1 enpeinu.
Tr. Documentado en autores meridionales desde principios del s. XIX; al Norte sólo lo encotramos en Goyhetche. En DFrec hay 3 ejs. de enpeinu y uno de enpeino .
1.
enpeño (
Lar,
H).
Empeño, desempeño, trabajo.
"Empeño, obligación, determinación de hacer algo"
Lar.
Enpeñu andia por zierto, neure auditorio noblia.
Mg PAb 198 (como ej. de mal vascuence).
Nire jakituriaren laburtasuna, zein ezta aurreratuten enpeñu andietara.
Añ
LoraS
145s.
Nehor eztela orotarik / Zaldiak lagundu nahi dituenik / Uruski yalgiten enpeiñu hartarik.
Gy 179.
Berak eskoleen onerako erakutsi daben interes ta enpeñu ain andija.
(1864).
BBatzarN
197.
Jesusen enpeñuak / ziran gugatikan.
Xe 357.
Dama gazte bat adoratzeko / artutzen dut enpeñua.
Tx B I 121.
Ardi atzetik aiek / an zenbat enpeño!
Basarri 152.
Gure biotzak nola poztuko / jarririk zenbait enpeiño.
MMant 112.
Enpeño asko egin zidaten apaltzeko.
JAzpiroz 163.
Onek enpeiñu aundiak egin zizkidan jartzeko eta jartzeko, ni ona nintzala ortarako eta.
Insausti 157.
v. tbn.
Auspoa 97, 78. EZBB I 31.
Empeño; antojo.
Ez dakit zelako enpeinu bat esan dirian olgeeta lotsarizkuetan [...] ibilteko.
fB Olg 125.
Puska bat humilago izan, nai daben gustijagaz urteteko enpeñubak artu baga.
Astar II 190.
Trabes egin nai zuen / enpeño guzian.
EusJok 75.
Zenbat enpeñu izan ote du / zure andregai gaxuak?
Ib. 147.
Festetara juateko / dezun enpeñua.
MendaroTx 276.
Neri zertako desairatzeko / orrenbesteko enpeñu?
Zepai ( in
Tx B 229
).
v. tbn.
Enpeño: Yanzi 160. Albeniz 154.
2.
Intercesor.
v. bitarteko.
Ezta izango errukirik, bitartekorik, ez balioko daben enpeñurik.
Añ
EL1
31.
Ez zenduzan topau enpeinubak erregalubakin? Zelan bada galdu dozu errazoezko auzija?
fB Ic II 168.
Emén túzu abogátu, prokuradóre, testigo ta enpéñuak fabore.
LE Urt 2v.
Para dezagun bada / bera bitarteko, / berdin bere esposa, / ez du ukatuko; / enpeñu oberikan / ez da topatuko.
Xe 161.
Enpeño on bat bialdurikan / ninduen erakarriya.
PE 54.
Fiskalak eman zuben / itz batez akabo, / ez da enpeñorikan / orrentzat geiago.
Noe 42.
Intercesión.
Ama Birjinaren enpéñus barkatukodigúla Jangoikoak.
LE Ong 78v.
Baki letraubak, eskribaubak, prokuradoriak edo enpeinuba eskatuten deutseenak.
fB Ic II 168.
3.
enpeño
(Lar, H). "Empeño, por la prenda" Lar.