Jagonet

Zer alde dute izenordain hauek: denetik, denetarik, denetatik?

Ehunekoak idaztean nola deklinatu behar ditugu: mugagabean ala mugatu singularraren? Adibidez:

Emakumezkoen % 22k idatzi dute.

Emakumezko % 22k idatzi dute.

Emakumezko % 22ek idatzi dute.

Emakumezkoen % 22ek idatzi dute.

Zuzenak al dira horrez gain, horrezaz gain eta horretaz gain egiturak? Hirurak?

Nola adierazi, euskara txukunean, llamar al ascensor?

Sintagmen arteko juntadura dela eta, nahikoa arautua gelditu da nola jokatu behar den izenordainekin, nola sintagma singularrekin eta nola sintagma pluralekin. Baina izen bereziak direnean juntatu nahi ditugunak nola jokatu behar dugu? Zuzenak al dira hauek guztiak?

Leirek eta Enekok garbitu dute autoa.

Leire eta Enekok garbitu dute autoa.

Leire eta Enekoren artean garbitu dute autoa.

Leireren eta Enekoren artean garbitu dute autoa.

Molde hauetan, zein dira aukera egokiak?

a) Hiru urtean / hiru urtetan; bost egunean / bost egunetan

b) Handik bost urtera / bost urtetara

c) Bi egunez, bi egunetan ala bi egun egon gara? Astebetez, astebetean ala astebete egon gara?

Portzentaje edo ehunekoak nola deklinatu behar dira: % 1ak ala % 1ek?

Nola hartzen dute kasu-marka?

Honako hauetan, zein da araua: % 25etik ala % 25etatik? % 25era ala % 25etara?

Zuzenak al dira honako esaldi hauek?

1. Mila urte baino gehiagoan, euskaldunak balearen arrantzan aritu ziren.
2. Mila eta gehiago urtean, euskaldunak balearen arrantzan aritu ziren.
3. Mila urte eta gehiagoan, euskaldunak balearen arrantzan aritu ziren.

Irratian entzundako adibidea: Hiru kidetik bik jaso zituzten tratu txarrak.

Ez al da Hirutik bi kidek…? Zergatik? Zein da egokia?

“Bat bakarrik agertzen denean eta beste hitzaren agerraldi baten eraginpean dagoenean, gaur egun ere forma mugatuan gertatzen da, batez ere Hegoaldean, eta badirudi horrelakoak gomendatu behar direla euskara baturako (batarengan eta bestearengan, batari nahiz besteari...)” dio arauak.

NOR kasuan, agian, ez da hain arrotza gertatzen, baina beste kasuetan urrunegi doala iruditzen zaigu. Adibideak:

Batek (batak!) ostikoa eman dit eta besteak masailekoa.

Bati (batari!) ezetz esan diot eta baietz besteari.

Bi lagunen etxeetan izan naiz; batenean (batarenean!) hamaiketakoa egin dut eta bazkaria bestearenean.

Batekin (batarekin!) badakit zer egin, baina bestearekin ez.

Batengana (batarengana!) pozik joaten naiz, ez ordea bestearengana.