Harremana

    Euskaltzaindiaren Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Hiztegi orokorrak
    4. Euskaltzaindiaren Hiztegia

    49470 emaitza bilaketarentzat - [451 - 500] bistaratzen.

    adelazale
    iz. zub. Prestatzailea, antolatzailea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adelazale

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

    . Er. gabea, baina onartzekoa, ez baitu trabarik egiten.

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -zale/-tzaile.

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Zub.

    adelu
    1 iz. g. er. Apaingarria. Horrenbeste bitxi eta adeluren artean geure buruak handi ikusirik.
    2 iz. Batez ere zub. Prestaketa, antolaketa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adelu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    1 prestaketa. 2 apaingarria.

    adendar
    1 adj. Adengoa, Adeni dagokiona. Adendar idazlea.
    2 iz. Adengo herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adendar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    EArauak 38: Yemengo Errepublika / Yemen; yemendar; Aden; adendar.

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tar.

    adenina
    iz. biokim. Azido nukleikoen osagai diren base nitrogenatuetako bat. DNAren osagai nagusiak lau dira: adenina, guanina, zitosina eta timina.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adenina

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2002-09-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

    Lantaldearen irizpideak
    Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

    nazioartekoa da, eta onartzekoa, beste lau base nitrogenodunen izenak bezala (guanina, timina, zitosina, urazilo).

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Biokim.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): adenina iz. Biokim.

    adesara
    adb. zub. Arestian.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adesara

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Forma nagusia da gaur

    .1: forma zahar osoa hobetsi da, nahiz gaur adesí laburtua ezagunagoa den.

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Zub.

    Forma baten adiera(k)

    arestian.

    adi egon
    ad.-lok. Erne egon. Jaungoikoa beti dago adi eta begira. Niri adi dago. Umeari adi egon dira. Elkarren adi egon. Doinu horren adi nago.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adi egon

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1993-09-29 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Ikusiko da eratorriari dagokion formatua

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]: hobe litzateke adi egon / ibili jartzea.

     - Erabakia: BAgiria (2000-02-25): adi ibili jartzea ez da onartu.

    adi1
    adb. Zentzumenak erne. Adi gelditu zen ate ondoan. Herri osoa eduki zenuen adi zeure inguruan. || Belarria adi eta erne ipini. || Adi-adi eta arretatsu entzun genion. Erne zebilen, adi-adi, begia zorrotz, dena ikusi eta dena ikasi beharrez.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    Azpisarrerak
    adi2
    iz. g. er. Arreta.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    Azpisarrerak
    adia
    iz. Deiadarra, auhena edo deitorea, bereziki norbaiten heriotzak eragina. Han daude oinazez lehertzen, adiaz eta orroz. Hemen aitortu nahi ez duzuna han aitortuko duzu adiaz eta negarrez. Negarrak eta adiak. Egizue negar eta adia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Zerbait jantzi eta hornitu beharko genuke hitza. OEHn aipatzen diren adibidez gain, gogora beste bi hauek, biak Agirre Asteasukoarenak: "eta emen aitortu nai ez dezuna, an aitortuco dezu adiaz, eta negarrez". III, 164, eta "gau erdico demboran aditu cituan cateen otsac, eta adia izugarriac". III, 170' (2001-04).

     - [E123]: 'bat nator oharrarekin. Adiera emango nioke 'auhena, deitorea', eta Agirre Asteasukoaren lehen adibidea, esaterako'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-05-29): ''ahuena, deitorea' gehituko zaio adiera gisa eta J.B. Agirreren adibide hau erantsiko da: emen aitortu nai ez dezuna, an aitortuko dezu adiaz, eta negarrez'.

    adia galdu
    ad.-lok. Arreta galdu. Aho zabalka eta adia galdurik egon da goiz osoan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adia galdu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

    Lantaldearen irizpideak
    Lexia konplexua (erabileremu mugatukoa)

    osaeraz iluna da (adi iz. kategoriakorik ez baitugu), eta es distraer(se) adierazteko balio izan zezakeen arren, oraingoz baztertzea erabaki da (eta ordaintzat aipatu dira: barreiatu eta, onartzen bada, adigabetu).

