Jatorrizko forma

mahai(n).

Jatorrizko forma

apain-mahai(n); salmahai; zurgin mahai(n).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gau(-)mahai, mahai(-)futbol, mahai(-)inguru, mahai(-)zapi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: mahaia eman, mahai(-)tenis, mahai(-)tresna ; eta adibide gisa: mahai-laguna.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gau-mahai; mahai-inguru.

Lexemen erregulartasuna

-n zalantzazkoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

'Gai bati buruz eztabaidatzeko mahai baten inguruan eta jendaurrean egiten den elkarrizketa' adierakorik ez da agertu. Jaso den bakarra da: " Maai-Inguruko zaldun ibiltarietakoa egi-egitan izan bazan ere, jende aiek ez zuten arengatik bi sosik ere emango" (Berron Kijote).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mahai inguru 22 (L. Villasante, A. Erkoreka, Euskal kulturaren urtekaria 88, J. Arkotxa, J. Sudupe, Egin, Deia, DV Zabalik, Habe, X. Elias, J.M. Satrustegi); mahainguru 13 (P. Uribarren, I. Irazabalbeitia, J. Bergara, Euskal kulturaren urtekaria 85, Kuxkux 6. Giza Zientziak, A. Gorrotxategi, J. Aranalde eta Egin); mahai-inguru 10 (K. Navarro, J. San Martin, J. Azurmendi, Argia, Deia, Egin, Gaur express 89, I. Uria, Habe); mai-inguru 4 (P. Berrondo, J. Urkiza eta A.M. Labayen); mahain inguru 2 (Herria, 83); mai inguru 1 (Zer. Bizkaitarrai bizkaieraz, 86).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

maai inguru: AB50 1; mahai inguru: DFrec 21; AB38 2; AB50 12; mahai-inguru: DFrec 2; AB38 1; AB50 15; mahain inguru: DFrec 10; AB50 1; LurE; mahain-inguru: DFrec 7; mahainguru: DFrec 1; AB38 3; AB50 26; HiztEn; Euskalterm 1, EEgunk 1; mahinguru: AB50 1; mai inguru: AB50 1; mai-inguru: DFrec 1; AB50 2.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-i+i-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-inguru.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mahai sarrerari dagokion azpisarrera.

LBeh (2014-04-03): mahai(-)joko 56: Consumer (“Mahai jokoak biziki baliagarriak dira”), Berria 15 (adib.: “haren pertsonaia eta ikurren irudiak dituzten mahai-jokoak, kamisetak, panpinak, txokolate barratxoak, txikleak, paretan jartzeko paperak, sakelako telefonoak, animazio pelikulak, apaingarriak...”), EiTB 19 (adib.: “"Ontziak hondoratu" mahai-jokoaren filma egingo dute”), DiarioVasco 21 (adib.: “Gazte txokoak dituen baliabideen artean, besteak beste, futbolina, mahai jokoak, aldizkariak, pin-pon mahaia, musika, dardoak, malabareak... aurkitzen dira”); DiarioVasco (“Gaur, berriz, mahaiko jokoen txanda izango da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: mahai(-)joko 16: Berria 3 (adib.: “Alderdi Popularreko gazteek asmatu duten mahai-jokoa da”), Herria (“Alaitasunean ospatu dira hemen ere ihauteriak, maska-mozorro, dantzaldi eta, guziz, mahai-joko gozamenduekin, horietan odolgi-jate, xerri xango eta kausera ongi harrotuak ere ez baitziren txarrenak”), Iñaki Arranz 2 (adib.: “Bikote-mikote mahai jokoa ere aipa genezake, edo Xirula Mirula kanten bilduma, eta Zirkus Mirkus pailazo ikuskizuna”), Joxan Elosegi (“Café hitzak idatzirik zeramatzaten lau burdinazko kutxak, garagardo pitxerren ondoan kristala tailaturik ageri ziren katiluak, zurezko upel txikiak, aluminiozko gurin-ontziak, behartu guztietan erabiliko ziren plater haiek, eta zamau, ezpain-zapi, kotoiz, lihoz, lastoz, parpailaz eta poliesterrez itxuraturiko mahai joko pilo handi hura?”), Juan Garzia (“Begira egoten zitzaizkien orobat neskatook bidaztiak Saint-Merry esaten zaion mahai-jokora limurtzen zituztenei”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es juego de mesa / fr jeu de société: Elhuyar: - / Nolaerran: gizarte joko; (avec dés, pions) mahai joko / Zehazki: mahai joko / Labayru: - / Adorez5000: mahai-joko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mahai sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MAHAI-LAGUN Comensal, convidado. v. mahaikide. Adrianen aideak izan genituen mai-lagun. A Ardi 78 (48 y 67 mailagun). Ez dira ere ixtorio gose, ene mahain-lagun maiteak. JE Ber 97. Ikaslerik kutunenak egunero oi zituen mai-lagun bazkari-afarietan. Zait Plat 23. Otordu bat eskeñi zioten an. [...] Lazaro, mai-lagunetako bat [zan]. Or Io 12, 2 (Ol bazkaldar, Leon afaltiar). Eztegu-tokia mai-lagunez bete zan. Orduan, erregea mai-lagunak ikustera sartu zan. Ker Mt 22, 10-11 (Or mai-lagun; Ol maikide, Leon, BiblE bazkaltiar).

mahai-lagun 3: Berria (“Gaztaina mousa, mahai-lagun ahozurientzat”), DiarioVasco 2 (“Burruntzi sail baten ondoan, mahai jaki goxoz mukuru beteak ikusi zituzten; mahai-lagunak, berriz, amorratzen zeuden, su batean, ezin zutelako inola demonio ezer jan”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

mahai(-)lagun 2: Oskar Arana (“Tony's Steak House jatetxean bazkaltzera, eta, bederatzi urte lehenago espetxetik askatu zutenetik lehenbiziko aldiz, bere sekretu guztia eman zuen jakitera, bere bizitza alferrik galduaren istorio gordin ergel guztia, bere barnea husten zuelarik, aldika barrez eta aldika negarrez, sinesten lanak zituen bere mahai-lagunaren aurrean”), Rataplan (“Aski izaten zen mahai on baten inguruan bildutako mahai-lagunetako batek keinu txiki bat - idazten zuen Gabilondok -, denak mugitzen hasteko eta bakoitzak bere etxetik mairu jantzi airosoa bihurtuko zen maindire bat eta behin-behineko durbantea bihurtuko zen toaila bat ekartzeko”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta egokia izan liteke azpisarrera gisa jasotzea.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-lagun.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa ematekoa, mahai sarreran.

Forma baten adiera(k)

mahaikidea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mahai sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib.: mahai santu / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza libretzat eman liteke, edo adibide gisa jaso mahai sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mahai(-)tenis 2: P. Iztueta ("Kirol-iharduerei dagokienez, Ikastetxeko ikasleek barruko bai kanpoko hainbat lehiaketa eta txapelketatan partehartu dute eskubaloiarako [sic], saskibaloiarako [sic], futbolerako, xake-jokorako, mahai-teniserako, pilotarako, areto-futbolerako, etab. ekipoak eratu direlarik"), Egin 1991 ("Mahai tenisa egiteko aukera bazkideek bakarrik izango dute").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mahaiko tenis : AB50 1; mahai-tenis : HiztEn (AS), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mahaiko tenis : EuskHizt (AS), EskolaHE (AS); mahai-tenis : ElhHizt (AS) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

E210: "nahitaezkoa da mahai(-)futbol agertzea, futbolin baztertzean berori hobetsi zelako. Arrazoi berberaren ondorioz, mahai(-)tenis ere agertu beharko litzateke". // BAgiria (1998-06-26): "mahai(-)futbol sartzea onartu da. Mahai(-)tenis, ostera, bigarren itzulirako utzi da".

Aldeko arrazoi handirik ez dago

mahai-futbol arautua bezala eratua hobetsi da, bakarra aski delakoan, eta hori baita hedatuena (E. Egunkaria-n 6 aldiz jaso da mahai-tenis, 23 aldiz mahai tenis, 2 aldiz mahaiko tenis).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-tenis.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mahai sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabilera-erregimenak argitu behar dira

du motakoa bizirik dela dio P. Xarritonek; dio motakoa, berriz, ez. Esapide hau bezala, mahaia jarri, ipini eta mahaia jaso ere aipatzekoak izan litezke.

Esapideei dagokien sistematika

eman.: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mahai sarrerari dagokion azpisarrera.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

(mahaia) prestatu, jarri.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

mahaia ematen du eta askaria zerbitzatzen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera ohikoena ez da konposizionala, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mahai eta eseri sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera ohikoena ez da konposizionala, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mahai eta jarri sarreretan.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

mahaiburuko.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-buru.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mahaiburu sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mahai(n)gain (mahai[n] gain, mai-gain) 9: Lf ("Othoi arrats guziz emadazu mahain gain hortan, eske ibiltzeko beharrik gabe, biek erditik jan dugun bezalako ogi kozkor bat"), P. Duhour ("Itsasoa ere urjin-urjina dago, mahaingain bat bezala"), J.A. Irigarai ("mahain gainetan eta paretetan zenbait argimutil"), J. Dorronsoro ("ikas-gelako arbela, zure mai-gaina"), Elhuyar 3 (adib.: "zulatzeko makina baten ardatza eta mahai gainaren arteko elkartzutasuna egiaztatzeko, konparagailua makinaren ardatzean muntatzen da"), X. Gereño ("Mahai gaina, berdin"), Bi ta Bi/4 ("Marraztu zeure mahaigaina 1/10 eskalan"); mahaigaineratu (maiganeratu, maigañeratu) 6: Lek 2 (adib.: "Zaitegi jaunaren idaztiak, Euskerari dagokion problema bat maigañeratu du"), M. Zalbide ("Komeni da, hortaz, gai hau aukeratu izanaren zergatikoak, axal-axaletik izango bada ere, mahaigaineratzea"), J. Amezaga ("Juaristik zalantza batzuk mahaigaineratzen ditu"), J. Chueca ("ETAk estreinako harremanetan honako lau puntu mahaigaineratu zituen"), Gara 1999 ("Parisen izan diren azken atxiloketak mahaigaineratuz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mahaigaineratu : ElhHizt (plantear, traer a colación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, eta grafia horrekin onartzekoa (hala proposatu da informatikan eta).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kide.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-pe.

Erabilera-oharrak

1 leku-denborazko kasuetan erabilia (mahaipean lo; mahaipeko ogi-apurrak). 2 'jan gabe (geratu)' adierako esapideetakoa: berandu datorrena mahaipe; berandu etorriak mahaipetik txistu.

Euskaltzaindiaren Arauak

mahairatu, mahaira(tu), mahairatzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

mahairatu, mahaira(tu), mahairatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ratu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera ohikoena ez da konposizionala, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mahai eta altxatu sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera ohikoena ez da konposizionala, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mahai eta jaiki sarreretan.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.