Lexikoa: -tzat kasu-marka, ts-ren eta tz-ren ondoren (trakestzat/traketstzat/trakets-tzat)
Nola erabili behar da -tzat kasu-marka ts, tz txistukari afrikatuen ondoren? Esaterako, trakets gehi -tzat: trakestzat/traketstzat/trakets-tzat...? Eta -tz gehi -tzat?
Euskaltzaindiak ez du ezer esan arazo morfofonologiko horretaz. Hala ere, badirudi galderan ematen diren trakestzat/traketstzat/trakets-tzat formen artean dagoela hautua. Hauek dira aukerak:
-
Trakets-tzat, motz-tzat: hau da, marratxoa erabiltzea. Badirudi gaur egungo idazleren batek edo bestek erabili izan duela baliabide hori; baina OEHko corpusean ez dago horren aztarrenik.
-
Traketstzat, motztzat: hau da, txistukari afrikatua (ts, tz, tx) + txistukari afrikatua (tz). Oso erabilera urria izan du; OEHko corpusean oso adibide bakanak daude: V. Mogelen utstzat, S. Pouvreauren motztzen eta pitztzen, eta J. Duvoisinen botztzen. Horiek besterik ez.
-
Trakestzat, moztzat: hau da, txistukari frikaria (s, z, x) + txistukari afrikatua (tz). Direnak ere asko izan gabe, forma hori da nagusi tradizioan. Txistukari afrikatua frikari bihurtu da honako adibideetan: hustzat, amestzat, arroztzat; eta aditzetan, zorrozten, orrazten, mozten, aberasten, histen, pizten... Jatorriz txistukari afrikatua izan beharrean frikaria duten kasuetan ere ez da arazorik izan kontsonante afrikatuz hasten den atzizkia hartzean: deustzat, eskastzat, espostzat, ezdeustzat, mesiastzat, apheztzat, arteztzat, ezereztzat; eta aditzetan, ikusten, pozten, ezerezten, naasten eta beste.
Beraz, hirugarren baliabide horren alde daude tradizioko datuak (eta bide beretik doa gaur egungo erabilera ere).
Data: 2020-05-14
Informazio gehigarria:
Zalantza-mota:
ahoskera, morfologia > kasu-markak, ortografia > grafiak, ortografia > marratxoa
Unitate-mota:
karaktereak > letrak, karaktereak > markak, prosodia > kontsonante-multzoak