil ta xarpil / iparrak ditu garbitzen. Ib. 345.
    b) (Sust.). "Xarpil, andrajo (G-nav)" A Apend.
    azpisarrera-2
    XARPAIL-XARPAIL EGIN. v. zarpaildu.
    azpisarrera-3
    ZARPAIL-BILTZAILE. Trapero.
    Mutiko bat etorri zitzaion zarpil-biltzaile bati, paper zar eta iskribu batzuen saltzera. "Sedero" (Quijote IX). Or RIEV 1929, 7 (Ldi ib. 208 sedari).
    azpisarrera-4
    ZARPAILIK.
    Baiña zarpillik egoan: / masust-ondo arrikatu. 'Lacerado' . Gand Elorri 98.

    zarpail

    zarpail
    << zanpatu 0 / 0 zazpi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper