Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: erreka-lanproi: Lampetra planeri; errekatxindor: Cettia cetti.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: erreka jo

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: erreka-txori , errekan , errekara , errekatik atera, erreka-zola, erreka-zulo .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

erreka jo

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ERREKA-BAZTER (Añ). Orilla de un arroyo. "Ribera" Añ. v. ERREKA-ERTZ. Gipuzkoako erreka bazterretan. Izt C 134. Erreka baztarretako sagatz, altz eta arantzei. Apaol 22. Leaburuko erreka-bastartxo ospelean. Munita 83. Abiatu zan erreka bazterrak gora. And AUzta 44. An bazegoala erbia, eperra, edozein erreka-bazterretan berriz ateak... TxGarm BordaB 148. Lizarrak maite du ura. Geiena erreka-bazterrean edo mendi-zokoetan ugaritzen da. Ostolaiz 37. Joaiten ginelarik Latxetako erreka bazterretan [...] basa-marrubiketa. Larre ArtzainE 13. v. tbn. Goñi 24. Ox 107. SM Zirik 35. Anab Aprika 40. Erreka-baztar: BBarand 16. AZink 127

adib: erreka 1 iz. Etorri txikiko ur-lasterra. Ik. ibai. Ubiaga eta Anziain errekak. Arnegiko errekan. Erreka aldeko zuhaitzak. Gipuzkoako erreka bazterretan. Errekak eta ibaiak. Zuzenean itsasora doan erreka. Erreka garbiak. Goroldio lizuna erreka agorretan. Ez edan errekan, ahal baduk iturrian.

erreka(-)bazter 41: Deia, Consumer 2, HABE 2, Berria 12, EiTB 3, Argia 8, Erlea 5, DiarioVasco 8.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

erreka(-)bazter 50: Herria 7, Berria 2, Pello Lizarralde 6, Elizen arteko Biblia 3, Patziku Perurena 5, Jean Baptiste Etxarren 3, Patxi Iturritegi 2, Koldo Biguri 2, Eider Rodriguez 2, Bernardo Atxaga 2, Hasier Etxeberria 2, Aurelia Arkotxa, Pablo Sastre, Joxemari Urteaga, Iñaki Segurola…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bazter.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa erreka sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ERREKA-ERTZ. Orilla de un arroyo. v. ERREKA-BAZTER. Erreka-ertzean landa bat dago luze luze iarrita. Ag AL 23. Erreka ertzean aize garbia. Or Mi 25. Erreka ertz-ertzean errenkadan dagozan atx-bitarteak. Akes Ipiñ 28. Arratzuko bidean ba-da zerra bat erreka-ertzean. Vill in Gand Elorri 16. Ibarlako erreka ertzetik joan-etorri bat egin dogu. Alzola Atalak 68. Zugaitz-jenero au mendietan asko ikusten da, erreka-ertzetan. Ostolaiz 121.

def: errekondo iz. g.er. Erreka-ertza, erreka-ondoa. Zeru goia garbi dago eta errekondoan izotza.

erreka-ertz 20 Deia (“non dago/ soldadu ezezagunaren hilobia?/ esango diot, jauna/ edozein erreka ertzetan/ meskita bakoitzeko aulkian/ etxe bakoitzaren atarian”), Elhuyar (“ontinalis antipyretica espeziea bezala, Sphagnum magellanicum espeziea ere erreka ertzetan hazten da”), Consumer 3 (“Lurrintsu bikaina, belardietan, erreka ertzetan eta suak harturiko basoetan ugaltzen da”), Berria 6 (“Bestelako fenomenoekin egiten den bezalaxe; erreka bat handitzea espero baduzu, erreka ertzean bizi direnak urruntzea da neurririk eraginkorrena”), Karmel (“Erreka ertzean lerden da leixarra, Iretargi alboan ageri da artizarra...”), Argia (“Eguna joan eta eguna etorri, nonbait utzi zituen lurrak gogoan, erreka ertzeko saila izerdiz ontzen diharduen gizonak zer pentsatua eman dit”), Erlea 4 (“Etxetik atera eta erreka ertzetik ematen zituen paseoak…”), DiarioVasco 3 (“Ikasleek erreka ertzean eta bidegorrian era guztietako zaborrak topatu zituzten”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

erreka(-)ertz 25: Bernardo Atxaga 6 (“Hilerriaren ondotik bide bat pasatzen zen, erreka ertzeko zalditegietatik atera eta rantxoko etxeetara joaten zena, muinoan gora”), Urtzi Urrutikoetxea 5 (“Erreka ertzetik jotzea erabaki duzu”), Joan Mari Irigoien 2 (“Eta "ibili duk", erran diat, ez baitabil dagoeneko... zeren erreka ertzeko lahar batzuen artean egin baitu azkenean habia”), Aitor Arana, Elizen arteko Biblia, Joan Mari Irigoien, Arantxa Iturbe, Txillardegi…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Libre samarra dirudi eta aski da definitzaile gisa uztea.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ertz.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Batez ere Bizk.

Forma baten adiera(k)

mandatua; mezua.

Euskaltzaindiaren Arauak

errekaitatu, errekaita, errekaitatzen. Ipar. Zah. du ad. 1 'bildu'. 2 'zaindu, artatu'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. (Zah.?). Ik. (1) bildu; (2) zaindu, artatu

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errekaitatu, errekaita, errekaitatzen

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 1 'arta'. 2 'erreminta'.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

1. arta; 2. erreminta; 3. adkor.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-alde (cf. elizalde).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erreka sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

errekan egon, ezarri, gelditu, izan... gisa erabilia; eta Ipar.an maiz peko errekan moduan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erreka sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

errekara jausi, joan, ari, egin, eraman... gisa erabilia; eta Ipar.an maiz peko errekara moduan.

Euskaltzaindiaren Arauak

errekaratu, errekara(tu), errekaratzen. Ipar. da/du ad. 'erreka jo': etxea errekaratu zaio.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errekaratu, errekara, errekaratzen

Erabileremu dialektala

Ipar. Ik. erreka jo

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

etxea errekaratu zaio

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errekargu (eta 3 premiamendu e.) 7 aldiz jaso da, buletinetan: BAO 1992 eta 1993 5, adib.: "zerrendatuko diren zenbateko, errekargu eta kontzeptuen zioz", "printzipalaren ziozko bederatziehun eta berrogeitemeretzi mila ehun eta berrogeita hamabi (959.152), gehi premiamendu errekarguen ziozko ehun eta laurogeita hamaika mila zortziehun eta hogeita hamar (191.830) mila"; BEO 1990: "Jakin erazten dut: Nire agindupeko Biltzailetza honetan, (...), printzipal, premiamendu errekargu eta atera daitezkeen kostu eta gastuetarako kalkulaturiko milioi bat bostehun eta berrogei mila hirurehun eta laurogeitasei pezetako zenbatekoan, jarraitzen den premiamenduzko administrazio espedientean, 1990.eko irailaren 27an, hurrengo finka bahitzeko idaztoharra egin zedin, Agindua eman nuela"; GAO 1993: "Anotazio horiek guztiek ondorengo zenbatekoak dituzten zorrak bermatzen dituzte: 49.901.527 pta. zenbateko nagusi gisa, gehi 9.980.301 pta. premiamenduzko errekarguetan".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errekargatu : AB38 1, HiztEn; errekargo : DFrec 1; errekargu : DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 33 (hauetan atzerakinengatiko e. 1, baliokidetasun-e. 1, etab.) // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

gaineko : AgAld; gainordain : AdminMila, AdminEL; gehigarri : AgAld, EurItune (eu (zerga)-gehigarriak ezartzea; es imponer recargos; fr prononcer des majorations; de Zuschläge festsetzen; en to impose surcharges; it infliggere aumenti); gehikuntza : AgAld; // es recargo formaren ordainik ez dugu aurkitu ap. HezkAdmin, AdminHizt, LurraldeAntol.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errekargu : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal recargo / surcharge; majoration; surtaxe; aggravation, etab. formen ordainak: HiztHand: gainkarga; Fin. emendatze // HiruMila: 1 aumento de carga: birkarga; 2 der.: nuevo cargo: birkargu; 3 nuevo gravamen: errekargu, gainordain // ElhHizt: 1 berriz kargatze / zamatze; gehiago kargatze / zamatze; 2 gainordain, errekargu // Lur EF/FE: gainkarga, gehiegizko karga / Ø / Ø / Ø // Casve FE: zamahaborokin, zamazgoiti(ko), zamaberri, zamahaboro; (lettre) aldegainetiko; (tech.) indar-goiti / emendatze, goititze, goratze, gorentze, zehitze / arrapetxa, petxa goregi / gaizkitze // HaizeG FB: goiti-karga, zamaz-gaineko, zama-soberakin, sobera-karga, errekarga / goititze / Ø // T-L LBF: errekarga, zama berri, zamaz gaineko, zama soberakin / goititze / tatsa doble / Ø // PMuj DCV: 1 sobrecarga: zama berri, bir-zama, zamaz-gaiñeko; 2 aumento: geitasun, geigarri, eraskin; 3 sobretasa: sariz-gaiñeko, sari-gain; 4 aumento de fiebre: sukar-geitze, sukar-berritze // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Azkue Aurkibidea.

errekargu 268: Argia 3, Berria 9, Deustuko Unibertsitatea 94, DiarioVasco 29, Euskal Herriko Agintaritza 3, EiTB 8, Consumer 9, Espainiako Gobernua 78, Goiena, Gomylex 11, Laneki 22, UEU.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errekargu 1, Berria.

Zerrenda osagarriak

BEZ: "Baliokidetasun errekargua: Recargo (de) equivalencia"; "Baliokidetasun errekarguko erregimen bereziko eragiketak (emateak): Operaciones (entregas) en régimen especial recargo de equivalencia"; "Bizkaiko Herrialde Historikoaren errekargua: Recargo Territorio Histórico Bizkaia"; "Luzamendu errekargua: Recargo de prórroga"; "Udal errekargua: Recargo municipal".

Euskal ordain egokia bilatu eta proposatuko da

gaztelaniazkoa bakarrik izanik, arazoak daude onartzeko, nahiz aski erabilia den; ordezkoak proposatzean ere, zalantzak aitortu nahi dira: a) gehigarri egokia izan liteke, baina beti balio ote du? b) gain-x osaerakoren bat (gainkarga aipatu da, adieraren aldetik egokituz: 'karga ekonomiko erantsia').

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta Euskaltermen zein hiztegi orokorretan jasoa dago.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-harri.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

atera: -tik.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erreka sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

hondamenditik atera.