Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noiz baino noiz, noizean behin, noizean behingo, noizean behinka, noizean noiz, noiz edo behin, noiz edo noiz, noiz ere: noiz ere uste baituzu urrun naizela zureganik, orduan zure hurbilean naiz, noiz eta ere, noizetik noizera, noizik behin, noizik behinean, noizik behingo, noizik behinka, noizik noizera, noiz... noiz..., noiz nola: langilea da? Noiz nola.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

noiz eta ere AS azalduz (cf. infra), eta AS gisa gehituz: noiz eta, noizez gero, noizik eta behin .

Adizlagunetikoak

noiz... noiz...; noiz edo noiz, noiz edo behin; noiz baino noiz; noiz ere, noiz eta ere; noiz nola; noizean behin, noizean behingo, noizean behinka, noizean noiz; noizetik noizera; noizik noizera, noizik behin, noizik behingo, noizik behinean, noizik behinka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: NOIZ ARTE (gral.; H), NOIZ ARTIO (L, B, Sal, R; H), NOIZARTEO (L; Dv), NOIZ ARTEINO, NOIZ ARTINO (S; H), Ref.: A; Lh; Iz R 404; Gte Erd 307. Hasta cuándo. "Ez dakit tenpesta horrek noiz arte iraunen duen (BN-arb), ekaitzak noiz arte segituko ote du (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 307. Noiz arteiño egonen gara hunein penatuki lekhu penatu hunetan? Ax 606 (V 389). Noiz arte, Jauna [...] ez duzu yuyatzen eta mendekatzen gure odola lurrean bizi direnen gainean? TB Apoc 6, 10 (Dv noiz arteo, BiblE noiz arte; Lç, He noiz artean). Eztait nuiz artino. Etch 372. Noiz arteo nere burua egonen da makhurtua lurrera? Dv LEd 156. Noiz artio behar dut neuretzat atxiki? Laph 143. Zer deseo duan xakiteko noizartio dagon erri kortan. Mdg 151. Badaramate zuen artzaia, ez dakit noiz arte. Ill Pill 17. Noiz arte iraungo du infernuko su, min eta amorruak? Inza Azalp 117. Argatik, arira / usu yo dute, / alkarri galdetuz / "non" ta "noiz arte". Ldi UO 40. Noiz arte ez dugun alkar ikusiko galdetu diot. Txill Let 34. Kantu ta bertso aritzen ziran Jainkoak daki noiz arte. Etxde JJ 32. Noiz arte dezu asmoa emen egotekoa? Anab Aprika 28. Noiz arte orrela? Zoritxarrean, luzarorako izan liteke. BBarand 34. Etxeko laurok eguna zabaldu baño leen barruan giñan. Da... noz arte? Gerrika 178. Noiz arte irauten ahalko ote du Urruñak, nik ezagutu nuen herri sano hura izaiten? Larre ArtzainE 252. Jainkoak asma noiz arte. NEtx LBB 38. Noiz arte jasango du irakurlearen ahoak [...] irentserazi nahi diogun ozpina? MEIG III 94. v. tbn. Hb Egia 1. HU Aurp 135. Echta Jos 197. Ag G 300. Laux AB 29. A Ardi 41. KIkV 79. Or Mi 64. Barb Sup 4. Otx 38. Ir YKBiz 247. Iratz 35. EA OlBe 106. Zait Sof 36. SMitx Aranz 82. Munita 128. Zerb Azk 84. BEnb NereA 206. Ol, Leon y BiblE Mt 17, 17. Berron Kijote 211. Noiz artio: SalabBN y Samper Mt 17, 17. JE Ber 27. Noiz artion: ECocin 49. Nuiz artio: Mst III 21, 4. Ip Mt 17, 17. Noz arte: AB AmaE 27. Enb 91.

adib.: noiz 1 adb. (Galdetzailea). Zer unetan, zer denboratan? Noiz gertatu zen hori? Noiz etorriko da? Baina, noiz artean iraungo du oraingo joerak? (Ik. noizdaino). Noiz arte behar dut neuretzat atxiki? Oraingo goibelaldi hau, noiz artekoa ote? // arte1 1 postpos. Denbora-hedadura bat noraino heltzen den adierazten duen hitza. Bihar arte. Orain arte ez da etorri. Noiz arte? Oraintsu arte. Atzotik bihar arte. Bihar arteko epea duzu. // artio postpos. Batez ere Ipar. eta Naf. Arte. Bihar artio. Hik zer dakik noiz artio biziko naizen.

