Euskararen Gramatika

34.12. -t(z)era(t)

Aditz izenari adlatiboko marka erantsiz ohikoa perpaus osagarriak eratzea da: Zumalakarregik Lizarrara bidali zintuen egia jakitera. Baina baldintzazko balioa duten perpausak ere osa daitezke: Zumalakarregik Lizarrara bidaliko zintuen, egia jakitera. Bigarren adibidean, azpimarratutako perpausak ‘egia jakin izan balu’ adierazi nahi du. Mendebaldean -t(z)era erabili ohi da, eta ekialdean -t(z)erat. Baldintzazko adiera duenean, normalean, tartean pausa nabarmena egiten da, eta gehienetan perpausaren hasieran joaten da: Hori jakitera, ez nintzen etxetik irtengo; Diru gehiago izatera, etxe dotoreago bat erosiko nuen; Egia esatera, ez nuen uste hain urrun iritsiko zinenik. Nolanahi ere, baldintzazkoak sortzeko bide hau ez da maiztasun handiz erabiltzen, eta badirudi egoera-aditz batzuekin azaltzen dela bereziki (izan, jakin, egon…).

Aspektu balioari dagokionez, tradizioko adibide gehienetan aspektu burutua erabiliko genuke adizki jokatuarekin ematen hasiz gero: iraganaldira begira jarririk, egiatan gertatu ez zen baldintza bat ematen da sarritan -t(z)era(t) duen perpausaren bidez. Horrelakoak dira goiko egia jakin izan balu, hori jakin izan banu edo diru gehiago izan banu. Baina aspektu balioaren aldetik etorkizunera begira dauden adibideak ere aurkitzen dira: Diru gehiago izatera, Australiara joango nintzateke oporretan; Hala nahi izatera, laster atxilotuko lukete erasotzailea.