Tr. En la tradición meridional es poco usual salvo en el sdo. de 'tañedor, tocador (de un instrumento)'. Al Norte predomina la var. joile; al Sur aparece gralmente. jole; hay además joile en Urruzuno y N. Etxaniz, jola en J. B. Ayerbe, y jailla en Moguel. En DFrec hay 10 ejs. meridionales de jole , y 1, septentrional, de joile .
sense-1
1.
(Lar, Lh),
joile (S ap. Lrq
; SP(sin trad.), H). Golpeador, que golpea, bate."Acoceador [...] ohondikoz jolea
"Lar.
v. jotzaile. Aitzinioileak duke garhaita. "Celui qui frappe le premier"
.OPr 629.
Joileari idekiren zaio. DvMt 7, 8 (Ol yotzalleari; Lç bulkhatzen duenari, Ip joiten dianari).
Jainkoa bera zela haren joilea eta umiliatzailea. JnnSBi 4.
Joile bihurriak [pilotariak]. ZbyRIEV 1908, 90.
Bethi joka, joak edo joile zabiltzala [gerlariak]. Prop 1900, 124.
Bortan joiliari. Const 41.
Ttipia izanagatik / Azkarra jolia. LuzKant 95.
Bethi norbeit athean. Aski du joileak bertze tenore batez jitea. LarzSenper 52.
azpiadiera-1.1
joile (H),
joila (V-gip ap. IzLinOñ),
jaila. (Como segundo miembro de compuestos, tras sust.). "
Ogi ioilea
"H.
"
Bokheta ioilea
"Ib."
Liá-joillaak
"IzLinOñ 177.
Lina jailla gaixuak. MgPAb 144.
sense-2
2.Tañedor, que toca (un instrumento). Xirribika, orgina ala zer nahiren joile. HUAurp 189.
Jolea bien erdian jarri ta esku bakotxagaz kanpai bakotxak erdian dindilizka dauken miñari eraginda joten dira.EtxabuKontu 92.
azpiadiera-2.1
(G-azp ap. GketxLoiola(s.v. tranpal)
; H),
jola. (Como segundo miembro de compuestos). "
Xirola, orgina, adar ioilea
"H.
"
Soñujolía, el instrumentista (músico)"IzUrrAnz.
v. EZKILA-JOLE. Boz hura zen githarra jotzen hari diren hainitz gitarra joilleen soiñua bezalakoa. HeApoc 14, 2 (Lç, Dv gitarrari
).
Sonü joile hura. Const 42.
Soñujole billa. SabiagY 1934, 26.
Pandero-joille gaztea. NEtxLBB 331.
Oraiñ aldiko kitarra-jole / ille-luze bizartsuak. Olea 166.
Bereak eta asto beltxarenak entzun baitzituen herriko klarineta joileak. LarreArtzainE 35.
Mixel Oronoz musika joilearekin. Ib. 332.
v. tbn. J. B. Ayerbe EEs 1912, 59. Y 1933, 192. Bilbao IpuiB 456. Zait Plat 94. Salav 101. BasoM 77. Berron Kijote 126. BiblE Gen 4, 21. JAzpiroz 161. Joile: Urruz Zer 98. Jola: J.B. Ayerbe EEs 1912, 62.
sense-3
3.Que estima, calcula, valora."
Ezta ioilerik hoin bertzetan abere hori ioren duenik
"H.