noiz arte 901: Berria 432, EiTB 193, Argia 87, Elkar 48, Jakin 30, DiarioVasco 20, Elhuyar 19, Consumer 14, Aizu 13, Deia 11, Karmel 8, Laneki 8, Goiena 6, Euskaltzaindia 6, Erlea 4, HABE, Uztarria; noiz artio 1, Argia (“Nafarroan ETBko kateak ez dugu Lurreko Telebista Digitalaren bidez hartzerik eta lehenagoko molde analogikoan segitzen dugu –noiz artio ez dakigula– ETB1 eta ETB2 jasotzen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

noiz arte 385: Herria, Berria, Elizen arteko Biblia, Anton Garikano, Iñaki Heras, Iñaki Segurola, Jose Antonio Mujika, Asisko Frantzizko, Michel Oronoz, Patxi Zubizarreta…; noiz artio 10: Herria 9, Hasier Etxeberria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Galdetzaile lexikalizatua da, eta azpisarrera gisa gehitzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa noiz sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Lexemen erregulartasuna

baino.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Lexemen erregulartasuna

edo.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Lexemen erregulartasuna

edo.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noiz ere uste baituzu urrun naizela zureganik, orduan zure hurbilean naiz.

Lexemen erregulartasuna

ere.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

perpaus txertatuko aditzak bait- edo -(e)n hartzen du.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma arautuaren azalpenaz oharra

noiz eta bezala azalduz (cf. OEH-EuskHizt): perpaus txertatuko aditzak bait- hartzen du.

Lexemen erregulartasuna

eta ere.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: langilea da? Noiz nola.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera..

Euskaltzaindiaren Arauak

Jas.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noizbaiteko.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: noizbait ere ; eta noizbaiteko AS arautuari adibidea erantsiz: iritsi zen noizbaiteko batean!

Adizlagunetikoak

noizbaiteko.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-z+b-.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-bait.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: NOIZBAIT BEHAR ETA. Alguna vez tenía que ser, y (...). Noizbait bear ta alakorik batean, zezena aserraturik arrabia bizian omen zijoakion erasotzera. Izt C 249. Noizbait bear da, ezagueran sartu ziran, gaizki-egiña aitortu zuten. Lard 126. Noizbait biar ta zerratu degu geren sega-apustua. EusJok II 58. Noizbait bearta, mandataria etorri zan. Arr GB 92. Noizbait bear ta, allegatu ziran Shanghaira. Goñi 12. Nere buruaz, noizbait bear ta, / lotsatzen nintzan asia. Or Eus 122. Nozpait bear ta, ustekabean, / biek dute erori gaizto. Ib. 172.

adib.: noizbait 1 adb. Egunen batean, aldiren batean, uneren batean. (Ezezkoak ez diren esaldietan erabiltzen da). Ik. inoiz; noiz edo noiz. Etorriko zaizu noizbait pozaldia ere. Ea inor noizbait saiatzen den horrelakoak itzultzen. Noizbait behar eta, heldu ziren Erromara. Noizbait etxean norbaitek egin badit beltzuri.

noizbait behar eta 3: Berria (“Noizbait behar eta, Chory Castro agertu zen gero, eta uruguaitarraren jaurtiketa batek ere zutoina jo zuen kanpoko aldetik, 30. minutuan”), Jakin (“Noizbait behar eta, harrika hain mingarriro zehatza zen zarpatsu bakarti hark lagun bat egin zuen ezustean”), Erlea (“Piarres Aintziartek bere testigantza ausarta publikatu zuen urte berean argitaratu zen, noizbait behar eta, Nemesio Etxanizen Izotz kandelak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

noizbait behar eta 9: Koldo Izagirre 6 (“Ez naiz oroitzen zertaz zen hitzaldia, eta etxean sukalde ekonomikoa genuela jakinda irakurleak ez luke zeremonia poetiko asmatutzat hartu behar aitortzen baldin badiot erre egin nituela agenda haiek guztiak, noizbait behar eta, neure idatzi garrantzitsuek lotsatuta”), Patxi Iturritegi 3 (“Noizbait behar eta azkenean ireki du Leirek”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide lexikalizatua da, eta azpisarrera gisa gehitzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa noizbait sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

ere.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noizbait sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

noizbait ere etorri da azkeneko ordua.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noizbait sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: noizbehinkako .

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-z+b-.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

noizbehinkako (noiz-beinkako, noizpenkako) 4: Or Mi ("axuri otzanei edanarazten zien noizpenkako marrakaldi artean"); TAg Uzt 3 (adib.: "noiz-beinkako marrakaldi luzez"; eta noizpenkako, noizpeinkako).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

noizbehinkako (+ noiz behinkako 3) 6: A. Lertxundi ("Bizitzak bere noiz behinkako atsedenaldietan eskaintzen duen legeari zor zitzaion alaba"); A. Valdes ("besteengandik zeharo isolaturik bizi da eta noiz behinkako salbuespen urritan baizik ez da gizartean ageri"); Osabide Hezkuntza 1989 3 ("Noizbehinkako agresibitate fisikoa [...] Noizbehinkako ahozko agresibitatea", "ahozko agresibitatea — noiz behinkakoa nahiz naharoa"); I. Aldabe ("Espezie batzuk hain zorrotza edo generalizatua ez den konportamendu erakusten dute, noizbehinkako migrazioa besterik ez baitute exhibitzen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

noizbehinkako : Euskalterm 9 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

noizbehinkako : HiruMila, PMuj DVC (noizpenkako) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noizbehinka sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-raino/-daino.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-z+d-.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noizdanik(ak)o.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tik/-danik.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

gero, -z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Gip.

