Euskaltzaindiaren Hiztegia
8 emaitza ortu bilaketarentzat - [1 - 8] bistaratzen.
Aztergaia: ortu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau96 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-03-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
B 124, G 4, EB 6 dira (h)ortu 104 (Zav Fab, Añ 22, Mg CO, JJMg BasEsc 2, fB Ic 3, Astar II 2, Ur MarIl, AB AmaE 5, Azc PB, Itz Azald 4, Echta Jos 6, Kk Ab 13, Enb, Laux BBa 2, Otx 3, Balad 2, Erkiag 14, Bilbao IpuiB, SM Zirik, BEnb NereA, Gand Elorri, Alzola Atalak 6 eta ortu-solo 1; Cb Eb, Ub, And AUzta, Gazt MusIx; Arti MaldanB 5 eta arantz-ortu 1); ortu santu 4 (Añ 2, fB Ic I, Balad); ortuari (eta ortubari, ortu-ari bana) 12 (Zav Fab, Echta Jos 6, Kk Ab II, Enb, Erkiag BatB 2, Alzola Atalak); ortulau 14 (Añ LoraS 3: h-; Erkiag BatB 11).
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
(h)ortu (eta ortu jenero, ortu pusketa, ortu-belar) 22: B 8 (AMUrib 1911, B. Garitaonandia, Onaind, Bizkaiko herri iturriak, Gurre Erria 1957 eta 1972 4), G 1 (S. Onaindia), EB 13 (OñatiLib 1982 2, Eibarko argazkiak 2, J. Suarez, K. Igea, J.A. Arana M., Lantziri, E. Jimenez, ArrPress 1993; eta metahizkuntzako erabileran beste 3: B. Urgell); ortu santu (cf. infra); ortuari 10: B 6 (Kk, Aurraitz, Onaind 3, Gure Erria 1957), EB 4 (J. Arriola, M. Zarate, BAO 1994 2).
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
hortu : AB50 1; hortugintza : AB38 1; ortu : DFrec 6, AB38 7 (hauetan 1 ortu nekazalgo), AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 2 (hauetan 1 baratze edo ortu klandestino); ortuari : DFrec 2, AB38 4, AB50 6, HiztEn, LurE; ortulau : HiztEn, LurE; ortusantu : DFrec 2, AB50 1; ortuzain : HiztEn.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
ortu : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Lh DBF, DRA, PMuj DVC; ortuari : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, DRA, PMuj DVC; ortubedar : DRA, PMuj DVC (ortu-bedar); ortulan : PMuj DVC; ortulau : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; ortu-mailuki : PMuj DVC; ortuzain : EuskHizt (1976), HiruMila, ElhHizt, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF eta HaizeG BF.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Bizk.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: ortu santu .
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
ortu santu ('hilerria').
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "Ortu santu ez nuke gehiegi bultzatuko. Nahikoa da hilerri eta kanposantu-rekin nik uste" (1996-08-20)
Aztergaia: ortu santu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-03-27 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2001-06-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
ortu santu 4, beti Getsemanikoaz ari: Añ 2 ("Jesemaniko Ortu santuan Jesus zegoan dolorez", "Yesemaniko ortu santuan egoan Yesus larririk "), fB Ic I ("Jesemaniko ortu santuban auspaztuta"), Balad ("Josemaniko ortu santuan auzpez lurrean jarririk eskatzen zion libra zezala Aitari").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
'hilerria' adierakoak dira ortu santu (+ ortu-santu, ortusantu) 5: Euzkadi 1916 3 ("ibildeuna edo prozeziñua egin gendule Kurutze Santu'tik, bitxabaletik, Ortu-Santu ostetik", "idatzi neban erremata egin zala emengo Ortu-santu zarrarena"), "Misterijo andijek yarabillezak Ortu-Santu orregaz"); Onaind ("ortu santu aipatua puskatu zuten"), Orhipean ("Hilerriak izen desberdinak ditu: hilarrieta, ilargieta [Sara, L], ilherri [Liginaga, Z], zimitorio [Oiartzun, G], kanpusantu [Ataun, G], ortusantu [Kortezubi, B]").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
ortusantu : DFrec 2 (Deia, 'hilerria'), AB50 1 ('huerto sagrado' itzulia) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
AS: ortu santu ('hilerria'). // EBBk soildua (1999-01-14): ezabatu egin da.
Zerrenda osagarriak
BizBerba: "ortusantu (kanposantu, hilerri): cementerio".
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
ahozkoan erabilia da, L. Baraiazarrak dioenez (eta kanposantu ere bai).
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
santu.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
ortu sarrerari dagokion azpisarrera.
Forma baten adiera(k)
hilerria.
Aztergaia: ortuari
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau96 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-03-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Bizk. 'barazkia'.
Informazio osagarria
Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa
barazki.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: ortuari eta ortulau hitzei Bizk. oharra kentzearen aldeko.
- Erabakia: BAgiria (1999-02-26): I. Sarasolak literatur tradizioa hartu behar dela kontuan eta horren arabera gauzak dauden bezala uztea erabaki da.
Aztergaia: ortulau
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-03-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2001-06-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
hortulau 3, Añ LoraS (adib.: "Hortulauak euren hortuan ateretan dituezan bedar txarrakaz egiten dabe sats ona"); ortulau 11, Erkiag BatB (adib.: "Beeko bidetik, ormea, luzea ta jagia zan; baiña baratz barruan ez zan ainbestekoa, eta orregaitik, atea edegiteko armailla batzuk jatsi bear izan zituan Damas ortulauak").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu.
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
ortulau : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
ortulau : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE. // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
BizBerba: "ortulau (baratzain): hortelano".
Informazio osagarria
Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa
baratzain.
Lexemen erregulartasuna
-ano/-au.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
Kategoria
iz.
Forma baten adiera(k)
baratzezaina.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiria (1999-03-26): bigarren itzulirako uztea erabaki da.
Aztergaia: ortuts
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-03-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2001-06-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazioa s.u. oinuts.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
Ipar. = oinuts, ortoz / AS: ortutsik = oinutsik, ortozik. // EBBk soildua (1999-01-14).
Informazio osagarria
Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa
oinuts, ortoz.
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
ortutsik.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Kategoria
izond.
Forma baten adiera(k)
oinutsa.
Aztergaia: ortutsik
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau96 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-03-27 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. 'oinutsik'.
Informazio osagarria
Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa
oinutsik, ortozik.
Atzizkien araberako erabakiak
-ik.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
ortuts sarrerari dagokion azpisarrera.
Aztergaia: ortuzain
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau96 |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Bizk. 'baratzezaina'.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: sartzea eskatu du.
- Erabakia: BAgiria (1999-02-26): onartu egin da.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
