6.2. BIDARRAI
Lursagarra, patata eta Parmentier jaunaren jokoa
Egia da ondoko dokumentuan lekukoak aipatzen duen Parmentier horrek (1737-1813) lan egin zuela lursagarraren kontrako aurre-eritzien suntsitzeko, gaur ezagutzen dugun arrakastarekin. Halere hemen kontatzen den gertakaria ez dugu bere hartan ediren historio-liburuetan baina bai denbora batez Parmentière izena nahi izan ziotela eman landareari berari.
LEK.: Lusagarra.
INK.: Lau?
LEK.: Lau lusagar.
INK.: Ederki, bada bertze manerarik
LEK.: Patata erraten dute.
INK.: Lau?
LEK.: Lau patata.
INK.: Zuretako zein da
LEK.: Euh....xuxena neetzat lursagarra ba, bainan patata usatzen da lursagarra bezanbat.
INK.: Ongi.
LEK.: Ta hori frantsesez hastapenean patatak izena zuen Parmentier, Ameriketatik etorria zen.
INK.: Parmentier.
LEK.: Bai ta gizon batek Ameriketaik ekarri zuen hortaik hazi pixka bat, eta uf! jendek hemen eta buf! etzela hori posib etzela, eta jendek etzutela hori jaten ahal eta historio, eta jendek gaizki hartu zuten, gizon harek zuen izena Parmentier, eta gero patatari eman zioten, lursagarrari, Parmentière izena hastapenean, eta gero gizon harek ze pentsatu zuen? in zuen bere ereintza, patatena, eta ezarri soldadoz eta zaindua itzulian, nehor etzadien eta eros ebastera etor, eta hua espres in zuen, hola jendek ikustiarekin soldadoz zaindua zaukala, errekoltaan sasoina jin zelarik, segur gauza ona zitakeela eta hasi ziren jendeak ebasten eta soldaduek odria zuten uzteko ebastera eta gero hola hedatu omen zen mundian eta hori, lusagarra...
lusagar |
lursagar, patata |
ebastera |
lapurtzera, ohostera |
usatzen |
erabiltzen |
espres |
nahitara |
in |
egin |
errekolta |
uzta |
zadien |
zedin |
odria |
manua, agindua. |