Forma baten adiera(k)

noizik behin.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiz sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 adlag.: noizko bukatuko duzue lana? 2 izlag.: Jainkoak daki noizkoa den.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko gald.ekin.

Kategoria

1 adlag. ("noizko bukatuko duzue lana?"); 2 izlag. ("Jainkoak daki noizkoa den").

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

noizkotasun X. Odriozola ("Ez du, ez logikarik eta ez noizkotasunik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

noizkotasun : DFrec 1 (Ugalde: "Estatigrafiarik ezean ezin segurtasunik eman haren noizkotasunaz") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

noizkotasun : HiruMila (datación), Casve EF (noizkotarzün: datation) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Ongi eratua da

berri ia erabili gabea da, baina ongi eratua, sistemaren araberakoa, eta egokia.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noiznahi den, noiznahiko.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiznahi sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noiznahi sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Ongi eratua da

behin bakarrik erabili da (MEIG); baina egokia da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

noiznola formak 7 agerraldi ditu, denak IE (HU Aurp, Elsb Fram, Dv Lab, JE Bur, Lf Murtuts, Xa Odol); noiznolako formak 1, EB (MIH); ik. ondoan testuinguruak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

noiznola formak 4 agerraldi ditu: G 2 (P. Urruzuno: "-Eta etzaik iduritzen or arrisku andirik dagoanik? / -Or bai , baña ,,,. / -Or baño oian obe noski, e? / -Noiz nola"; R. Bozas-Urrutia: "Aldi hartan Errenteria bi obispaduri egoten zen lotuta; Baionakoari batzutan, bestetan Iruñekoari, noiz nola"), EB 1 (Kondaira-Lurraldeei buruzko legea: "Herri-Dirubideen Euskal Kontseiluak, Foru-Diputazioen ekarketen garbitasuna egiteko noiz-nola egoki deritzen irizpide edo arauek jarri ahal izango ditu") eta EgAs 1 (Eskualduna: "Libertatea / Hitz ederra, hitz hori, ez dea hala? / - Ba eta gauza ona, libertatea. / -Noiz nola. / Gaichtakeriaren eta jaidura tzarren laguntzaile eta sustatzaile den libertatea, deus onik ez duzu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

noiznolako : HiztEn-LurE.

Idazkera egokia eskaintzen du

oinarria/eratorriak (oinarria bi hitzetan idatzi arren, eratorria loturik idazten da hainbat kasutan).

Atzizkien araberako erabakiak

-ko gald.ekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'noizbehinka'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. noizbehinka.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noiztik(ak)o.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tik/-danik.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: NOIZTIK HONA (n. hunat Dv; noiztik onera Añ). A) (Adv.). a) (En preguntas retóricas, expresando lo inhabitual o inverosímil de un hecho). Desde cuándo. "¿(De cuándo) acá?, (G, AN) noiztik onera?" Añ. v. NOIZIK HONA. Noiztik hunat, koplariak, / zarete hain miretsiak. Monho 52. Noiztik hunat axeria / da poxiñ haiñ berezia? Gy 186. Noiztik onara da gauza on guztiak gordeta eukitea egitekorik onena? Ag AL 120 (19 noiztik ona). Noiztik ona senartzen dira jauregiko morroiak erregiñarekin? Ag G 142. (Con eta intercalado). Noiztik eta ona az eu olangoa, Riktrudis? Ag AL 17. b) Desde cuándo (sin matiz de duda o sorpresa). Irakaslari lokarik edo Ikastolea jabetasunez eztaukenik badago, esan egiguzu noztik ona dagon edo dagozan. ForuAB 113. B) (Conj.). Desde cuando. Egiña izan zan au milla sei eun eta amargarren urtean, noiztik onara irten izan dira etxe beneragarri onetatik ezin esan-ala misiolari. Izt C 506.

adib.: senartu da/du ad. g.er. (Gizonezkoa) ezkondu. Noiztik hona senartzen dira jauregiko morroiak erreginarekin, ipuinetan ez bada?

Ez dugu aurkitu noiztik hona formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

noiztik hona 7: Iñaki Segurola 4 (“Noiztik hona?, edo, Bermeon sasoi batean galdetzen zuten legez: zeatxik eta porke?”), Patxi Zubizarreta 2 (“Noiztik hona egiten dut lo gauez?”), Jon Arretxe (“Noiztik hona dakizu zuk boleibolean jokatzen?”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide lexikalizatua da, eta azpisarrera gisa gehitzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa noiztik sarreran.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-z+ts-.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu gald.ekin.