29 emaitza lepo bilaketarentzat - [1 - 29] bistaratzen.

lepo
1 iz. Burua enborrari lotzen zaion gorputzaren zatia. Ik. idun; sama. Zapi gorri bat lepoaren inguruan. Lepo lodia, mehea, guria, gizena, sendoa, luzea, motza. Idi lepo-lodia. Lepo azpiko lumak. Lepoa luzatu, makurtu. Norbaiti lepoa bihurritu, estutu. Lepotik lotu, estekatu, heldu. Lepotik zintzilik. Lepoa ebaki, kendu. Besoak lepora bota zizkion.
2 iz. Jantzietan, lepoa inguratzen duen zatia. Atorra lepoa. Eskua pijama lepoaren pean pixka bat sarturik.
3 iz. Gorputz baten zatirik estu eta meharrena. Lepo luzeko botilak.
4 iz. Mendi arteko igarobidea. Ik. mendate. Ibañetako lepoan.
5 iz. Batez ere bizk. Sorbalda. Ez baita arina gainerako hautatuek lepo gainean eraman beharko duten uztarria.
6 iz. bizk. Bizkarra. Ik. lepo-oker. Lepoa makilaka birrindu behar ziotela.

Aztergaia: lepo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-06-25 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

ik. bereiz: lepagain / lepogain; lepagorri; lepalde; lepaluze / lepo-luze; lepamotz / mepo-motz; lepamoztu / lepomoztu; lepande; lepape; lepauztai / lepo-uztai; lepazaki / lepozaki; lepazamar; lepazuri / lepo-zuri; lepa-hezur / lepezur; lepoker; lepondo; lepozale.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) lepo- hasitako besteak: a1) lepo-aitzineko (JE), lepo-biurritzalle (Etxde), lepo-gibel (HU, Barb), lepo-igurtzika (Erkiag), lepo-ille (Or); lepo-otarre (Ud), lepo-zañ (Ldi BB), lepo-zaku (VMg, Const), lepo-zintzur (TAg); a11) lepo-erori (Or), lepo lodi (Zait), lepo-makur (Azc, Ibiñ), lepo-zikin (Or); a2) lepokada (Bilbao, Erkiag); lepoketa (MEIG); a3) lepo-gabetu (Ub); lepoga(i)neratu (Erkiag, Ibiñ); a4) lepo betena (Otx, Erkiag); b) lepa- hasiak batez ere G dira: b1) lepa-azpi (NEtx), lepa-belar (Berron), lepa-kalpar (Berron), lepa-kupi (Or), lepardatz (AA); lepa-soka (Or), lepatxoko (Erkiag; Berron: lepazoko); b11) lepa-gogor (MEIG); lepandi (Izt); lepa-harro (MEIG); lepa-ori (Izt, NEtx), lepame (Or), lepa-sendo (Ibiñ), lepa-zuti (Or); b2) lepara (Cb Eg II); b3) lepaldu, lepalpen (Laux); b4) lepande 2 (It); lepaka (JMB); c) leporaino : 26 ager.: G 15, IE 10, EB 1; lepoko : 19 ager.: B 1, G 9, IE 9; -ren lepora : 12 ager.: B 8 , G 2, IE 2; -ren lepotik '-(r)en kontura' adierakoa: 79 ager. (B 41, G 33, IE 2, EB 3; eta -ren llepotik: Or Tormes); lepora 1 (MEIG).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) lepo- hasiak B-G eta IE dira: a1) lepo-atze 1 (EgAs), lepo aurre 1 (EB), lepo-estualdi 1 (EB), lepo-gibel 1 (EB); lepo-kilizta 1 (G); lepo inguru 3 (EB), lepo-larru 1 (G), lepo-orno 1 (EB), lepo-sarrera 1 (G), lepo-xerra 1 (G), lepo-zapi 2 (G, EB); a11) lepo huts 1 (EB), lepho-lodi 1 (IE), lepomakur 1 (G), lepo-mehe 1 (EgAs), lepo-zabal 1 (G); a2) lepokada B 1; a4) lepo-bete: EgAs. 1; b) lepa- hasiak: B-G eta batez ere EB dira (IEn ez da agertu): b1) lepahegal 1 (EB), lepamin 1 (EB), lepa-otzarakada 1 (B), lepatxoko 2 (EgAs), lepazintzur 1 (EB); b11) lepagogor 2 (G, EB), lepahori 4 (EB); b3) lepaldu, lepalpen B 3; c) -ren lepora 6 ager. (B 2, IE 1, EB 3); -ren lepotik (eta -ren llepotik) 27 ager. (B 8, G 11, EB 7, EgAs 1); -ren lepoz 1 (B); leporaino : 20 ager. (G 7, IE 2, EgAs 6, EB 5).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

a) lepo- hasitako besteak: a1) lepo-ariketa: Euskalterm 1; lepo-usteldura: Euskalterm 1; lepogako: HiztEn; lepogibel: HiztEn; a2) lepogabetu: HiztEn; lepokada: HiztEn (bidalk.); b) lepa- hasitako besteak: b1) lepagora: Euskalterm 1, HiztEn; lepaki: Euskalterm; lepamagal: HiztEn; lepamin: HiztEn: ik.; lepaorno: HiztEn; lepasare: HiztEn; lepasaski: HiztEn; lepaxerlo: HiztEn; lepazailu: AB38 1; b11) lepa-gizen: AB38 1; lepabeltz: Euskalterm; HiztEn-LurE: ik.; lepagogor: LurE; lepahori: AB38 1; Euskalterm 2, HiztEn, LurE; lepasoil: Euskalterm 1; b2) lepakada: HiztEn; lepakari: HiztEn; lepatu: Euskalterm 2; HiztEn; c) lepestalki : HiztEn.

Bestelakoak
Jatorrizko forma

lepo, lepa-.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: -en lepora, -en lepotik, lepoa egin (ipini, jokatu, etab.) 'apustu egin', lepo egin 'lepoa moztu', lepo(-)hezur, lepo-luze, lepo-motz, lepo-oker, leporaino, lepo(-)zintzur Ipar. 'lepoa'.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

bahuvrîhi arautuak bikoiztuz, Euskaltzaindiak erabaki duen moduan (ik. erabaki hori adarmotz sarrerari buruzko eztabaidetan; baina lepo-oker bikoiztu gabe uztekoa da, noski): lepo-luze edo lepoluze , lepo-motz edo lepomotz ; eta AS gisa gehituz: lepoa eman, lepoan, lepo gainean, lepo-makur edo lepomakur, lepo-mehe edo lepomehe, lepo-zain .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

lepo egin, leporaino, -(r)en lepora, -(r)en lepotik.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [I108]: "Adierak zehaztu (Biol.); mendi-lepoa..." (1993-02)

lepo egin
1 du ad.-lok. lgart. Lepoa moztu. Kondea lepo egin zuten, eta beste batzuk ere urkatu zituzten.
2 du ad.-lok. lgart. Ase-ase egin. Ik. leporaino bete. Lepo egin arte jan genuen.

Aztergaia: lepo egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-10-24 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepo egin (eta lepo-egin, idi-lepo egiñ) 18 ager.: G 15(Or Eus, Or Mi, Or QA, Etxde, Ibiñ, Zait), IE 3 (Mde); lepo-egille 3 ager. Etxde.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

lepo egin (eta lepo egiñ, lepo-egin) 5 ager.: B 1, G 4.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

lepo egin : DFrec 1; HiztEn; lepo-egite: Euskalterm 1.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 'lepoa moztu'.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

egin.

Informazio lexikografikoa
Formen arteko bereizketa semantikoak

'lepoa moztu'. Cf. lepoa egin 'apustu egin'.

lepo hezur, lepo-hezur
iz. Lepoko hezurra. Aulkitik atzerantz erori zen eta lepo hezurra hautsi zitzaion.

Aztergaia: lepo hezur

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

lepo zintzur, lepo-zintzur
iz. Ipar. Lepoa.

Aztergaia: lepo zintzur

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Ipar. 'lepoa'.

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zintzur.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

lepoa.

lepo-oker
adj. bizk. Bizkar okerra duena; konkorduna. Txikia eta apur bat lepo-okerra zen.

Aztergaia: lepo-oker

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepoker (Altuna, Ag G, Bilbao).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

lepo-oker: AB38 1; lepoker: HiztEn.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-oker.

lepo-zain
iz. Lepoko zaina. Ik. karotida; jugular. Agustinen lepo-zaina ebaki zuen kolpe batez.

Aztergaia: lepo-zain

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-11-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Forma garden-ulergarria da

erabilerak besterik agintzen ez duenez, elkartu argi-osoa da hobestekoa.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zain.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

lepo sarrerari dagokion azpisarrera.

lepoa berotu
ad.-lok. bizk. Jipoitu. Ik. bizkarra berotu; egurra eman.

Aztergaia: lepoa berotu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-02-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: LEPOA BEROTU (V-gip). "Tundir a palos, calentarle las espaldas. Bere biziko onduen lepua berotu zetsen" Etxba Eib. Eta negu dollorrai berotu lepua / nai daulako berentzat iñoren lekua. Enb 179. Manu, gurok bioen artean lepoak berotu daioeguzan onei? Kk Ab II 11 (v. tbn. 62). Gela baten sartu ta lepua berotu arte astin-astin egitteko asmoz. Otx 33.

lepoa berotu 1, Elkar (“Deskuidatzen banaiz, ikazkin potoloak hiru perka astinduko dizkit lepoa ondo berotzeko, merezita gainera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu lepoa berotu formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez da oso erabilia, baina azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke ‘bizkarra berotu’ definitzailearekin eta Bizk. markarekin.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa lepo sarreran.

Erabileremu dialektala

Bizk.

lepoa egin (ipini, jokatu...)
du ad.-lok. Apustu egin. Lepoa egingo nuke hemendik pasatu dela.
lepoa eman
ad.-lok. bizk. Bizkarra eman. Ezpainak dar-dar zituela, lepoa eman zion sendagileari.

Aztergaia: lepoa eman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-10-24 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-11-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepo eman 1 (NEtx); lepoa eman 3 (AA, Ag).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

lepoa emon: EgAs 2.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

lepoa eman: DFrec 1.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

eman: -a.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

lepo sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

bizkarra eman.

lepoa moztu
1 dio ad.-lok. Lanabes aho-zorrotz batez eztarrian ebaki sakon bat egin edo burua moztu. Emakumea autotik irten denean, senar ohiak lepoa moztu dio laban batez. Lepoa moztera kondenatu zuten. Gillotinan lepoa moztu aurretik. Larrutu dute aharia, lepoa moztu diote.
2 dio ad.-lok. Mehatxua adierazteko erabiltzen den esapidea. (Geroaldiko adizkiekin). Hurbildu hadi berriz eta lepoa moztuko diat! Luisek harrapatzen bazaitu, lepoa moztuko dizu.
3 dio ad.-lok. Jarduera bat edo ekimen bat errotik etenarazi. Hendaiako ikastolako presidenteak zurrumurruari segituan lepoa moztu zion. Guk atxikimendua eman diegu gizarte proiektu batzuei, lepoa moztu zaienean.

Aztergaia: lepoa moztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:025 2003-07-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHdef [2] 2023-04-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. lepamoztu.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da, adierak bereiziz: fisikoa eta irudizkoa.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

moztu: -a.

lepoalde
iz. Lepoko aldea. Lepoaldea musukatu zion.

Aztergaia: lepoalde

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
lepoan
adb. Pisuez eta kidekoez mintzatuz, bizkar gainean, sorbalda gainean. Ik. bizkarrean. Gurutze astun bat ipini zioten lepoan. Elurra teilatuan, zakua lepoan, ibili beharko dugu aurtengo neguan.
Loturak

Aztergaia: lepoan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-11-07 Azpisarrera gisa onartzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-01-22 Adibide gisa onartzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: LEPOAN (V-gip; Aq 693 (G, AN), Añ (V)). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. A cuestas, al hombro, a hombros; (fig.) a cargo. "Tomar a cuestas, lepoan, soinean, bizkarrean artu" Aq 693. "A cuestas: [...] (V) lepoan eroan, artu" Añ. "Lepuan artu, tomarle a hombros (al niño). Gaixua, lepuan artuta eruan eban ostatura" Etxba Eib. "Jertsia lepuan artu ta Urkiolara" Elexp Berg. Cf. LexBi: "Alepo [...], en brazos cogido por la espalda". v. LEPO-GAINEAN. Tr. Documentado en autores vizcaínos ya desde Capanaga. Lo emplean tbn. Mendiburu, GavS, Xenpelar, Orixe, Azpillaga y Berrondo. Kurutzea lepoan eroan ebana. "A cuestas". Cap 139. [Arzaiak ardia] lepoan artu ta badarama besteetara. Mb IArg I 310. [Ardia biurtuko dezu] lepoan arturik. GavS 27. [Seinak] ez lepuan, ez etxera / ez ibilli gura / beriaz urtetiarren / uletatik tira. DurPl 50. Zaragitxu bat esku edo lepuan dabeela ardaua olagizonai eruateko. Mg PAb 128. Krutze astuna lepoan. Añ EL1 196. Zeure lepoan daroazula, Zeu ilgo zarean oea ta egur santua! Ib. 184. Kurutzia lepuan dabela. fB Ic I 76. [Umiak] nai dau alzuan edo lepuan egon. Astar II 201. Bekatu egin badot, lepoan daukat gura eta gurezko penitenzia egin bearra. Añ EL2 42 (EL1 37 bearturik ta premiñaturik nago penitenzia egitera). Ta ilten dabe beingoan / ta artu pozik lepoan / mutilak etxera eroateko. Zav Fab RIEV 1909, 30 (v. tbn. Mg in VMg 100). Eta zitualako berrogei lepuan, / bizarra zuritua erdia mosuan. AB AmaE 277. Jartzeko gurutze bat / berari lepuan, / kalbarioko mendira / arekin dijuan. Xe 356. Eruango neuke nik oraiñ lepoan geure etxea be. Ag Kr 210. Esne ontziak lepoan artu. Ag G 7. Ene artzaiak lepoan naramake zurera. "In humeris". Or Aitork 355. [Ardi-narrua] lepoan ipiñita, ardi banintz lez urtengo dot kanpora. Bilbao IpuiB 177. Oraintxe etorren atxurra lepoan artuta, etxerantza. Ib. 168. Alpargatak lepoan jarri ta ortozik joaten giñan. And AUzta 106. Esku batian argi txiki bat / eta lepoan zakua. BEnb NereA 149. Asto gaxoak arrantza baña / zaku astuna lepoan. Ib. 103. Alkate eta sekretaiuak / kulpak dituzte lepuan. Azpillaga in Uzt Noiz 44. Aixkora eskuan, zakua lepoan. Berron Kijote 108. Orregatiño arerioa / lepoan ein eban artu, / gerratez aurka ibili arren / biotz biguna agertu. FEtxeb 28. Eskoba bat lepuan. Gerrika 85. v. tbn. Kk Ab II 117. Enb 101. Insausti 109

adib.: lepo 5 iz. Batez ere Bizk. Sorbalda. Gurutze astun bat ipini zioten lepoan. Umea lepoan eraman. Artzainak lepoan darama ardia. Aitzurra lepoan harturik. Elurra teilatuan, zakua lepoan, ibili beharko dugu aurtengo neguan. Ez baita arina gainerako hautatuek lepo gainean eraman beharko duten uztarria. || hartu 2 du ad. Zerbait edo norbait nonbait jarri, edukitzeko edo garraiatzeko. Bere semea besoetan hartu zuen. Beldurra ematen dit halako ume txikia altzoan hartzeak. Lebitek hartu zuten arka sorbaldetan. Lepoan hartu eta segi aurrera! Hartu ura balde batean eta txoko batera joan dira, lanera. Hiru bidaia egin ditu Istanbulera, ordenagailu eramangarria bizkar zorroan hartuta

lepoan (hartu, jarri, eraman…): Deia, Consumer, Berria, EiTB, Jakin, Karmel, Argia, Laneki, Erlea, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

lepoan (hartu, jarri, jaso…): Berria, Urtzi Urrutikoetxea, Elizen arteko Biblia, Edorta Jimenez, Koldo Izagirre, Anton Garikano, Felipe Juaristi…

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada, eta aski izan liteke, lepo 5. adierako adibide gisa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

lepoan hartu lantzean azpisarrera gisa proposatua.

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

lepo sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

aitzurra lepoan hartuta; artzainak lepoan darama ardia.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa lepo sarreran.

lepoan hartu
1 du ad.-lok. Zerbait bizkar gainean edo bizkarretik zintzilik jarri, garraiatzeko. Ik. bizkarrean hartu. Aitzurra lepoan harturik. Ordubete lehenago atera zen etxetik, mendiko arropak soinean eta bizkar-zorroa lepoan harturik. Eskailera lepoan hartuta, atzeko aldera abiatu ginen. Lepoan hartu eta segi aurrera!
2 du ad.-lok. (Erantzukizun bat edo zerbaitek eragindako ondorioak) norberaren gain hartu, haien erantzule egin edo haien zama jasan. Egindakoa lepoan hartu eta aurrera egin beharra dago. Erraza ez den zeregina lepoan hartuz. Ez duk samurra pasatu dituan guztiak lepoan hartzea.

Aztergaia: lepoan hartu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da. Bide batez, lepoan soila ere azpisarrera egitekoa da.

lepogain
iz. Garondoa. Ik. lepondo. Ikusten du txakurrak lepogaina haragi bizi duela.

Aztergaia: lepogain

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
lepokada
iz. bizk. Bizkarrean hartzen edo ematen den kolpea. Lepokada bat hartu barik, ez dute ezer egingo alfer horiek.

Aztergaia: lepokada

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-11-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: ik. lepakada / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

lepokada bat hartu barik, ez dute ezer egingo alfer horiek.

lepoko
1 adj. Lepoan dagoena. Lepoko katea. Lepoko zapia. Lepoko zainak.
2 iz. Lepoa inguratuz jartzen den apaingarria. Urrezko lepoko ederra. Lepokoaren perlak.
3 iz. Txakurrei, katuei eta kidekoei lepoan jartzen zaien uhala edo katea. Lepokorik gabe zihoan txakurra.
4 iz. Lepoko zapia edo berogarria. Ipintzen dituzte lepokoak, baina orratzik gabe eta guztia estaltzen ez dutela.

Aztergaia: lepoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ko izengilea.

lepoluze, lepo-luze
adj. Lepoa luzea duena. Abere lepoluzea. || Botila lepoluze batzuk.
Azpisarrerak

Aztergaia: lepoluze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:HBL 2003-07-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Grafia bikoitzak

edo lepo-luze.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bahuvrîhien grafia bikoitza (ik. erabakia s.u. adarmotz).

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

lepomakur, lepo-makur
adj. bizk. Lepo-okerra. Goldelari lepomakurra.
Azpisarrerak

Aztergaia: lepomakur

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:HBL 2003-07-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Grafia bikoitzak

edo lepo-makur.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bahuvrîhiak.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

lepo-okerra.

lepomehe, lepo-mehe
adj. Lepoa mehea duena. Oraindik hemen al da lepomehe hori ere?
Azpisarrerak

Aztergaia: lepomehe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:HBL 2003-07-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Grafia bikoitzak

edo lepo-mehe.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bahuvrîhiak.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

lepomotz, lepo-motz
adj. Lepo motza duena. Mutiko lepomotza.
Azpisarrerak

Aztergaia: lepomotz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:HBL 2003-07-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Grafia bikoitzak

edo lepo-motz.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bahuvrîhiak.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

lepomoztu, lepomotz/lepomoztu, lepomozten
du ad. g. er. Lepo egin, lepoa moztu. Hiru egunen buruan erregeak lepomoztuko zaitu.

Aztergaia: lepomoztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-11-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

lepomotz/lepomoztu, lepomozten.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

lepo egin, lepoa moztu.

lepondo
iz. Garondoa. Lepondoko zuloa. Lepondo gorriko txoria.

Aztergaia: lepondo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepondo (Or, JMB, Berron; Erkiag; Bordel).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

lepondo 6 (G 1, EB 5); lepondoko 1 (EB)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

lepondo: Euskalterm 1, HiztEn-LurE.

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o+o-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondo.

leporaino bete
da/du ad.-lok. lgart. Goraino bete, erabat bete. Trena leporaino betea zetorren. Frontoi txikia leporaino bete da.
Loturak

Aztergaia: leporaino bete

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2021-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Trena leporaino betea zetorren adibidea hemen jaso.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa lepo eta bete sarreretan.

leporaino egin
ad.-lok. lgart. Asper-asper egin, nazkatu. Ik. kokoteraino egon; kokoteraino eduki. Astean bi edo hiru saio bertsotan egin behar izaten genituen; bertsotik leporaino eginda egoten ginen.

Aztergaia: leporaino egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2003-07-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepora(i)ño egin 3: Etxde JJ ("Engrazi urdanta orrek leporaño egin natxeok"), Uzt Sas ("Astean bi edo iru saio bertsotan egin bear izaten giñuzen. Bertsotik leporaño egiñak egoten giñan"), NEtx LBB ("Izeba aspergarriagorik! Leporaiño egiña du bere illoba Endrike").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

leporaino egin (lepora[i]ño egin) 3: I. Olaberria ("talo ta esnea mauka-mauka —nik umetan bezela— sartzen dutenak eta ortaz leporaiño eginda daudenak"), Siadeco ("Horrelakorik behar izanez gero, Tolosako anbulatoriora jo behar, eta badakigu, anbulatorio hau, leporaino eginik ohi dela bailara bertako premiez"), A. Albisu ("Besteak, ere, izango dute orrelako zer-edo-zer, baiñan leporaño egin det nik oraintxe").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

leporaino egin : EuskHizt (adib. gisa: bertsotik leporaino eginda egoten ginen) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa

aski da leporaino AS arautua.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

egin: -raino.

leporaino egon
1 da ad.-lok. lgart. Goraino beterik egon, erabat beterik egon. Taberna leporaino dago. Diruz leporaino zeudelakoan.
2 da ad.-lok. lgart. Nazkatuta egon. Leporaino nago; nazkatuta, gogaituta, ok eginda.
Loturak

Aztergaia: leporaino egon

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2021-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Diruz leporaino zeudelakoan adibidea hemen jaso.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa lepo eta egon sarreretan.

leporatu, lepora/leporatu, leporatzen
1 dio ad. (Zerbaiten erantzukizuna) egotzi. Hilketa berari leporatu ziotelako.
2 dio ad. (Zigor bat, lan bat...) ezarri. Hamabi urte eta eguna leporatu zizkioten.
3 du ad. Lepoan hartu edo ezarri. Ik. bizkarreratu. Berrehun kiloko harria leporatu baietz!

Aztergaia: leporatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1995-09-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

leporatu 27 ager.: B 13 (Itz, A, Or, Bilbao, Erkiag, Akes),G 14 (Zait, Etxde, Ibiñ, NEtx, Lab); lepotu 1 (Etxde).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

leporatu 54 ager.: B 2, G 7, EB 31, EgAs 14.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

leporatu : DFrec 25; AB38 3; AB50 18; HiztEn-LurE.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

leporatu, lepora(tu), leporatzen. 1 dio ad.: hilketa berari leporatu ziotelako. 2 du ad.: berrehun kiloko harria leporatu baietz!

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

leporatu, lepora(tu), leporatzen.

lepotik gora
1 lgart. Goraino, erabat. Hori lepotik gora ardoz eta sagardoz betea zegok.
2 lgart. Nazkatuta. Lepotik gora nago han eta hemen zurekin topo egiteaz.
3 lgart. Esaten dena sinetsi edo sentitu gabe. Lepotik gora bada ere, hik hitz egiok.

Aztergaia: lepotik gora

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:HBL 2003-07-08 Lantaldeak erabaki gabe utzia
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-02-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: LEPOTIK GORA (G-azp), L. GOITI (AN-5vill, B). Ref.: Gte Erd 277. a) (Estar, etc.) hasta arriba, harto. "Lepotik goiti asea naukazu (AN-5vill, B)" Gte Erd 277. v. LEPORAINO. Ori lepotik gora ardoz eta sagardoz betea zioken. Ataño TxanKan 131. Bañan oraintxen ernegatuta / bizi naiz lepotik gora. Agirre in Xa EzinB 125. "Zorretan sartua niz lepotik goiti (BN-arb)" Gte Erd 277.b) "Con falsía, insinceramente. Lepotik goora bada're, ik itzegiok" Gketx Loiola. c) Por encima del cuello (en la cabeza). Gizona, lepotik gora neurtzen da. EZBB I 130.

lepotik gora 19: Deia (“Andere edo jaun agurgarri hori, pentsatzen dut, zalantzarik ez dut egoera hau kudeatzeko zaila dela, ura lepotik gora duzuela eta agian adierazpenak ematera irten baino lehenagoko lanak badituzuela pentsatuko zenutela”), Berria 8 (“Lepotik gora du ura Greziak eta, bidenabar, Euroguneak berak”), EiTB 6 (“Lepotik gora nago zure mespretxuekin”), Argia 4 (“Kudeaketa txar baten erruz lepotik gora zorpetuta dagoen klubari?”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

lepotik gora 2: Harkaitz Cano (“Lepotik gorako gorritasun hiraz betetako batekin esan zituen Patakik azken hitzak, eta Olatz ikaratu egin zen apur bat, aulkien artetik Patakiren aurpegia ikusi zuenean, autoko moketaren kontra etzanik ia”), Koldo Biguri (“Nahikoa da alderdikidea lepotik gora komunista izatea”).

Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

lantaldeak ez daki zein indar eta hedadura duen lepotik gora (esan, hitz egin) esapideak (adib., lepotik gora esango duzu hori!, hau da, zeuk sinetsi gabe): corpusetako testuetan ez da jaso.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa sartzekoa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

lepotik gora 1 adieran kendu oharra eta adibide gehiago gehitu (oharreko egon falta da); beste horrenbeste lepotik gora 2 adieran (esan osaerako adibide bat gehitu). (2021-11-23)

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa lepo sarreran.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: (H2.2 / 2011-05-17) Oraingoz ez da hiztegian jasoko.

lepozaki
iz. Lepondoa. Zezenak adarrak lodi, ilea latz, lepozakia motz eta lodi zituen.

Aztergaia: lepozaki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepatzaki (Or) / lepo-zaki (Gy, Dv).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

lepatzaki: HiztEn (ik.); lepozaki: HiztEn-LurE.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

'lepondoa'.

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

lepozale
adj. g. er. Beldurtia, koldarra. Zahartzaroan nor ez duk lepozale?

Aztergaia: lepozale

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-11-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

lepozale 1: Mg PAb ("Soldautegija nagi, burugiñ ta lepozalia bada, irauntsi, jardun ta ekin guztiakaz leena geratuko da"); OEH argitaratuan gainera: A Ortzuri ("Zaartzaroan nor eztek lepozale?"), eta lepozaletu : A Ortzuri ("Lepozaletu zaigu Txili").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

lepozale eta lepozaletu bana: A Ortzuri (OEHko testuinguru berak).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

lepozale : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

lepozale : ElhHizt, HiruMila, DRA, PMuj DVC; lepozaletu : DRA // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBB: hurrengo itzulirako.

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zale.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

beldurtia.

 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper