Jagonet

Gure etxepeko dendan, sarrerako atean, Zabalik egotearen kontrako adierazpen bezala Itxia jartzen du. Zuzena da hori ala Itxita jarri behar du?

Zuzenak al dira honako egitura hauek?

Penizilina asmatutako gizona...

Plaza Barria eraikitako pertsona...

Bere zortzi emazteak hildako erregea...

Baliokideak al dira ikusiz eta ikusiaz?

Etorri zealazkoa, eamazu zeorrek (zuzena, Gipuzkoako Goierrin).

Etorri zarelazkora, eraman ezazu zerorrek (zuzena, batuan).

Etorri zarenez gero, eraman ezazu zerorrek (aurrekoaren esanahia).

Lehenengo esateko modu hori herriko zaharren artean sarritan entzun izan dut. Agian, lokalismo hutsa da. Bestalde, fonetika aldetik, baliteke hiztun alfabetatu gabeen ahozko aldaera izatea. Beharbada, zarenez gero horren eboluzio-degenerazioa da: zarenez gerora?… zarenezkora?… etab. Beste probabilitate bat ere bada: zarelakotik eratorri izana.

Horrez gainera, jakin nahi nuke -z gero egitura erabiltzean noiz erabili behar den -ez gero. Kontsonantez bukatzen denean bakarrik? Hartuz gero ala hartuez gero?