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E306]: "I. Sarasolaren Euskal Hiztegian zegoelako sartu genuen guk gure hiztegian" (2001-01-23)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E123]: 'adi 2 iz. onartuko balitz, gardena izango litzateke eta , nire iritziz, onargarria' (2001-03-28).

    adiabatiko
    adj. fis. Prozesu termikoez mintzatuz, inguruarekin berorik trukatu gabe gertatzen dena; gauzez mintzatuz, beroa sartzen edo ateratzen uzten ez duena. Teoriatik dakigunez, prozesu adiabatikoetan entropiaren aldaketa nulua da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adiabatiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau 2001-07-20
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:28 1997-03-12 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Lantaldearen irizpideak
    Zalantzazkoa da mailegua, teknizismo mugakoa baita

    Tekn. mugakoa: entziklopediek eta jasotzen dute, Fis. eta Termodinamikan aski arrunta da, baina hortik kanpo erabat arrotza.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E306]: "Badakigu oso subjektiboa dela, baina hizkuntzalaritzako 'adstratu' termino tekniko samarra sartuz gero, fisika eta kimikan nahikoa arrunta den hau sartzeko eskatuko genizueke. Ez dakigu, adibidez, Batxilergoko ikasleek 'adstratu' zer den ikasiko duten, baina ziur izan fisika ikasten dutenak seguru topatuko direla 'adiabatiko'-rekin; 'adiabatiko' sartzea onartuz gero, beste hauek ere sartzekoa lirateke: 'isotermiko', 'isometriko' eta 'isobariko' (sail horretako gehiago daude, baino teknikoegitzat jotzen ditugu)" (2001-01-23)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E123]: 'Entziklopedia laburretan jasotzen da, beraz, sartu egingo nuke' (2001-03-28).

     - Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'sartzea onartu da'.

    adiagile
    iz. Erostaria. 1581ean, adiagileen ikuskizunek indarrean jarraitzen zuten Azkoitian.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adiagile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

    Ik. erostari.

    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -gile.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Bat nator proposamenerakin. Nik ez nuke "h. erostari" ipiniko' (2001-04).

     - [E123]: 'OEHko datuak ikusirik, eta, batez ere, adiakari 'erostaria' egiten dela, (eta ez h. erostaria) hemen ere berdin egitea proposatzen dut, hots, adiera eman, eta ez hobetsi' (2001-03-28).

     - Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'ez da hobespen markarik emango. Adiera emango da soil soilik: 'erostaria''. Erabakia (2001-07-20): 'adiagile-ri dagokion oharra ontzat eman da: adiera emango da, hobespen zeinurik gabe'.

    adiaka
    adb. Adia eginez. Adiaka egon.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adiaka

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    adiaka adlag.

    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ka.

    adiakari
    1 iz. Erostaria.
    2 iz. Apo-hontza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adiakari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. hontza (apo-) / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    1 erostaria. 2 hegazti harraparia.

    Landare eta animalien taxonomi izena

    Syrnium aluco.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E302]: "Oker ez banabil, Strix aluco da adiakariedo urubiizenekin ezagutzen den gautxori harraparia. Sarasolaren Hauta-lanerako Euskal Hiztegitik kutsua ekarritako errata dirudi Syrnium aluco hori. Ez dut uste adiakari apo-hontzaren sinonimoa izan daitekeenik ElhHizt datorren bezala, apo-hontzak kli-klo (edo pi-po) kantatzen baitu apoek bezala eta ez adiaka ibili" (2000-11-08)

    adiakatu, adiaka/adiakatu, adiakatzen
    da ad. Adia egin. Negar egin dugu eta ez zarete adiakatu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adiakatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    adiakatu, adiaka, adiakatzen. da ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    adiakatu, adiaka, adiakatzen

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: BAgiria (2000-02-24): sarreran aditz direnei ezartzen zaizkien oharrak gehituko zaizkio.

    adib.
    adibidez-en laburdura.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: adib.

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:24 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Formatu erabaki gabeak

    laburdurei zein formatu dagokien erabaki gabe dugu (eta ikusteko, horietako zein jaso behar den).

    Forma baten adiera(k)

    'adibidez'en laburdura.

    adibide
    iz. Zerbait argitzeko edo ulertarazteko erabiltzen den aipu edo gertaera. Ik. etsenplu. Adibideak jarri. Adibide gisa. Adibiderik ezagunena. Adibide argia, adierazgarria, jakingarria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    Azpisarrerak

    Aztergaia: adibide

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: adibidez

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Bidenabar, adibide bat ezartzen bada, garbi utz liteke koma erabili behar dugun ala ez. "Zuk, adibidez, ez duzu hitz bete", edo' (2001-04).

