Harremana

    1 emaitza hatz lodi bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.

    hatz lodi
    iz. Eskuko hatzik lodiena, beste lauren aurrez aurre jar daitekeena. Ik. erpuru; eri potots; orkoro. Hatz lodia ahoan sartuta, ume txikiak bezala. Autoren bat agertu orduko dantzan ematen dute hatz lodia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hatz lodi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EOh
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2010-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH argitaratuan: behatz handi (B; VocB, Darric ap. DRA), behatz haundi (AN-olza, B; biatz V-gip, AN-ulz), bietzaundi (V-gip). Ref.: A (beatz-andi); Bon-Ond 140; Iz Ulz (biatz); Etxba Eib (biatza); Elexp Berg (bietzaundixa). dedo pulgar. «Beatz, pouce (AN-egüés), eripulgare (AN-ilzarb), beatzaundi (AN-olza)» Bon-Ond 140. «El dedo gordo del pie» Etxba Eib. Cf. OA: Iru krutz beatz andienaz v. behatz lodi. Ber Doc (“Irur Gurutze egitea eskuieko beatz andias”), CatUt (“Zer da zeñetzea. Egitea iru krutze eskubiko biatz andiyes”), CatUlz (“Zer da zinetzia? Da eskuñeko eskuko biatz aundieki iru gurutze osoik egitia”), KIkG (“Gurutze Santuaren egitea, eskuiko beatz aundiaz iru gurutze egitea da”), ZA RIEV (“Antxin-antxiñako gizonak bat adirazitzeko, erakustatza luzatzen bide zuan, eta bi adirazitzeko, beatz orreri beste beatza, beatzaundia, elkartu”), Etxba Eib (“Mallukia jausi eta biatz-aundixa mallatu desta”), HErot (“Guk hemen askotan esaten diogu behatz haundia pitilinari”); behatz lodi (G; Lar, Hb ap. Lh, H). Dedo pulgar. «Pólice, atzlodia, beatzlodia» Lar. «(V, G), pouce» H. v. behatz handi. CatBurg (“Zer da ziñatzea? Da eskuieko beatz lodia[t]z hiru gurutze egitea"), Añ CatAn ("Eskuñeko beatz lodiaz"), Legaz ("Eskuñeko eskuko beatz lodiaz"), Ag AL ("Abarka urratuetatik beatz lodi biak agirian ekarzan"), Ag G ("Gizonezkoak, beren beatz lodiak aizkora-itaien aoetan erabilliaz [zebiltzen]"), Ldi IL (“Bereala, eldu zidak eskuko beatz lodia, nagon alkitik derriorrean yaiki-arazi, ta an naramatxik zuzen-zuzenean”); behatz motz «Betz-motz [sic], dedo pulgar» Darric (ap. DRA); behatz nagusi «(G), pólice, pulgar» PMuj; behatz potolo (G). Dedo pulgar; eri-behatz (Ae, Sal, R, ehi-behatz S), eri-beratz (AN-erro; Hb ap Lh). Ref.: VocPir, A Apend (eri beratz), Lrq (ehi), Iz R, ContR. Dedo pulgar. «Eribiatza, dedo pulgar» Mdg «Erebíatza (5 sil.), el dedo pulgar (lenengo eribíatza esan zuen)» Iz R v. 1 behatz; CatLuz (“Eskuineko eskuko erhi behatzaz hirur Kurutze egitea”), Lrq Larraja RIEV 1935 (“Ehi behatz müthürrai eman ziua martellü khaldü izigarri bat”), Tbn. hay eri beatz en LE Doc según el editor; eri handi (“R-is-uzt, BN-baig, S; Dv). Ref.: A (eri); ContR. Dedo pulgar; eri potots (L-sar ap. A; Dv [BN-lab], H). Dedo pulgar; Dv Ir 29,20 (“Eskuineko eskuaren eta eskuineko zangoko erhipototsen gainean”) (Bibl erhi potots); eri pulgare (AN-ilzarb ap. Bon-Ond 222) “Pouce” Bon-Ond; erkoro (V-ger-ple-arr-m ap. A; Mg PAbVoc), erkolo (V-och ap. A), erkeru (V-ger ap. Holmer ApuntV). 1 dedo pulgar v. eskoro; A EY (“Bost atz ezkerrekoak banan banan ikututa esaten da [erkoroti adita]”), A EY (“escrito erkorro, posiblemente errata); 2 Izt D (“Gaztelako itxu gaita zamora jotzalleak ardandegi zuloetan ari oi diraden bezala, batetik bultza, bestetik erkoro, beren oslankaiak asko aldiz eskuetatik botatzen diezatela (Interpr?)”); erpuru (V-ple-ger-m, G-azp; Lar, Aq, Añ, Dv, H). 1 dedo pulgar «Erpurua, beatzaundia» ZA RIEV 1928 v. erkoro; CatOiq (“Eskuiko erpuruarekin hiru gurutze egitea”), Itz Azald (“Eskumako erpuruagaz”), v. tbn. KIkV; A EY (“Erpuruaz [beatz andiaz] esku-muturra yotzen duena sorgina omenda”), Ol Ep 1,6 (“Atxillotu zuten ta esku-oñetako erpuruak moztu zizkioten”); hatz handi (V-al; Lcc), atzaundi (V.gip) «dedo pulgar» Lcc; Etxba Eib (“Atzoskola juan bihar jata atzaundixan”);

    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    hatz lodi (V-ger ap. A; Lar, Añ, H). Dedo pulgar. «Empulguera, con que se aprisionan lod dedos pulgares, atz lodiaren lokarriak, lokaiak» Lar. «Atz lodi edo nagusija, edo […], gran doigt (Astar)» H. «Atzandi, atz lodi, biotzeko, dedo del corazón» A; hatz nagusi «Atz lodi edo nagusija, edo […], grand doigt (Astar)» H; lodikatz (Lar – H (V, G)). “Pulgar, el dedo gordo, lodikatza, atz lodia” Lar. “Gros doigt, pouce” H. v. HATZ LODI; orkoro (V-arr ap. A; Añ (V), Izt 34r, H (V), Zam Voc), orkolo (V-arr-oroz ap. A; Izt 34r Dv (V), H). 1. Dedo pulgar. “Pulgar”, “pólice” Añ. v. erkoro. Arz (“Eskumako eskuko orkoroagaz”). Astar (“Iru kurutze oneek egin biar dituguz eskumako atz nagusi edo lodijagaz edo orkoruagaz”), Ur CatArrig (“Eskoako eskuko orkoloagaz”). Azc PB (“Orkoro bietako / atzazal-artean”), Larrak EG 1957 (“Atz orkoroa"), 65. v. tbn. Cb CatV 14. CatLlo 11. CatBus 9. 2. Pulgada. Izt C (“Ur oen anditasuna da neguan zazpi orkoro eta lau udan”).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    atzamar lodi: JokoBild (“Orduan, bi eskuak burla egiteko keinua osatuz jar ditzatela esango diegu, hau da, hatzamar lodia sudurrean eta eskua zabal zabalik, beste eskua segidan”), Hizkilimin/3 (“Atzamar lodia beste atzamar lodiagaz”); atzamar potolo: Elexp Krabelina (“Baina gero, eskuinaz, atzamar potoloa nonbaitetik eta beste guztiak beste nonbaitetik sartzeko imintzio adierazkor bat egin zuen”); behatz gizen: B. Latiegi (“Ontto-kapel beltz dotorea eskubiaz pixka bat jaso, eta esku ortako beatz gizenez burua askatzen isilik gelditu zan une batez Watson”); behatz handi: A. Zavala (“Bañan Txirritak zintzurretik elduta zeukan etsaya ta beatz aundi biak sartuta estutu egiten zion itoaz”), JAIraz Joañixio (“Eta txamarrari atzekoaldera bultzaz esku bat galtzen zakelean sartu zun; bestean beatz aundina, berriro txamarra atzeratuz, galtzarbean”), F. Mendizabal (“Lasterketa luzeko korrikalariek sarritan orpoa jartzen dute lehenengo lurrean eta gero oinaren gainerako zatia, metatartsoa eta behatzandi-azpia”); behatz lodi: A. Urretavizcaya (“eskubiko eskuan ezkutatzen zen behatz lodi gaixoa laztandu”); eri potots: Eskual 1909 (“Herriko laborari gaizoek milika dezatela erhi pututsa”), P. Mac Orlan (“erhi pototsa edoskitzen ari zen haur herabetuari goxokiak eskaini zizkion”); erpuru: E. Garmendia (“Zotzak erabiltzeko bat erpuruaren basearekin heldu behar da, bigarren zotza erpuruaren muturrarekin eta eri erakuslearekin helduz eta horrela saiatu”), UZEI (“Eskuzabalaren kanpoko ertzaren [ertz erradialaren] irtenune biribildua, erpuruaren oinaldean, behatz horri lotutako muskulu laburrek eratua”), J.M. Irigoien (“Aurpegia hauskara zuen eta erpururik ez zuen eskuari begiratu bat ematen ikusi nuen”), I. Unzurrunzaga (“sega pikatzen erpurua zauritu zuen batek sakon”), E. Agirre (“Artega, urduri zegoenean, oraintxe bezala, erpurua eta hatz erakuslea belarrietatik pasatzen zituen”), A. Garro (“Erpurua”); hatz erpuru: Zipristin/6 (“Eskua irekita eta hatz erpurua luzatuz”); hatz lodi: Betiko loa (“Zigarroa piztu, ke bafada bat bota eta hatz lodiaren hozkatzeari begira egon nintzen piska batean, isil-isilik”), J. Elosegi (“zintzurrestea hatz lodiaren eta gainerakoen artean harturik”), P. Urzelai (“Gerestaren eskuineko eskuaren hatz lodia praken eskuineko poltsikoan sartuta ageri da”), G. Aranguren (“Eskuin eskuaren hatz lodia zikindu eta bi paperetan hatz aztarna utzi dut”), M. Gomendio (“eskua zabalduta hatz lodiaren puntatik hatz txikiaren puntaraino dagoen distantzia”).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    HiztEn: hatz lodi (erpurua, lehen hatza), erpuru, orkoro (erpurua, hatz lodia), eri potots (eri sarreraren azpisarrera gisa); LurE: erpuru (behatz lodia), orkoro (erpurua, behatz lodia).

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Ik. A EY: 1. La lara la la lalarala lalala, / laralala la lararalala. / Lenengotxu ori, / punta beatz ori, / beste guztien artean / lodia dok ori. // 2. Bigarrentxu ori, / punta beatz ori, / beste guztien artean / bizkorra dok ori. // 3. Irugarren ori, / punta beatz ori, / beste guztien artean / luzea dok ori. // 4. Laugarrentzu ori, / punta beatz ori, / beste guztien artean / alperra dok ori. // 5. Boskarrentzu ori, / punta beatz ori, / beste guztien artean / txikarra dok ori. // Etniker: Lenengotxu ori / punta-beatz ori, / beste guztien aldean / trokotza dok ori. // Bigarrentxu ori / punta-beatz ori, / beste guztien aldean / bizkorra dok ori. // Irugarrentxu ori / punta-beatz ori, / beste guztien aldean / luzea dok ori. // Laugarrentxu ori / punta-beatz ori, / beste gustien aldean / lerdoa dok ori. // Bostkarrentxu ori / punta-beatz ori, / beste guztien aldean / txatxarra dok ori. // Cf. Iñaki Gaminde: Olgetan-Benetan: Umezaroaren Lexikoa Bizkaian (I): "Atzamarren tasunak, ez izenak, banan-banan aipatzen direla egiten da kantu ospetsua den ondoko hau..."

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    EuskHizt: erpuru, orkoro (definizioetan: hatz lodia, behatz lodia); ElhHizt: erpuru, hatz lodi, orkoro; EskolaHE: erpuru, orkoro (definizioetan: behatz lodia); HiruMila: erpuru.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    erpuru eta «orkoro Bizk. 'erpurua'».

    Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

    behatz handi | Z4B:EEBS:003 | H | 2002-10-09

    Lantaldearen irizpideak
    Anbiguitatea saihesteko bidea eskaintzen du

    lodi izenondoa hobetsi da, handi eta nagusi bezalakoen kaltetan, argiena berau delakoan.

    Informazio osagarria
    Sinonimoa(k)

    ik. erpuru, orkoro.

    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    hatzen izenak.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    hatz sarrerari dagokion azpisarrera.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]: 1- Azpisarrerak erantsi: hatz erdiko. hatz nagi. hatz lodi. hatz-buru edo hatz buru iz. 'hatz-punta'. hatz-zorro edo hatz zorro iz. 'titarea'. || 1- Hizkuntzarentzat aberasgarriak dira. 2- Lexikalizazio maila handiko izen-lokuzioak dira.

     - Erabakia: (H2.2 / 2010-02-08) Forma berririk ez da orain erantsiko.

     - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): Onartu da hatz lodi AS gisa hatz sarreran Sin. erpuru, erkoro

     

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper