Leku-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Aria - Lekuak - EODA

Aria (Lekua, udalerriko auzo nagusia)

Entitatea:
Populamendua/Herri ofiziala
Herritarra:
ariatar 
Arautzea:
Euskaltzaindiaren araua 
Non: Aria
  • aria gaisias de_ - (1333 [1926, 1966, 2011]) DAR.DUB.PROC , 176. or. [IKER.27, 302. or. (Val Carlos)]
    (...)
    aria Gaisias de_, « morans in domo vocata Robray », 1333 (Procès p. 176)
    (...)

    Zer: Bizilaguna
    Non: Luzaide
    Jatorria: IKER.27

  • aria - (1350) CAR.PNAXIV , 383 (C dok. [AGN Comptos, Caj. 31, nº 60], 5r)
    (...)
    De Aria en que restauan X fuegos los quoales pagaron de V, VIIIen s. et de los otros pobres, IIIIen s., valen LX s. // Item los que viuian en vna casa pagaron por IIIº, VIIIen s., XXIIII s. // Item de dos soldaderos et peguyllareros
    (...)

    Zer: Hiria
    Non: Aezkoa
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • aria - (1350) CAR.PNAXIV , 383

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • aria - (1366) CAR.PNAXIV , 474

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • aria - (1366) CAR.PNAXIV , 474 A (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 38r A)
    (...)
    ARIA [...] Summa: IX fuegos
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Aezkoa
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • aria - (1532) , F.43

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • aria - (1591) ROJ.CSOBP , F.159

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • aria - (1802) DRAH , I, 100
    (...)
    l. del valle de Aezcoa del 2.º part. de la mer. de Sangüesa, arcip. de Ibargoiti, ob. de Pamplona, r. de Navarra. Su situacion es al n. o. de la ciudad de Sangüesa, de la qual dista 9 leguas, y confina con los lugares de Abaurrea alta y baxa y Aribe. Su cosecha consiste en trigo y otros frutos menores: tiene una iglesia parroquial de la advocacion de S. Andres apóstol, servida por un abad, 2 ermitas, 9 casas útiles, 8 arruinadas y 53 personas gobernadas por el alcalde capitan á guerra del valle y por el regidor elegido entre sus vecinos. A.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRAH

  • aria - (1829 [1587]) CENS.CAST.XVI , Ap. 308b
    (...)
    Aria / [VECINOS:] 20 / [PILAS:] 1
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Ibargoiti [Aezkoa, bereiz]
    Jatorria: CENS.CAST.XVI

  • aria'n - (1926) ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 94, 103, 111. or.
    (...)
    Ituŕalde (Aria'n, Oŕbara'n, Eauŕta'n, Aŕasate'n...) [...] Reka (Aria'n, Aezkoa'ko Iribeŕi'n...) [...] Rekalde (Aria'n, Aezkoa'ko Iribeŕi'n, Eritz'en, Eauŕta'n, Salmanton'en, Astigaŕaga'n...) 94. or.; Irigoyen (Izitz'en, Amayuŕ'en, Aria'n...) 103. or.; Elizalde (Elduayen'en, ZizuŕkiĪ'en, Zumaya'ko Aŕtadi'n, Azpeitia'n, Andoain'en, Beŕgara'n, Aretxabaleta'n, Oñati'n, Ezkirotz'en, Gaŕalda'n, Aria'n, Aezkoa'ko Iribeŕi'n...) 111. or.
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Aezkoa
    Jatorria: ETX.EEI

  • aria - (1966) AZK.EDIAL , 38 A
    (...)
    Dialecto bajo navarro
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: AZK.EDIAL

  • aria: aria - (1974) TXILL.EHLI , 166 A

    Zer:
    Non:
    Jatorria: TXILL.EHLI

  • aria - (1974) LIZ.LUR , 50. or.
    (...)
    Aiezkoako bederatzi herriak Abaurregaina, Abaurreapea, Aria, Aribe, Garaioa, Garralde, Orbaizeta, Iriberri eta Orbara dira bakoitza bere udalarekin
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Aezkoa
    Jatorria: LIZ.LUR

  • aira: aria (ariatar) - (1976) E.EUS.LIZ.KN , Euskera, XXI (1976, 1), 304. or.
    (...)
    Kodea: 5.1.3.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.LIZ.KN

  • haria - (1978) CFN , --

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • aria: aria (ariatar) - (1978) E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 319. or.

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.UD

  • aria: aria (ariatar) - (1979) E.UDAL , 17

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.UDAL

  • aria - (1989/01/30) NAO , 13. zkia., 258-260. or. [BOE, 298, 1989/12/13, 38731-38732. or.]
    (...)
    Decreto Foral 16/1989, de 19 de enero, por el que se determina la denominación oficial de los topónimos de la zona vascófona de Navarra. // Artículo único. La denominación oficial de los topónimos de la zona vascófona de Navarra que se relacionan en el Anexo a este Decreto Foral será la legal a todos los efectos dentro del territorio de la Comunidad Foral. // DISPOSICIONES FINALES // 1ª. Se faculta al Consejero de Presidencia e Interior para dictar las disposiciones precisas para el desarrollo y aplicación de este Decreto Foral. // 2ª. Este Decreto Foral entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el "Boletín Oficial" de Navarra. // ANEXO // DENOMINACIÓN OFICIAL DE TOPÓNIMOS DE LA ZONA VASCÓFONA DE NAVARRA // NAFARROAKO HERRI IZENDEGIA // I. Zona Vascófona / I. Euskal Eremua // AEZCOA [...] ARIA
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NAO

  • aria: aria - (1990) EUS.NHI , 0330001 P.225

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • aria - (1996) NA.TM , XXXIV, 97
    (...)
    Aezkoako herria eta udalerria, Zangozako merinerrian eta Agoizko epaile-barrutian. Auriztik Izabara doan NA-140 eskualdeko errepidetik du sarbide, Aribetik izan ere. 8,1 kilometro karratuko azalera du eta mugak, berriz, hauek: Aezkoako Mendiak (I) eta Orbara (E), Aribe (HE eta H) eta Garraldako (M) udalerriak. Geologia aldetik lurrak Behe Eozenokoak dira nagusiki. Klima azpiatlantiar menditarra. Lur gehienak larreak dira (622 Ha); arboladiak 322 Ha betetzen ditu (263 pagadia, 60 hariztia eta 9 pinadia), eta bakarrik 65 Ha dira lur landuak, batez ere patata berantiarretarako (36 Ha). Abeltzaintzari dagokionez, txurra arrazako ardi aziendak eta behi azienda piriniarrak garrantzia du beti. HISTORIA: Erregeren jaurerria izan zen, eta urteoro petxak ordaindu behar izaten zituen, Aezkoa ibar eta udalerriko gainerako herriek bezala. Antso Azkarrak 4.500 sosetan zenbakatu zituen eta hainbat pribilegio eman zien aetzei (1229). Joan II.aren eta Vianako Printzearen arteko liskarraren ondotik, erregek Aezkoako herritarren portaera saritu zuen kaparetasun pribilegioa eta denendako frankizia emanez (1462). Historiaren Errege Akademiaren Hiztegi Historikoaren arabera (1802), ibarreko alkateak eta gerla-kapitainak gobernatzen zuten herria, baita herritarren artean hautaturiko erregidore batek ere. 1845ean Aezkoako udal batasunaren haustura gertatu zen eta Aria, beste herri batzuk bezala, udal bilakatu zen. Orduan, Pascual Madozek dioenez, 28 etxe, eskola bat, San Andresko eliza eta bi ermita zeuden herritik kanpoko bi kaskotan, bata Donejakueri eta bestea San Migeli eskainiak. Donejakuekoa 1617ko inbentarioan agertzen da eta izena ematen zion "al término y endredera llamada Juan done Jacue". Madozek, bere DGEHan, segitzen du erranez lur malkartsua zela eta ugari zirela bazterrotan piztia kaltegarriak (otsoak, azeriak, basurdeak) eta bestelako ehiza-espezieak (eperrak, erbiak, untxiak, orkatzak eta basahuntzak). Lurrak laboreak ematen zituen (garia, oloa, garagarra), babak, patatak eta lekariak, baina ez herriak jateko adina. Familia mailako ehundegiak zeuden, herritarrek janzten zuten oihal lakarra egiten zituztenak. 1864an 79 eraikin zituen, 19 borda eta Donejakueko ermita barne, eta 230 biztanle. 1900an 193 baizik ez ziren eta 1981ean, berriz, 76. HIZKUNTZA: Gaur egun 30 urtez goitikoek euskaraz dakite, hegoaldeko nafarrera garaiaren eta hegoaldeagoko euskalkien arteko aldaera.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.TM

  • aria - (1996) BEL.DEN , 86-87
    (...)
    Significado dudoso. Comentario lingüístico: Cabría relacionarlo con área 'arena, pero la documentación trae siempre Aria. Además en Aribe, compuesto con este nombre, se esperaría encontrar la variante are-. Traducciones curiosas y explicaciones populares: Traducciones de este género son: 'raza, casta, linaje', 'helechal', 'pastizal', 'el carnero', 'piedra', 'el hilo'.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: BEL.DEN

  • aria - (1996/05/01) NA.IZ , 033-0001

    Zer: Villa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: NA.IZ

  • aria - (1999) NA.IZ , 033-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • aria - (2000) EL.BEL.NA.TOP , 56

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EL.BEL.NA.TOP

  • aria - (2000) SAL.STAIN , 130. or.
    (...)
    Además de estos hay toda una serie de topónimos acabados en -ain, pero que presentan varios segmentos, si es que podemos llamarlos así, delante de la terminación que estamos analizando. Podríamos pensar, claro está, que todos esos segmentos, es decir, la parte inmediatamente anterior al final -ain, se deben al tema, al antropónimo que a menudo encontramos en la base de estos topónimos, pero creemos que esto no es siempre así, en primer lugar porque con frecuencia la base antroponímica no es clara, no es identificable, en segundo porque se ve una regularidad notable en ciertas terminaciones, y en tercero porque el antropónimo conocido no coincide totalmente con la parte anterior a -ain. // Podemos relacionar, por ejemplo, el despoblado Santsomain de Orba con Santso que encontramos en Santsoain, localidad del mismo valle, pero nos queda un final -main, no simplemente -ain, que no sabemos muy bien cómo explicar y que aparece también, presumiblemente, en Ariamain, topónimo del mismo valle que puede ser relacionado con Aria, pueblo de Aezkoa –relacionado a su vez con Aribe, localidad situada debajo de la anterior–, en Garzumain o Garzamain, que no sabemos si guarda alguna relación con Garzia, Garzea (cf. Gartzain, en Baztan) y tal vez en Lumain
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Aezkoa
    Jatorria: SAL.STAIN

  • aria - (2006) NA.IZ , 033-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • aria - (2007) NA.IZ , 033-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • aria (ariatar) - (2007/03/23) OB.AG , 1.2
    (...)
    Onomastika batzordeak Ziordian izandako bileran onartutako izena
    (...)

    Zer: Udalerria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: OB.AG

  • aria - (2008) NA.IZ , 033-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Aria: ariatar - (2009) ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 994. or.
    (...)
    Aria (euskara); Aria (ofiziala). Herritar izena: ariatar. Eskualdea: Aezkoa. Merindadea: Zangoza
    (...)

    Zer: Udala
    Non: Nafarroa
    Jatorria: ARAUA.155

  • aria - (2009) NA.IZ , 033-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • aria - (2009) MTNA100 , 640/4740

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: MTNA100

  • aria - (2011) NA.IZ , 033-0001
    (...)
    Lugar
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • aria - (2012) NA.IZ , 033-0001
    (...)
    Lugar
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Aria - (2019) NA.TOF , 445344

    Zer: Espacio urbano
    Non: Aria
    Jatorria: NA.TOF

  • Aria (ofiziala)
  • Aria (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.641270 Y.4756873
Koordenatuak:
Lon.1º16'0"W - Lat.42º57'9"N

Kartografia:

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper