Jagonet

Nahiago erabiliz gero, nahi aditza bezala erabili behar omen da. Erabilpen arrunta, ordea, bestelakoa da. Izan ere, hau bezalako perpausak esan ohi ditugu: bihar nahiago dut joan. Adibide horrek ez dit eragiten zalantzarik, araua betetzen baita; nire zalantza ezezko perpausak egitean sortzen da. Esate baterako, zuzena al da nahiago dut ez egin (baiezko perpausa)? Ala ez dut egin nahiago (ezezko perpausa) esan behar da?

Zuzenak al dira honako esaldi hauek?

Nik lana egin dut.

Nik zuk lana egitea nahi dut.

Nik lana egin nahiago dut.

Nik lana egitea nahiago dut.

Nik zuk lana egin nahiago dut.Nik zuk lana egitea nahiago dut.

Hobe dut esan/esatea/esaten bezalako esapideetan zein erabili behar dugu? Zer kasutan bakoitza?

Onargarria al da Mutikoa uretara bota zen esaldia? Izan ere, Labayru Hiztegiak dioenez, "bota, da, dau: echar(se), tirar(se), arrojar(se), lanzar(se)" erabil daiteke.

Zuzena al da Aspirina hartuz sendatu egingo zara esaldia? Bestalde, zein da -(e)z egituraren erabilera?

Ustea edo iritzia adierazteko, zuzena al da Eta nago (...) -(e)la horrela erabiltzea? Eta ordena horretan? Adibidez, Eta nago ideologia jakin bateko bertsozalea hoztu eta atzendu egin dela jokaera berri horrekin.

Ohikoak al dira betaurrekoak ondo jartzearena egin eta ez ikusiarena egin egiturak?

Zuzena al da Hori gezurra esatea bezala da esaldia, ala Hori gezurra esatea bezalakoa da behar luke?

Beharrezkoa al da ezen lokailuari bait- eranstea?

Musika entzunez ikasten da lezioa (zuzen)

Zigarroa errez sartu da gelan (zuzen)

Txurroak salduz ateratzen du bizimodua (zuzen)

Kolpeak hartuz ikasten da oinez (zuzen)

Hegazkin bat erori da, ehun pertsona hilez (oker)

Hamarna kopa hartu genituen, egundoko mozkorra harrapatuz (oker)

Hegazkin bat erori eta ehun pertsona hil dira (zuzen)

Hamaika kopa edan genituelarik, egundoko mozkorra harrapatu genuen (zuzen)

Gure ustez, aldi berean gertatzen diren bi ekintza eta instrumentaltasuna adieraz daitezke -(e)z osagaiarekin, baina ondoriorik ez. Horrela al da?