     - [E123]: 'ongi iruditzen zait'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'adibide-ren azpisarrera gisa ematen den adibidez-ekin, etsenplu bat emango da, koma artean behar duela erakutsiz: Zuk, adibidez, ez duzu hitza bete'.

    adibidetegi
    iz. Zerbaiten adibideak biltzen diren atala. Berariazko corpus bat aztertu eta adibidetegi zabal samarra lortzen saiatu dira batzordekideak. Hots-adibidetegia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adibidetegi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2002-09-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Ongi eratua da

    forma berri ongi eratua, eta onartzekoa, gutxitan erabilia den arren.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [K201]: "Hitz hori ere sar daiteke 'ejemplario' adierazteko" (2000-10-04)

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): adibidetegi

    adibidez
    adb. Aurretik esan dena argitzeko edo zehazteko, adibide bat edo gehiago aipatzen direnean erabiltzen den esapidea. Har dezagun, adibidez, lehen kapituluak dioena. Badira oso elikagai merkeak, arroza, patata eta ogia, adibidez. Adibidez, eman dezagun (...).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Loturak

    Aztergaia: adibidez

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01 1993-09-29 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    adib. laburdura jasotzeko eskatuz.

    adiera
    1 iz. Hitz baten esanahia; bereziki, bat baino gehiago dituenean, haietako bakoitza. 45.000 hitz; 57.000 adiera. "Kutsu" hitzaren adierarik zabalduena. Hitz ugariak, aberatsak, adiera bereziz josiak behar ditugu.
    2 iz. g. er. Adimena, ezaguera.
    3 iz. g. er. Arreta, oharmena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adiera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    adierazezin
    adj. Ezin adierazizkoa. Baina adierazezina izateak ez du, haatik, esan nahi izatasunik ez duenik: badago, egon, adieraz ezin daitekeena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazezin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: adieraztezin / LurE: + / ElhHizt: adieraztezin / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -z(i)+e-.

    Atzizkien araberako erabakiak

    -ezin.

    adierazgarri
    1 iz. Zerbait adierazten duen gauza. Ik. seinale. Besoan zeraman taldearen adierazgarria. Euskara, Euskal Herriaren adierazgarri nagusia. Gaitz ezkutuaren adierazgarri diren agerpenak.
    2 adj. Zerbait argi eta egoki adierazten duena. Adibide adierazgarriak aipatu ditu. Liburuak izenburu benetan adierazgarria darama.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazgarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:06 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    adierazgarri 1 iz.: besoan zeraman taldearen adierazgarria. 2 izond.: adibide adierazgarriak aipatu ditu.

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -z(i) + g-.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    1. iz. ("besoan zeraman taldearen adierazgarria"); 2. izond. ("adibide adierazgarriak aipatu ditu").

    adierazgarritasun
    iz. Adierazgarria denaren nolakotasuna; adierazgarria izateko ahalmena. Sinboloaren kontzeptuaren azpian abstrakzioa eta adierazgarritasuna ezkutatzen dira. Gorputzaren mugimendu eta keinuek adierazgarritasun berezia dute ahozko arloan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazgarritasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:007 2002-09-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

    adierazi1, adieraz, adierazten
    1 du ad. Aditzera eman, jakinarazi. Ederki, garbi adierazi. Idazlearen eginkizuna erraz da adierazten, gaitz betetzen. Ezin adierazi den poza. Ezin adierazizko etsipen eta larritasuna. Zer adierazi nahi duzu horren bitartez?
    2 du ad. Zerbaitek halako esanahia izan, zerbaiten seinale edo ikur izan. Onetsi euskal hitza da, baina ez du 'bedeinkatu' adierazten, 'maitatu' baizik. Batuketa adierazteko "+" ikurra erabiltzen da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    adierazi2
    iz. hizkl. Ikur linguistikoaren edukia. Adierazlea eta adierazia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    adierazkizun
    iz. Adierazi behar den gauza. Harritzekoa da nola moldatzen den adierazkizunik zailenak hizkera argi, zehatz eta garbi batean adierazten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazkizun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    adierazi behar dena.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E123]: 'adiera ematean 'adierazi (behar) dena' emango nuke, ez baita nahitaez geroko zerbait, 'adierazi dena' ere izan daiteke' (2001-03-28).

     - Erabakia: Erabakia: ''adierazi (behar) dena''.

    adierazkor
    adj. Bizitasunez edo argiro adierazten duena. Hitz adierazkorren ortografia. Bizia eta adierazkorra bada, zertarako behar du garbia izan?
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazkor

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:11 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    adierazkor: hitz adierazkorren ortografia.

    Informazio lexikografikoa
    Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

    "hitz adierazkorren ortografia"

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Adibidea erantsiko bagenu?' (2001-04).

     - [E123]: 'lehen itzulian dugu arautua adierazkor adibide eta guzti: hitz adierazkorren ortografia'.

    adierazkortasun
    iz. Adierazkorra denaren nolakotasuna; adierazkorra izateko ahalmena. Hor, bertsoaren bukaeran, egokitu zituen Amurizak bere formulak, adierazkortasunez beteak. Neure adierazkortasunik eza, neure hizketako moztasuna kitatzeko hasi nintzen idazten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazkortasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:41 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    adierazle
    1 iz. Interpretea. Eta ez zekiten Josek aditzen ziela, adierazlearen bitartez hitz egiten zielako. Mundu guztiko hizkuntzen ezagutza eman zien, bide hartaz adierazlerik gabe elkar ulertzeko.
    2 iz. Exegeta. San Paulo, Ebanjelioaren adierazle zorrotza.
    3 iz. Beste norbaiten edo zerbaiten nahia edo sentimena aditzera ematen duen gauza. Inoren ezinegonaren adierazle bihurtu. Begiak, bihotzaren adierazleak. || Bidali, Jauna, zerorren uso bake-adierazlea.
    4 iz. hizkl. Ikur linguistikoaren forma. Adierazlea eta adierazia.
    5 iz. ekon. Ekonomiaren egoera eta garapena adierazten duen datua. Abuztuan automobil berrien salmentak behera egin zuen eta adierazle hori oso erabilia izan ohi da kontsumoaren joera ikusteko. Euribor adierazlea % 2,297ra igo da maiatzean.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazle

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:06 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    adierazmolde
    iz. Zerbait adierazteko moldea. Ahozko adierazmoldearen eta idatzizkoaren arteko aldeak, ez dira uste den bezain sakonak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    adierazpen
    1 iz. Adieraztea, azalpena. Hitz ezezagunen adierazpena. Ikasgaiaren adierazpenean.
    2 iz. Jendaurrean zerbait aditzera emateko egiten den izkribua. Ik. agiri. Euskaltzaindiak bere VIII. Biltzarraren ondoan adierazpen hau agertzen du. Gobernuaren adierazpena.
    3 iz. Norbaitek bere barnean duena adieraztea, bereziki hizkuntzaren bidez. Sentimenen adierazpena. Adierazpen teknikak.
    4 iz. Ikur edo zenbaki bidezko forma matematikoa. Adierazpen matematikoak arkatzez paperean idazteak ez du inolako sekreturik, baina beste kontu bat da idazmakinaz egitea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazpen

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    adib. gisa gehituz: adierazpen-askatasuna.

    adierazpen askatasun, adierazpen-askatasun
    iz. Iritziak, ideiak edo informazioa libreki adierazteko eta zabaltzeko eskubidea. Estatuari adierazpen-askatasunaren aurkako erasoak eteteko eskatu diote. Egunkaria itxita, adierazpen askatasuna urratu zela diote. Ez dago adierazpen askatasunik, ez dago antolatze askatasunik, ez dago mobilizazio askatasunik, ez dago independentista izaterik...
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    adierazpide
    iz. Aditzera emateko bidea. Kanta adierazpide gisa erabili. Hizkuntza da gizakiaren adierazpide nagusia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazpide

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    adierazte
    iz. adierazi aditzari dagokion ekintza. Hori besterik ez da hizkuntzak adierazten duena, eta adierazte hori da egitearen egiazko errealitatea. Bestela esanda, bi hizkuntzen adierazte-ahalmena berdin-berdina da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierazte

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:27 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -tze/-pen.

    adieraztera eman
    ad.-lok. [Oharra: Euskaltzaindiak, adieraztera eman-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, esapide hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aditzera eman].
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adieraztera eman

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH: AS.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Forma baztertua

    Bazt. Ik. aditzera eman.

    adierraz
    adj. Aditzen erraza dena. Ik. ulerterraz. Hitz adierrazen bidez. Nornahirentzat adierraz eta irakurgarria izateko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierraz

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Ongi eratua da
    adierraztasun
    iz. Adierraza denaren nolakotasuna. Oztopo gogorrik gabe mintzatu zaigu, gaiaren sakonak adierraztasunari uzten dion neurrian.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adierraztasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    adietan eman
    du ad.-lok. bizk. Aditzera eman.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adietan eman

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

    Informazio osagarria
    Forma baztertua

    Bazt. Ik. aditzera eman.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'MA andreak dio ez duela OEHn aurkitu. Nik ere ez. Baina Añibarrok badakar: 'adietan emoteco'. Esku liburua (1845eko argitaraldia), 86' (2001-04).

     - [E123]: 'arrazoi du HK jaunak. OEHko corpusa begiratu eta ohartu naiz Añibarrok adibide mordoa duela, eta Otxoluak eta Kardaberazek ere (Eusqueraren Berri Onac) erabili dute. Arrazoi gehiago, nik uste, aipatu gabe uzteko, edo sartzekotan, batez ere Bizk. 'aditzera eman' egiteko, eta ez izartxoa eman eta aditzera eman utzi batasunerako aukera bakar moduan'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'aipatzearen aldeko agertu dira hamabi euskaltzain 'aditzera eman' esanahia duela adieraziz'.

    adiezin
    adj. Ulergaitza. Hutsalkeriaz jositako idazki mordoilo adiezinak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adiezin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Forma baten adiera(k)

    ulergaitza.

    adigabe
    adj. Pertsonez mintzatuz, inguruan gertatzen ari denaz ohartu gabe jarduten duena, edo arreta jarri beharko lukeen gauzan arretarik jartzen ez duena. Ikasle adigabearen antza zuen: liburua dauka begien aurrean, baina ikaskideek egiten dizkioten imintzioei begira dago.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adigabe

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

    Bbehin, onarpen eske aurkeztua: lantaldeak asmatua baita.

    adigabetu, adigabe/adigabetu, adigabetzen
    da/du ad. Zerbaitetan jarri den arreta galdu edo galarazi. Otoitzean ari nintzelako itxurak egin nituen, baina emakume zaharraren marmarrak adigabetzen ninduen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adigabetu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH: 4 ager. (Zink Crit, Pi Imit, Egan 1955).

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Adierazle egokia da, eta horren premia dago

    berria da, "asmatua", eta onarpen eske aurkezten duena lantaldeak, 'distraitu' adierazi beharra dagoelako eta horretarako egokia delakoan (osaeraz zalantzazkoa izan arren: aditzoin + -gabe osaerakoak #mdash#cf. sinesgabe#mdash# salbuespena baitira).

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    adigabe(tu), adigabetzen.

    Atzizkien araberako erabakiak

    -gabe-tu.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    da/du ad.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E123]: 'adi iz. onartuko bagenu, ez legoke inolako zalantzarik aditz honen osaeraz' (2001-03-28).

     - Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'adigabe eta adigabetu biak sartuko dira'.

    adigai
    iz. Kontzeptua. "Nazio" adigaia. Adigai desberdinak hitz desberdinez adierazi.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adigai

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    adigaitz
    adj. Ulergaitza. Euskara landua du, baina edozein irakurlerentzat adigaitza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adigaitz

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    adigaiztasun
    iz. g. er. Ulergaiztasuna. Eragozpen ezohiko horretan hartzen du oin, neurri handi batean, idazki filosofikoen adigaiztasunari buruzko kexak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adigaiztasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    ulergaiztasuna.

    adigarri
    1 iz. Azalpena. Fedeko gauzak sinetsi behar dira, adigarririk ez dagoenean ere.
    2 iz. Adibidea. Ez noa hemen huts guztiak banan-banan izendatzera, adigarritzat aleren bat aipatzera baizik.
    3 adj. Ulergarria. Mintzabide hori, gainera, guztiontzat da adigarri.
    4 adj. Aditzea merezi duena, gogoangarria. Ipuinaren ondorio adigarriak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adigarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:14 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    1 iz. azalpena; adibidea. 2 izond. ulergarria; aditzea merezi duena, gogoangarria.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Izendondo gisa, horra adibide bat: "Margolari eraikitzaile eta higikor baten obra zaigu aurkeztua Izuran, hunkitzen ditu soegile gehienak denentzat adigarria delako". P. Errekarte, Herria, 18.VII.1996' (2001-04).

     - [E123]: 'oso egokia iruditzen zait adibide bat ematea. Baina agian ulerterrazago bat emango nuke, Ipuinaren ondorio adigarriak, esaterako'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-06-29): azken adibide hau onartu da, 'argiagoa delakoan: ipuinaren ondorio adigarriak'.

    adigarritasun
    iz. Ulergarritasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adigarritasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    ulergarritasuna.

    adige
    1 adj. Kaukasoko ipar-mendebaldean bizi den etnia batekoa, etnia horri dagokiona. Adige kultura.
    2 iz. Etnia horretako kidea. Turkian, Jordanian, Israelen eta Sirian sei milioi adige daude.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: adige

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2018-07-17 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    adige 22, Berria (“Turkian, Jordanian, Israelen eta Sirian sei milioi adige daude, eta komunitate garrantzitsuak dituzte Europan eta Ameriketako Estatu Batuetan”); adigear 1, Berria (“Adigear Kongresuko burua Murat Brezeg oso kritikoa da”).

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Ez dugu aurkitu adige formarik.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Ez dugu aurkitu ap. Labayru, Elhuyar, Adorez.

    Bestelakoak

    Exon: adige

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adierazle egokia eta erabilia.

    adigera
    iz. Adigeako Errepublikan mintzatzen den hizkuntza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    adiguri
    iz. Heg. Oparia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adiguri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Forma baten adiera(k)

    oparia.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E123]: 'OEHko datuak ikusirik Heg. erantsiko nioke' (2001-03-28).

     - Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'Heg. marka gehitzea onartu da'.

    adiguritsu
    adj. Batez ere bizk. Arretatsua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: adiguritsu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2002-09-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    adiguritsu 3, Erkiag ("Txiliñok, baiña deiez daukadaz, nire nagi alperren zirikatzaille ditut, neure deitzaille, neure aspaldiko adiskidetxu beti bai beti adiguritsu, erreguz ta txeraz diarduenok", "#mdash#Laster ikasiko dozu zuk, bakarrik bere #mdash#iñotsan adiguritsu", "Illunabar artan, zerualdea ozkorri ezarri eban eguzkiak, bere orduko azken-txera adiguritsua egitean").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    adiguritsu 3: A Latsibi ("Ain adiguritsua izanda, alan, ain otz ta motz andra uren bat artzeko, ezagun eban bere izatea oso aldatuta eukana"), Onaind ("Ixilpean gaualdi. Goiak izar apain / Adiguritsu dabil illazki lur-soin gain... / Kubil datza gizona, ez dagi zirkiñik; / Zelatan ditu pizti ta gau-ibilkarik"), Azurm ("Aparato ederra zeukaten, eduki ere, eta burgesia manukor adiguritsu morroikorrena esku-makil, beren asmoak ongi betetzeko").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    adiguritsu : Euskalterm 1 (mediku arreta adiguritsu: 'exquisita atención médica') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    adiguritsu : HiruMila (obsequiador, ra; obsequioso, sa), DRA (obsequioso), PMuj DVC (1 servicial, obsequioso, complaciente; 2 fino, atento, deferente, respetuoso, delicado); ariguritsu : DRA (obsequioso), PMuj DVC (obsequioso, cortés, servicial, atento, afable) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

    'arreta handia, arreta berezia' adierakoa da Luis Baraiazarrak ezagutzen duen adiguri, hemengo adiguritsu honen oinarria (Mungia aldean arrunki erabiltzen omen da); adiera hau gehitzeko eskatuko da.

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tsu.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Erabileremu dialektala

    Batez ere Bizk.

    Forma baten adiera(k)

    arretatsua.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): adiguritsu izond. Batez ere Bizk. g.er. ‘arretatsua’.

    Orrialde guztiak:
     

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa

    ORDUTEGIA
    9:00 - 14:00

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

    Bibliotekaren katalogoa Artxiboaren katalogoa
    ERAKUSKETA BIRTUALAK
    Es bueno saber que cada vez que gastas una moneda para tu placer culpable, ayudas a alguien que lo necesita. Ice Casino es conocido por sus generosas campañas benéficas en toda Europa. ¡Pero no olvides jugar responsablemente!

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak